Przyczyny grzybicy dłoni
Grzybica na dłoniach (łac. Tinea manuum) niemal zawsze jest wtórna wobec zakażenia obejmującego wcześniej stopy (Tinea pedum). U większości pacjentów choroba przenoszona jest z objętych nią wcześniej kończyn dolnych na dłonie, a mówiąc konkretniej - na jedną z nich.
Typowy schemat rozwoju schorzenia nosi w literaturze naukowej miano „zespołu dwóch stóp i jednej dłoni”. Na nogach grzybica rozwija się najczęściej wskutek ich długotrwałego zawilgocenia i przegrzania w butach, a także poprzez bezpośredni kontakt z patogenem, np. na basenie.
Grzybica rąk jest zatem prostą konsekwencją nieostrożności w obchodzeniu się z zainfekowanymi stopami, choć zdarzają się też zakażenia bezpośrednie, np. poprzez uścisk dłoni.
Jeśli chodzi o rodzaje grzybów, które mogą wywoływać grzybicę skóry gładkiej, w tym nóg i rąk, są to:
- dermatofity antropofilne (przekazywane z człowieka na człowieka), zoofilne (ze zwierzęcia na człowieka) i geofilne (pochodzące z gleby), należące do rodzin Epidermophyton, Microsporum i Trichophyton,
- drożdżaki (Candida albicans),
- grzyby pleśniowe.
W przypadku rąk, za większość zakażeń odpowiadają dermatofity Trichophyton rubrum oraz Trichophyton mentagrophytes varietas interdigitale, niekiedy też Epidermophyton floccosum.
Reklama
Rodzaje grzybicy dłoni
Grzybica skóry dłoni przybiera zróżnicowane postaci, analogiczne do tych, które występują w przypadku nóg.
Obserwowane odmiany Tinea mauum to:
- złuszczająca - której istotą jest nadmierne rogowacenie skóry i występowanie zmian rumieniowych. Obejmuje całą dłoń.
- macerująca - grzybica między palcami u rąk, charakteryzująca się znacznym zawilgoceniem (maceracją), silnym złuszczaniem oraz pękaniem skóry,
- potnicowa, zwana też dyshydrotyczną - w jej przebiegu skórę pokrywają wypełnione surowiczą treścią pęcherzyki, posadowione na podłożu rumieniowym.
Choroby atakującej skórę gładką rąk nie należy mylić z grzybicą paznokcia u dłoni (Tinea unguium), która obejmuje płytki oraz ich sąsiedztwo i występuje w takich postaciach, jak:
- dystalna i boczna podpaznokciowa onychomikoza;
- proksymalna podpaznokciowa onychomikoza;
- powierzchowna onychomikoza;
- wewnątrzpłytkowa onychomikoza;
- całkowita dystroficzna onychomikoza;
Różnią się one od siebie umiejscowieniem zmian na paznokciu, ich rozległością, kolorem i charakterem. Grzybica paznokci jest inną jednostką chorobową, aniżeli infekcja dłoni, aczkolwiek warto podkreślić, iż typową ścieżką zakażenia jest jego przeniesienie ze skóry na płytki.
Reklama
Objawy grzybicy dłoni
Objawy grzybicy dłoni są charakterystyczne dla każdej z wyżej wymienionych odmian. W przypadku rąk najczęściej występującą jest postać złuszczająca (tinea manuum desquamative). Zmiany skórne w tym przypadku lokują się przede wszystkim na wewnętrznejoraz bocznej powierzchni dłoni.
Typowe symptomy to:
- zaczerwienienie skóry oraz jej bardzo duża jej suchość,
- rogowacenie lub nadmierne łuszczenie na obrzeżach wykwitów,
- silny świąd prowokujący do drapania, niekiedy także bolesność.
Tak jak zostało wspomniane wyżej, charakterystyczne dla grzybicy rąk jest występowanie wykwitów wyłącznie na jednej dłoni.
Objawy grzybicy rąk często mylone są z wypryskiem kontaktowym, niekiedy łuszczycą lub atopowym zapaleniem skóry. Ze względu na bardzo poważny charakter zarówno grzybicy, jak i pozostałych wymienionych schorzeń wszelkie tego typu symptomy należy bezzwłocznie skonsultować z dermatologiem.
Reklama
Czy grzybica dłoni jest zaraźliwa?
Tak. Jest to choroba zakaźna, którą przenieść można nie tylko z własnych nóg, ale też poprzez bezpośredni lub pośredni kontakt z innymi osobami, tj.: uścisk dłoni, dotykanie poręczy czy korzystanie ze wspólnego ręcznika.
Co jednak warto podkreślić, grzyby nie atakują w pełni zdrowego organizmu. Aby doszło do zakażenia, muszą istnieć czynniki do tego predestynujące, o charakterze:
- wrodzonym (m.in. astma, atopowe zapalenie skóry, cukrzyca, zaburzenia rogowacenia skóry, dysfunkcje układu odpornościowego);
- nabytym (miażdżyca, białaczka, chłoniak, HIV, nadmiar wilgoci, noszenie nieprzewiewnych ubrań z tkanin syntetycznych, stosowanie niektórych leków, długotrwale gojące się rany i otarcia);
- środowiskowym (zanieczyszczenie powietrza i otaczających przestrzeni, złe nawyki higieniczne, częste korzystanie z miejsc publicznych, takich jak baseny, sauny, łaźnie).
Z jakimi chorobami można pomylić grzybicę dłoni?
Grzybica dłoni ma kilka charakterystycznych objawów, jednak w początkowej fazie jest raczej łagodna. Zdarza się pomylić ją np. z egzemą.
Egzema to choroba nieinfekcyjna, a więc nie wywołują jej wirus grzybicze. Ma podłoże alergiczne. Początkowo pojawiają się grudki o czerwonym odcieniu, które przekształcają się w pękające pęcherzyki.
Po pęknięciu pęcherzyki pokrywają się żółtawymi strupkami. Takim zmianom skórnym towarzyszyć może zaczerwienienie, obrzęk, świąd. Skóra dłoni jest sucha i może pękać.
W takiej formie grzybica dłoni jest dość podobna do egzemy.
Wypryski potnicowe także dają objawy o zbliżonym charakterze. Jest to zapalenie skóry obejmujące dłoniową powierzchnię rąk i podeszwy stóp. Występują niewielkie pęcherzyki wypełnione płynem, którym towarzyszy silny świąd.
Reklama
Jak leczyć grzybicę dłoni?
Najlepszym sposobem jest profilaktyka. Wymaga ona przede wszystkim właściwej higieny. Grzybica dłoni, w tym paznokci czy międzypalcowa, może trwać nawet kilka miesięcy. Jest to dość długi proces. A w przypadku niestosowania się do zaleceń lekarskich, istnieje ryzyko nawrotu grzybicy po pewnym czasie.
Najważniejsze jest jednak właściwe rozpoznanie. W celach diagnostycznych lekarz może zlecić badania, które mogą ułatwieć odpowiedni dobór leków.
Poza substancjami przeciwgrzybicznymi, ważne jest dodatkowe stosowanie antyseptyków. Grzybica prowadzi albowiem do wtórnych pęknięć skóry, które mogą prowadzić do zakażeń.
Reklama
Domowe sposoby na grzybicę dłoni
Domowe leczenie grzybicy dłoni nie jest zalecane przez specjalistów, a przynajmniej nie jako podstawa terapii. Lekarze podkreślają, że wszelkie tradycyjne sposoby same w sobie są nieskuteczne.
Ich stosowanie może powodować dalszą ekspansję choroby na inne obszary ciała, a także na inne osoby.
Dlatego pacjenci bezwzględnie powinni przyjmować leki przeciwgrzybicze bazujące na takich substancjach czynnych, jak między innymi klotrymazol, mikonazol, czy cyklopiroks. Uszkadzają one struktury komórkowe dermatofitów, drożdżaków i pleśni.
W aptekach można otrzymać zawierające te składniki maści na grzybicę bez recepty, niemniej należy pamiętać, że są to środki farmakologiczne, których zastosowanie powinno być poprzedzone rzetelną diagnozą.
Przykładem substancji wspomagających leczenie grzybicy międzypalcowej jest oktenidyna. Preparaty z tą substancją są wzbogacane również fenoksyetanolem, który poprawia skuteczność przeciwdrobnoustrojową i działa w głębszych warstwach skóry.
Jeśli chodzi o domowe sposoby, mogą one być jedynie wsparciem farmakoterapii, w dużej mierze mają charakter profilaktyczny. Wymienić w tym kontekście można takie działania, jak:
- częsta wymiana ręczników, nie korzystanie z mokrych, brudnych, wspólnych,
- niedotykanie silnie użytkowanych powierzchni w miejscach publicznych,
- dokładne wycieranie rąk po myciu.
Całkowicie nieskuteczne jest mycie i szorowanie dłoni szczotką, czy ścieranie zmian skórnych pumeksem.
Choć jest to bolesne, należy wyrzucić wszystkie buty, które nosiło się tuż przed i w okresie zakażenia. Inaczej grzybica zarówno stóp, jak i dłoni, będzie nawracać.
