Jak rozpoznać i gdzie rosną kurki?
Kurki to jedne z najbardziej znanych grzybów jadalnych, powszechnie występujących w Polsce. Ich prawidłowa nazwa to pieprznik jadalny (łac. Cantharellus cibarius). Mają charakterystyczny wygląd, nie tylko przez swój lejkowaty kształt, ale i wyrazistą barwę.
Jak wyglądają? Jak rozpoznać kurki i nie pomylić ich z innymi gatunkami? Bardzo młoda kurka ma budowę bardziej typową - półokrągły kapelusz niejako nasadzony jest na podłużny trzon.
Starsze grzyby jednak przybierają kształt lejka - ich wąska nóżka rozszerza się ku górze i płynnie przechodzi w pofałdowany na brzegach kapelusz. Jego spód pokryty jest blaszkami, które częściowo zachodzą na górną część trzonu i na nim dopiero zanikają. Kapelusz kurki w centralnej części posiada zagłębienie, w którym często gromadzi się wilgoć i różnego rodzaju zanieczyszczenia (najczęściej - fragmenty ściółki leśnej).
Cała kurka ma wyraziście żółty kolor, niekiedy blednący u starszych grzybów. Miąższ zwykle jest nieco jaśniejszy niż pokrywająca grzyb z zewnątrz skórka.
Gdzie rosną kurki? W jakich lasach najlepiej ich szukać? Najczęściej pojawiają się w lasach sosnowych, w mchu, wśród igliwia. Grzybnia kurki lubi także sąsiedztwo borówki, dlatego w jej okolicy również warto szukać tych żółtych grzybów.
Kiedy rosną kurki? Sezon na nie trwa od czerwca aż do października, choć zwykle największy wysyp ma miejsce latem. Jak szybko rosną po deszczu? Przy dobrych warunkach pogodowych średniej wielkości grzyby zbierać można już po dwóch dniach.
Grzyb podobny do kurki
Z czym można pomylić kurki? Dwa gatunki grzybów są do niej szczególnie podobne:
- lisówka pomarańczowa (łac. Hygrophoropsis aurantiaca). Dawniej uważana była za gatunek trujący, obecnie zaliczana do grzybów niejadalnych, ponieważ spożycie większych jej ilości może wywoływać choroby przewodu pokarmowego. Jaka jest różnica między lisówką a kurką? Lisówka jest nieco ciemniejsza, bardziej pomarańczowa i ma smuklejszy, cieńszy trzon. Blaszki lisówki są również cieńsze i nieco szerzej rozwidlone, niż blaszki kurki;
- lejek pomarańczowy. Ten trujący grzyb również jest podobny do kurki, przede wszystkim lejkowatym kształtem owocnika. Jest jednak ciemniejszy - jaskrawo- lub brązowopomarańczowy. Charakteryzuje go również to, że rośnie w sporych kępkach, złożonych z licznych grzybów. Brzegi kapelusza często są dość mocno wywinięte i popękane.
Reklama
Właściwości kurek. Ile mają kcal?
Choć mówi się, że grzyby nie mają wartości odżywczych, a spożywa się je wyłącznie ze względu na ich walory smakowe, z kurkami jest inaczej. Należą one do grzybów nie tylko smacznych, ale i zdrowych i zawierających korzystne dla funkcjonowania ludzkiego organizmu substancje.
Zdrowotne właściwości kurek (zarówno świeżych, jak i suszonych) wynikają przede wszystkim z zawartości w nich:
- witamin (B1, B6, ryboflawiny, niacyny, kwasu foliowego, witaminy D),
- minerałów (wapnia, żelaza, potasu, sodu, cynku, magnezu, fosforu).
Wartości odżywcze natomiast wiążą się z obecnością w grzybach:
- białka,
- tłuszczów (w tym NNKT - niezbędnych, nienasyconych kwasów tłuszczowych),
- węglowodanów,
- błonnika.
Ile kcal dostarczają kurki? Świeże grzyby są niskokaloryczne - zawierają 32 kcal na 100 g produktu. 100 g suszonych kurek dostarcza jednak aż 280 kcal.
Czy można jeść kurki w ciąży?
Ciąża jest w życiu kobiety szczególnym momentem, w którym powinna ona dbać o swoje zdrowie i zdrowie rozwijającego się w jej macicy płodu. Stosowanie wówczas niektórych leków i spożywanie pewnych pokarmów jest niewskazane, ponieważ może być groźne w skutkach, nawet jeśli dla innych osób jest korzystne i w pełni bezpieczne.
Czy kobiety w ciąży mogą jeść kurki? Spożywanie grzybów w tym czasie wymaga szczególnej ostrożności. Po pierwsze - grzyby są ciężkostrawne, a u kobiet ciężarnych ryzyko wystąpienia niestrawności i innych dolegliwości ze strony układu pokarmowego jest podwyższone.
Po drugie - zatrucie grzybami jest wówczas groźne zarówno dla matki, jak i dziecka. Grzyby takie jak kurki, pieczarki czy boczniaki dla kobiet w ciąży są stosunkowo bezpieczne, jednak wyłącznie w sytuacji absolutnej pewności, że rzeczywiście spożywane są te gatunki.
Kurki i boczniaki zawierają kwas foliowy, który w okresie ciąży jest bardzo ważny i zmniejsza ryzyko wystąpienia niektórych poważnych chorób płodu. Wiele zależy też od postaci, w jakiej grzyby są spożywane. Potrawy smażone mogą powodować takie dolegliwości, jak zgaga czy ucisk w żołądku.
Czy dzieci mogą jeść kurki?
Podobna sytuacja, jak z kobietami w ciąży, ma miejsce z dziećmi. U dzieci do 12. roku życia wątroba nie jest jeszcze w pełni wykształcona, dlatego niektóre substancje, które dla dorosłych są bezpieczne, u najmłodszych mogą powodować niewydolność gruczołu.
Mówi się, że w związku z tym dzieciom nie należy podawać grzybów. Opinia ta dotyczy głównie grzybów leśnych, które mogą zostać pomylone z innymi - niejadalnymi lub trującymi - gatunkami.
Czy dzieci mogą jeść kurki? Jeśli chodzi o grzyby hodowlane (pieczarki, boczniaki, ewentualnie właśnie kurki pochodzące z uprawy), można podawać je dzieciom.
Od kiedy kurki dla dzieci są bezpieczne? Jeśli pochodzą one z zaufanego źródła, można wprowadzać je do diety dzieci nawet w pierwszym roku ich życia. Grzyby dla dzieci - kurki, pieczarki czy boczniaki - powinny być przygotowane w taki sposób, aby nie obciążały nadmiernie układu pokarmowego.
Lepiej unikać ich smażenia lub stosowania grzybów suszonych, które są bardziej kaloryczne i trudniej trawione przez żołądek.
Reklama
Jak oczyścić kurki?
Jak już zostało wspomniane - kształt kurek sprzyja gromadzeniu się zanieczyszczeń na ich powierzchni. Kapelusz posiada zagłębienie w swojej centralnej części, a jego brzegi są pofałdowane. W tych wszystkich „zakamarkach” zbiera się igliwie oraz piasek, których po zebraniu grzybów trudno się pozbyć.
Jak zatem skutecznie oczyścić kurki? Mówi się, że grzybów nie należy myć, bo szybko nasiąkają wodą. Kiedy kurki nie są nadmiernie zabrudzone, można czyścić je jak inne grzyby, czyli na sucho - delikatnie zdejmując grubsze elementu ściółki nożykiem, a te drobniejsze wymiatając pędzelkiem kuchennym.
Jeśli jednak są one mocno zapiaszczone, czyszczenie nie obędzie się bez wody. Jak umyć kurki, by nie nasiąkły wodą? Należy unikać płukania ich pod chłodną wodą bieżąco.
Grzyby należy umieścić w misce, posypać solą i zalać wrzątkiem, a następnie delikatnie je przemieszać (najlepiej drewnianą łyżką). Piasek opada na dno, a czyste kurki można wówczas odłowić łyżką cedzakową.
Reklama
Jak mrozić kurki?
Istnieje kilka sposobów, by smakiem leśnych grzybów cieszyć się nie tylko w sezonie jesiennym, np. suszenie i mrożenie.
Czy kurki można mrozić? Oczywiście - podobnie jak inne grzyby jadalne - można je długotrwale przechowywać, jednak niekiedy kurki trzymane dłużej są gorzkie. Dlaczego? Zdarza się, że smak goryczy mają one już bezpośrednio po zebraniu.
Doświadczeni grzybiarze utrzymują, że kurki - by były smaczne - muszą być zbierane przy odpowiednich warunkach pogodowych. Najlepiej w ciepłe, ale wilgotne dni.
Trwająca przez dłuższy czas susza powoduje właśnie gorzknienie grzybów.
Niepożądany smak może pojawić się również, kiedy grzyby są przechowywane zbyt długo. Jak zatem mrozić kurki, żeby nie były gorzkie? Trzeba zebrać je przy odpowiedniej wilgoci powietrza, a następnie oczyścić i włożyć do zamrażarki maksymalnie na trzy miesiące.
Mrożone dłużej mogą zgorzknieć i zupełnie nie nadawać się do spożycia.
Reklama
W jakiej postaci można jeść kurki?
Na zimę kurki można nie tylko zamrozić. Jak jeszcze warto je przechowywać, by cieszyć się ich smakiem również zimą? Czy kurki można suszyć? Podobnie, jak inne grzyby jadalne, nadają się one do suszenia - na słońcu, w piekarniku lub specjalnej suszarce do grzybów i ziół.
Warto jednak wiedzieć, że suszone kurki tracą swoje walory smakowe (inaczej niż rurkowe grzyby leśne, takie jak borowiki czy podgrzybki). Zamiast suszonych lepiej więc przygotować kurki marynowane lub w solance, przechowywane na zimę w słoikach. Te metody wydobywają smak grzybów, dzięki czemu mogą być one później atrakcyjnym dodatkiem do wielu dań.
Aby przyrządzić kurki w occie, należy je najpierw obgotować, a następnie zalać zalewą octową z dodatkiem wybranych przypraw (np. cebuli, gorczycy, liści laurowych). Grzyby takie są niezwykle aromatyczne i smaczne.
Jest również wielu amatorów kurek smażonych. Są one co prawda bardziej ciężkostrawne, jednak smak i konsystencja grzybów sprawiają, że przyrządzone na patelni, są one naprawdę pyszne.
Co ciekawe - kurki to jeden z niewielu gatunków grzybów jadalnych na surowo. Surowe można np. dodawać do sałatek lub kroić na kanapki.
Reklama
Przepisy z kurkami. Jak je przyrządzić?
Wiadomo już, co zrobić, żeby kurki nie były gorzkie, zatem teraz odpowiedzieć można na pytanie, jak je najlepiej przyrządzić.
Przepisów na kurki jest bardzo wiele, począwszy od bardzo prostych, np. na kurki na maśle, po bardziej skomplikowane, takie jak kurki w sosie śmietanowym. Grzyby można zarówno smażyć, jak i gotować.
Ile czasu potrzebują, by były miękkie i smaczne? Ponieważ miąższ pieprznika jest dość twardy, kurki gotować trzeba niekiedy ponad pół godziny, co zależy też poniekąd od wielkości grzybów.
Jak długo trzeba smażyć kurki? Na patelni wystarczy im zwykle od kilku do kilkunastu minut, co również zależy od wielkości i świeżości grzybów. Warto pamiętać, by nie wrzucać zbyt dużej ilości kurek na raz. Lepiej smażą, kiedy na patelni mają luźno i można je swobodnie przerzucać.
Na śniadanie świetnie sprawdzą się kurki z jajkiem, na obiad lub wczesną kolację - kurki w śmietanie podawane np. z makaronem. Jak je zrobić?
Przepis na kurki w śmietanie jest dość prosty, a przyrządzenie dania nie zajmuje dużo czasu.
- Kurki dokładnie oczyścić. Małe pozostawić w całości - większe pokroić na kawałki.
- Cebulę obrać i posiekać lub pokroić w piórka.
- Na patelni rozpuścić masło i zeszklić na nim cebulę.
- Dodać kurki i smażyć do odparowania wody.
- Dodać kwaśną śmietanę, przyprawić (solą, pieprzem i np. pietruszką lub czosnkiem niedźwiedzim) i poddusić razem jeszcze przez kilka minut.
Reklama
Gdzie kupić i ile kosztują kurki?
Osoby, które nie mają czasu na samodzielne szukanie grzybów lub nie mają doświadczenia i boją się pomyłki, mogą kupić świeże kurki. Gdzie? W sezonie dostać je można w dobrze zaopatrzonych sklepach spożywczych, marketach, na targach i w niektórych warzywniakach.
Grzybiarze sprzedają też swoje świeże zbiory pod lasami i przy trasach. Gdzie kupić kurki poza sezonem? W niektórych sklepach dostać można grzyby w postaci suszonej lub marynowanej.
Cena kurek w occie to kilkanaście złotych za słoiczek o pojemności 250-300 ml.
Cena kurek świeżych może być różna, w zależności od ilości grzybów w lasach. W sezonach, w których jest ich dużo, ceny z reguły są niższe.
Sposobem najtańszym jest samodzielne zbieranie grzybów i robienie z nich domowych przetworów. W dodatku może przynieść wiele radości, a spacery po lesie korzystnie wpływają na zdrowie właściwie w każdym wieku.
