Czym jest hathajoga?
Hathajoga stanowi praktykę, która ma na celu osiągnięcie równowagi między ciałem a umysłem. Opiera się ona nie tylko na właściwym wykonywaniu asanów, czyli poszczególnych pozycji jogi, ale także ćwiczeniach oczyszczających i kontroli oddechu.
Asany to precyzyjne ćwiczenia fizyczne, które mają za zadanie, w zależności od jednostkowych potrzeb, rozciągnąć, uelastycznić, bądź wzmocnić ciało.
Natomiast tzw. równoważenie umysłu polega m.in. na uwolnieniu go od stresu i natłoku myśli, poprawieniu koncentracji, skupieniu się na „tu i teraz”, czyli wypracowywaniu tzw. uważności.
Co to jest hathajoga i co dokładnie oznacza to określenie? Zgodnie z definicją, joga hatha jest to tradycja jogi, która wywodzi się z Indii. To filozofia opierająca się przede wszystkim na asanach oraz praktyce oddechowej (czyli tzw. pranajamie).
Rozbijając człony nazwy „hatha” na pół, uzyska się „ha”, która jest symbolem życiowej energii oraz słońca, a także „tha”, w której upatruje się moc księżyca, związaną ze skupieniem się na własnym wnętrzu.
Termin „hatha-joga” po raz pierwszy był wzmiankowany w traktacie „Hadhajogapradipika” mistrza Swatmaramy. Jednak można go też dostrzec w pewnych ustępach Upaniszad.
Reklama
Na czym polega hathajoga?
Ten rodzaj praktyki polega na spokojnym, skupionym na pracy ciała i sygnałach płynących z poszczególnych jego części, wykonywaniu asan oraz na kontroli oddechu.
Sesja jogi w stylu „hatha” może kończyć się medytacją lub relaksacją połączoną z elementami medytacji. W hathajodze chodzi zatem o właściwe oddychanie i prawidłowe budowanie asan na podstawie precyzyjnych, technicznych wskazówek nauczyciela.
Tę praktykę cechuje powolne tempo robienia pozycji jogi oraz określony czas, w jakim pozostaje się w danej asanie.
Jakie efekty daje hathajoga? Przede wszystkim:
- wspiera kręgosłup (m.in. eliminując ból w odcinku szyjnym, piersiowym i lędźwiowym oraz poprawiając zakresy ruchów w tych obszarach),
- redukuje bóle menstruacyjne,
- zmniejsza dolegliwości bólowe głowy,
- wycisza,
- wzmacnia koncentrację, równowagę i uważność,
- redukuje stres i stany lękowe,
- wspomaga leczenie depresji,
- łagodzi objawy menopauzy,
- ułatwia zasypianie.
Hathajoga może też wspierać odchudzanie.
Poszczególne odmiany jogi będą miały nieco inne korzyści zdrowotne, dlatego wybierając się na zajęcia hathajogi nie należy oczekiwać rezultatów, jakie przynosi regularna praktyka jogi według Iyengara, czy ashtanga.
Jednak należy podkreślić, że zarówno ashtanga, jak i joga Iyengara wywodzą się z hathajogi i wymagają od ćwiczącego większej siły, mobilności i sprawności.
Reklama
Czy hathajoga jest dla wszystkich?
Odpowiadając na pytanie, czy hathajoga jest dla wszystkich, należy najpierw zastanowić się, dla kogo szczególnie jest dedykowany ten styl jogi.
Hathajoga stanowi świetny wybór dla osób początkujących. Poza tym będzie też bezpieczna dla:
- osób w średnim i starszym wieku,
- ludzi młodszych o mniejszej sprawności ruchowej,
- rekonwalescentów,
- osób wracających do ćwiczeń fizycznych po przebytych kontuzjach,
- kobiet w ciąży i po połogu (o ile lekarz prowadzący ciążę i zajmujący się kobietą po porodzie wyraża na to zgodę),
- pragnących wewnętrznego kontaktu ze sobą, czy chcących wzmocnić poziom koncentracji.
Z takiej uważnej, spokojnej praktyki hathajogi nie powinny wynikać żadne zagrożenia. Jeśli pojawią się jednak jakieś dolegliwości, bolesność, czy dyskomfort, może to oznaczać, że ćwiczący niewłaściwie wykonuje daną pozycję.
Warto pamiętać, że asany można modyfikować tak, by były odpowiednie do aktualnych potrzeb, ograniczeń i możliwości ćwiczącego.
Ze względu na powolne tempo praktyki hathajoga nie sprawdzi się ona u osób szukających dynamicznych zajęć. W tym wypadku lepiej spróbować jogi Iyengara, czy ashtangi.
Jakie są jeszcze inne rodzaje jogi? Oprócz wspomnianej już jogi Iyengara (można ją skrótowo opisać jako precyzyjne ustawianie się w mniej lub bardziej skomplikowanych asanach przy użyciu różnych pomocy do jogi, takich jak np. paski, klocki, koce, krzesła, czy wałki) oraz ashtangi (czyli power jogi), wyróżnia się jeszcze m.in:
- vinyasę (charakteryzującą się szybkimi przejściami od asany do asany wykorzystując do tego wdech i wydech),
- kundalini (to połączenie szybkiego tempa asan i pozycji relaksacyjnych),
- joga Bikarm (odznaczającą się powtarzaniem 26 pozycji jogi w pomieszczeniu nagrzanym do 41 °C oraz o wilgotności na poziomie 40%).
Reklama
Asany hathajogi
Główne asany w hathajodze dzieli się na pozycje siedzące (np. pozycja siadu skrzyżnego), stojące (np. pozycja drzewa), leżące (np. pozycja kobry) i odwrócone, inaczej wertykalne (np. pozycja stania na głowie).
Wśród nich wyróżnia się dalsze, czyli skrętne (np. pozycja trójkąta skręconego), wygięte w tył (np. pozycja ryby) oraz w przód (np. pozycja skłonu do przodu).
Poszczególne ćwiczenia w hathajodze powinny być dobrane do poziomu osób ćwiczących. Pozycje mogą być wykonywane w kilku wersjach: dla początkujących, średniozaawansowanych i zaawansowanych. Istnieje możliwość modyfikowania asan stosownie do umiejętności ucznia.
Każda z asan ma inne zastosowanie i tak przykładowo jedne mają uelastycznić ciało, inne rozciągnąć zbite mięśnie, kolejne wzmocnić poszczególne partie ciała, itd.
Poszczególne pozycje hathajogi mają też określone korzyści zdrowotne, wskazania i przeciwwskazania.
Za podstawowe asany w hathajodze uznaje się przede wszystkim:
- Tadasana (pozycja góry) - określana jako królowa asan, ponieważ gdy opanuje się ją perfekcyjnie, dużo łatwiej i precyzyjniej można wchodzić do innych pozycji stojących oraz odwróconych.
- Vrksasana (pozycja drzewa) - asana stojąca, wykonywana na jednej nodze, uczy stabilności i równowagi.
- Utthita trikonasana (pozycja trójkąta rozciągniętego) - jeśli uda się rozpracować pracę barków, bioder, czy stóp w tej pozycji stojącej, wiele innych asan będzie prostszych.
- Adho mukha svanasana (pozycja psa z głową w dół) - w tej asanie m.in. rozciąga się plecy, boki ciała, tyły nóg oraz wzmacnia ramiona i nadgarstki.
- Uttanasana (pozycja skłonu do przodu przy prostych nogach, na stojąco) - ma za zadanie intensywnie rozciągnąć kręgosłup i mięśnie wzdłuż grzbietu.
W hathajodze niekiedy wykonuje się powitanie słońca, czyli cykl określonych, następujących po sobie asan. Te przemyślane sekwencje pozycji służą m.in. wzmocnieniu ciała, napełnieniu go energią i witalnością.
Reklama
Hathajoga w domu czy na zajęciach?
Rozpoczynając przygodę z jogą warto wybrać się na stacjonarne zajęcia hathajogi.
Niekiedy trzeba będzie odwiedzić kilka szkół jogi, zanim trafi się do takiego miejsca, które będzie najbardziej odpowiednie dla danej osoby. Jednak warto poszukiwać, bo tylko w ten sposób można znaleźć się dla siebie najwłaściwsze otoczenie i opiekę instruktorską.
Znając już podstawy hathajogi, sposób wchodzenia do poszczególnych asan, umiejąc korzystać z pomocy do praktyki, itp. można spróbować tego rodzaju aktywności w domu. Warto wówczas posiłkować się odpowiednim podręcznikiem, poradami nauczycieli jogi czy filmami instruktażowymi.
Korzystnym rozwiązaniem może okazać się również hathajoga online, czyli zajęcia prowadzone przez daną platformę internetową. Trzeba jednak liczyć się z tym, że ćwicząc samemu można nabawić się kontuzji. Poza tym w takich warunkach dość trudno o widoczny progres.
Tylko baczne oko instruktora wychwyci najdrobniejsze niuanse, które powodują, że pozycja odbiega od prawidłowej, co zaburza pracę całego ciała.
