Co to jest HBs antygen i jakie ma znaczenie?
Wirusowe zapalenie wątroby typu B (WZW typu B) jest groźną chorobą zakaźną, wywoływaną przez wirus HBV. Zakażenie może rozwinąć się u każdego bez względu na wiek. Istnieją różne drogi przenoszenia wirusa HBV. Do zakażenia dochodzi poprzez kontakt z krwią lub płynami ustrojowymi osoby zakażonej - najczęściej w trakcie kontaktów seksualnych bez zabezpieczenia, poprzez kontakt ze skażonym sprzętem medycznym lub w trakcie porodu.
WZW typu B to problem globalny. U wielu nosicieli wirusa HBV nie występują żadne objawy kliniczne, a oni sami mogą nieświadomie zarażać kolejne osoby. Jest tylko jeden sposób na to, aby sprawdzić, czy zarażamy innych wirusem HBV. Zbadać się. Istotną rolę w diagnostyce wirusowego zapalenia wątroby typu B odgrywa badanie antygenu HBs. Co to jest za parametr? Antygen HBs (HBsAg) to białko znajdujące się na powierzchni wirusa HBV. Jeśli jest ono obecne we krwi badanej osoby, świadczy o ostrym lub przewlekłym zakażeniu HBV.
Wiele osób myli antygen HBs z przeciwciałami anty-HBs. Są one produkowane przez organizm po kontakcie z antygenem HBs. Jeśli zostaną wykryte we krwi badanej osoby, oznaczają, że w przeszłości przeszła ona zakażenie wirusem HBV i/lub poddała się szczepieniu ochronnemu przeciwko WZW typu B.
Reklama
Wskazania do wykonania badania HBs antygen
Badanie HBsAg jest elementem diagnostyki osób, u których podejrzewa się zakażenie wirusem HBV. Służy także do monitorowania efektów leczenia pacjentów z WZW typu B.
Komu jeszcze może zostać zlecone badanie? Standardową procedurą medyczną jest oznaczenie antygenu HBs przed operacją oraz u osób będących dawcami krwi, szpiku czy narządów.
Badanie HBs przesiewowe jest przeprowadzane u osób z grupy ryzyka, będących szczególnie narażonych na zakażenie wirusem HBV. Mowa o m.in. personelu medycznym czy osobach poddawanych chemioterapii. HBs antygen to także rutynowe badanie dla kobiet będących w III trymestrze ciąży.
Reklama
Jak przebiega badanie HBs antygen?
Badanie antygenu HBs polega po pobraniu próbki krwi z żyły łokciowej pacjenta. Personel medyczny pobiera materiał badawczy przy pomocy cienkiej igły, a pacjent przyjmuje pozycję siedzącą lub - w razie potrzeby - leżącą. Skóra w miejscu wkłucia jest dezynfekowana. Tuż po iniekcji, aby uniknąć powstania krwiaka, zaleca się lekko uciskać jałowym gazikiem miejsce wkłucia.
Oznaczanie antygenu HBs nie wymaga przygotowania ze strony pacjenta - w tracie pobierania krwi nie trzeba być na czczo.
Ile czeka się na wynik badania? To, jak długo trwa oczekiwanie, zależy głównie od trybu pracy laboratorium oraz transportu wyników do danej przychodni. W większości przypadków laboratorium udostępnia je na drugi dzień roboczy.
Reklama
Interpretacja wyników badania HBs antygen
Oznaczenie antygenu HBs nie jest podawane według norm. Wynikiem badania może być antygen HBs niereaktywny (ujemny) lub reaktywny (dodatni). Co to znaczy? HBs antygen ujemny oznacza, że badana osoba nie jest zakażona wirusem HBV. Z kolei HBs antygen dodatni jest wykrywany u osób z ostrym lub przewlekłym WZW typu B.
Czy to dobrze, gdy antygen HBs jest ujemny? Czasem wynik badania może niestety okazać się fałszywy, są to jednak sytuacje sporadyczne. Warto pamiętać, że badanie markerów wirusowego zapalenia wątroby należy przeprowadzić w odpowiednim czasie. Antygen HBs jest wykrywany we krwi jako pierwszy - już po kilku tygodniach od zakażenia i to nawet wtedy, gdy u pacjenta nie występują jeszcze żadne objawy kliniczne choroby. Mimo to zbyt wczesne wykonanie badania po potencjalnym zakażeniu wirusem HBV może dać fałszywie ujemny wynik.
Oznaczając markery wirusowego zapalenia wątroby, należy zgłosić się z wynikiem badania do lekarza. Jedynie specjalista może je zinterpretować, biorąc pod uwagę wszystkie parametry i stan zdrowia pacjenta, a następnie zadecydować o ewentualnej dalszej diagnostyce i leczeniu.
Reklama
HBs antygen w diagnostyce, monitorowaniu i profilaktyce WZW typu B
Jeśli w badaniu antygenu HBs nie wykryto zakażenia wirusem HBV, pacjent jest zdrowy i nie wymaga dalszej diagnostyki. Inaczej sprawa wygląda, gdy antygen HBs jest dodatni. Co dalej w takim przypadku? Wykrycie HBsAg we krwi wiąże się z koniecznością przeprowadzenia kolejnych badań, w tym badań molekularnych. Gdy choroba zostanie potwierdzona, lekarz decyduje o przebiegu leczenia pacjenta.
Monitorowanie terapii WZW typu B także wymaga regularnego sprawdzania antygenu HBs. Wynik dodatni, utrzymujący się na wysokim poziomie mimo wprowadzenia leczenia, może świadczyć o nieskutecznej terapii i konieczności wprowadzenia w niej zmian. Jeśli w kontrolnym oznaczeniu antygenu HBs wyniki wskażą na jego spadek, jest to dobry sygnał i potwierdzenie pozytywnej reakcji organizmu na leczenie.
Skuteczną metodą ochrony przed zakażeniem HBV jest szczepienie ochronne. Czy antygen HBs po szczepieniu ulega zmianie? Jeśli chodzi o relację HBs antygen a szczepienie, należy podkreślić, że szczepienie przeciwko WZW typu B jest bezpieczne i zazwyczaj dobrze tolerowane przez organizm, a jego przejście nie powoduje obecności antygenu HBs we krwi - do zakażenia może dojść jedynie po kontakcie z wirusem HBV. Szczepienie ma za zadanie stymulować produkcję wspomnianych na początku tekstu przeciwciał anty-HBs i to ich obecność we krwi ulega zmianie po przyjęciu szczepionki. Pojawienie się przeciwciał to także sygnał, że pacjent z wykrytym wcześniej zakażeniem HBV zdrowieje.
Reklama
HBs antygen w ciąży
Jedną z możliwych dróg zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu B jest droga wertykalna. Zakażona wirusem matka może przenieść go na dziecko w trakcie porodu. Dlatego też badanie HBs antygen w ciąży to obowiązkowy element diagnostyki kobiet ciężarnych - przeprowadza się je w III trymestrze , jednak wielu specjalistów zaleca także wykonanie badania na jej początku lub jeszcze przed planowanym zajściem w ciążę.
Jak interpretować wyniki badania antygenu HBs w ciąży? Normy nie obowiązują - wynik badania jest albo dodatni, albo ujemny. Antygen HBs ujemny w ciąży oznacza, że kobieta jest zdrowa. Wynik dodatni jest wskazaniem do dalszej diagnostyki pacjentki.
Oznaczenie antygenu HBs w ciąży pozwala w razie konieczności podjąć personelowi medycznemu odpowiedni kroki profilaktyczne, aby zmniejszyć ryzyko zakażenia dziecka wirusem HBV w trakcie porodu oraz zadbać o jego dodatkową ochronę tuż po nim. Dziecko, oprócz podawania obowiązkowej szczepionki przeciwko WZW typu B, otrzymuje dodatkowo immunoglobulinę.
Dodatni antygen HBs w ciąży nie jest wskazaniem do cesarskiego cięcia, nie wyklucza również karmienia noworodka piersią.
Reklama
Cena badania HBs antygen
Antygen HBs można oznaczyć bezpłatnie. Badanie jest refundowane przez NFZ i aby je wykonać, wystarczy otrzymać skierowanie od lekarza. Może to być zarówno lekarz pierwszego kontaktu, jak i ginekolog lub hepatolog, który świadczy usługi medyczne w ramach umowy z NFZ i uzna, że oznaczenie antygenu HBs jest koniecznie w diagnostyce lub profilaktyce zdrowotnej pacjenta. Badanie HBs przeprowadza się także prywatnie. Jest to spore udogodnienie, zwłaszcza dla osób, którym zależy na czasie i szybkiej diagnostyce. Ile kosztuje badanie antygenu HBs? Cena jest zróżnicowana - w zależności od miasta i placówki medycznej badanie HBsAg kosztuje zazwyczaj między 30 a 50 zł.
