Zaburzenia w rozwoju gonad, czyli żeńskich i męskich narządów rodnych nazywamy hipogonadyzmem. Niedobór hormonów płciowych – estrogenów i testosteronu sprawiają, że u dziewczynek nie rozwijają się gruczoły piersiowe, a u chłopców nie zwiększa się wraz z dojrzewaniem objętość jąder. Jeśli od momentu dojrzewania płciowego przez pięć lat nie rozwiną się narządy rodne mamy do czynienia z hipogonadyzmem. Najczęstszym typem hipogonadyzmu jest przejściowy hipogonadyzm spowodowany właśnie opóźnionym dojrzewaniem płciowym. Są jednak także inne rodzaje hipogonadyzmem.
Hipogonadyzm hipergonadotropowy i wtórny
Hipogonadyzm może mieć dwie formy:
- pierwotny (kiedy dochodzi do uszkodzenia jajników lub jąder np. w wyniku mechanicznego urazu i z tego powodu gonady nie mogą produkować wystarczającej ilości hormonów)
- wtórny (kiedy dochodzi obniżenia poziomu lub braku hormonów gonadotropowych w wyniku uszkodzenia przysadki mózgowej lub innych zmian typu torbiele, guzy, stany zapalne)
Zobacz czym jest: Ginekomastia
Reklama
Hipogonadyzm przyczyny
Hipogonadyzm może być wynikiem wielu chorób, takich jak: zespół Klinefeltera, zespół Turnera, zespół Kallmanna, zespół Pradera-Williego, niehormonalnej niedoczynności przysadki, dysgenezji gonad. Bywa także, że u młodych dziewczyn w okresie dojrzewania hipogonadyzm jest następstwem zbyt drastycznych diet odchudzających i zbyt intensywnego wysiłku fizycznego. To tzw. hipogonadyzm czynnościowy, który może pojawić się również przy chorobach krążenia, chorobach nerek i niedoczynności tarczycy.
U mężczyzn po 50. roku życia hipogonadyzm jest zazwyczaj objawem przekwitania.
Zobacz też: Wodniak jądra
Reklama
Hipogonadyzm objawy
Upośledzenie rozwoju gonad może się objawiać w różny sposób, ale zawsze wiąże się z upośledzeniem płciowym. Pierwsze objawy mogą się pojawić już w życiu płodowym, ale najczęściej hipogonadyzm jest diagnozowany w czasie spodziewanego dojrzewania płciowego.
Typowe objawy tego schorzenia u kobiet to:
- brak menstruacji do 16. roku życia
- niedorozwój gruczołu piersiowego do 13. roku życia
- zaburzenia płodności
- osteoporoza i osteopenia
- brak owłosienia łonowego i pachowego
- mlekotok
- atroficzne endometrium
- stężenie estrogenów
- brak jest krwawienia po teście progesteronowym
Hipogonadyzm męski charakteryzuje się:
- nieprawidłowym rozwojem jąder do 14. roku życia
- brakiem dojrzewania płciowego
- zanikiem libido i płodności
- małym prąciem
- lipomastią
- słabo rozwiniętym owłosieniem łonowym i zarostem twarzy
- brakiem mutacji głosu
- brakiem dojrzałych komórek Leydiga
Zarówno kobiety, jak i mężczyźni z hipogonadyzmem charakteryzują się bardzo wysokim lub bardzo niskim wzrostem (często z charakterystycznymi wydłużonymi dolnymi kończynami), otyłością, niemożnością współżycia. U chorych obserwuje się również objawy neurologiczne.
Czytaj też: Spodziectwo
Reklama
Hipogonadyzm leczenie
Żeby zdiagnozować hipogonadyzm trzeba w pierwszej kolejności sprawdzić u pacjentów ilość hormonów płciowych, u mężczyzn testosteronu, u kobiet estrogenu, a najlepiej jego najbardziej aktywnej formy, czyli estradiolu. Czasem trzeba rozszerzyć badania o oznaczenie poziomu innych hormonów np. hormonu luteinizującego i hormonu beta-luteinizującego, hormonu folikulotropowego.
Gdy lekarz podejrzewa, że choroba jest spowodowana uszkodzeniami w mózgu, lub gdy chce ocenić stan rozwoju narządów płciowych, może zlecić badanie rezonansem magnetycznym i USG.
Leczenie hipogonadyzmu zależy od przyczyny schorzenia i może polegać na:
- podaniu mężczyznom testosteronu (najczęściej to zastrzyki domięśniowe)
- podaniu kobietom estradiolu, preparatów z progesteronem
- podaniu pacjentom gonadotropiny kosmówkowej, która ma stymulować gonady
- jeśli hipogonadyzm pojawił się w okresie menopauzy kobietom zaleca się hormonalną terapię zastępczą
Czytaj też:
