Czym jest hormon wzrostu?
Hormon wzrostu,określany też jako somatotropina, to hormon polipeptydowy (czyli białkowy), wytwarzany przez przedni płat przysadki mózgowej. W skrócie oznacza się go jako GH. Chemicznie stanowi on białko złożone ze 191 reszt aminokwasowych.
Jest on wydzielany w sposób pulsacyjny, a częstotliwość i intensywność wyrzutów tego hormonu zależy przede wszystkim od wieku i płci danej osoby. Najwięcej tego hormonu jest produkowane w nocy, w czasie snu głębokiego.
Somatotropina najsilniej uwalnia się w okresie wzrastania (dojrzewania), jednak produkowana jest nie tylko przez młode organizmy, ale obecna jest również u osób dorosłych, choć wraz z wiekiem w coraz mniejszej ilości. Niebezpieczny dla ustroju jest zarówno nadmiar hormonu wzrostu, jak i jego niedobór. Wystąpienie zarówno pierwszej jak i drugiej sytuacji może prowadzić do pojawienia się anomalii wzrostowych, zaburzenia wzrastania oraz poważnych zaburzeń i chorób. Jest to między innymi gigantyzm i akromegalia. Stąd, jeśli zachodzi podejrzenie niewłaściwego poziomu hormonu wzrostu u danej osoby, lekarz zleca wykonanie badania polegającego na pomiarze GH.
Reklama
Działanie hormonu wzrostu
Jak działa hormon wzrostu? Polega ono na pobudzaniu do wzrostu kości długich i narządów oraz przyrostu masy ciała. Ten hormon ma swoją rolę w syntezie kwasów nukleinowych, poza tym wpływa na intensyfikację procesu dzielenia się komórek oraz na syntezę białek.
Hormon wzrostu GH ma także wpływ na gospodarkę węglowodanową, dzięki czemu m.in. zwiększa uwalnianie glukozy z wątroby. Ponadto dzięki temu hormonowi kondycja skóry jest na wysokim poziomie, czyli jest odpowiednio gruba i gładka. Jeszcze innym zadaniem somatotropiny jest dbanie o optymalny stan koncentracji oraz dobry nastrój.
Jeśli GH nie funkcjonuje jak należy, może to oznaczać, że jest go np. za mało w organizmie. Niedobór hormonu wzrostu u dzieci charakteryzuje się objawami, często widocznymi już zaraz po urodzeniu się dziecka, takimi jak np.:
- hipoglikemia,
- długo trwająca żółtaczka,
- u chłopczyków – mały penis.
Wraz z upływem czasu dochodzą do tego inne symptomy karłowatości, m.in. wyhamowanie wzrostu, niedorozwój płciowy, tkanka tłuszczowa w okolicy brzusznej, małe dłonie, krótki nos, a także pulchne policzki.
Za niski hormon GHu dorosłych daje o sobie znać np. zwiększeniem otyłości brzusznej, spadkiem nastroju, stanami depresyjnymi i lękowymi, czy zmniejszeniem tolerancji na wysiłek fizyczny.
Reklama
Badanie hormonu wzrostu
Jak sprawdza się hormon wzrostu? Badanie określające poziom GH polega na pobraniu krwi z żyły łokciowej kilka razy. Materiałem pobraniowym jest surowica. Na badanie należy przyjść na czczo, co oznacza, że ostatni posiłek powinien zostać spożyty nie później niż 8 godzin wcześniej.
Test stymulacji GH wykonuje się na czczo oraz po zaaplikowaniu insuliny, argininy lub dopaminy (dożylnie). Natomiast test hamowania GH przeprowadza się na czczo i po podaniu glukozy (doustnie). Analizowany jest wpływ podanych pacjentowi substancji na poziom GH.
Badanie hormonu wzrostu wykonuje się na zlecenie lekarza m.in. w takich przypadkach jak diagnostyka niskorosłości, ocena czy zlecone postępowanie lecznicze, opierające się na zażywaniu GH jest skuteczne oraz podejrzenie występowania guza pobudzającego hormon wzrostu.
Niedobór GH może być uwarunkowany przyczynami wrodzonymi, nabytymi lub takimi o nieznanym pochodzeniu, natomiast nadmiar somatotropiny wiąże się najczęściej z obecnością guza, wzmagającego wytwarzanie tego hormonu.
Reklama
Normy hormonu wzrostu
Jaki jest prawidłowy hormon wzrostu? Normy jeśli chodzi o poziom GH w organizmie mieszczą się w wielkościach między 1 a 12 µg/l u osób dorosłych. U dzieci i noworodków natomiast za dobry uznaje się wynik na poziomie 10 – 30 µg/l.
Analiza wyników badania ustalającego wysokość somatotropiny powinna zostać przeprowadzona przez lekarza, który konfrontuje je z wiekiem i płcią pacjenta oraz weźmie pod uwagę wartości referencyjne właściwe dla laboratorium przeprowadzającego badanie.
Warto podkreślić, że pewne czynniki mogą wzmagać wydzielanie hormonu wzrostu, należą do nich m.in.:
- duży wysiłek fizyczny,
- sen;
- przegłodzenie,
- poziom estrogenów.
Testy stymulacji znajdują większe zastosowanie w przypadku diagnozy nadmiaru lub niedoboru GH, zaś testy hamowania mogą być bardziej pomocne w potwierdzeniu lub wykluczeniu nowotworu, który pobudza produkcję hormonu wzrostu.
Reklama
Leczenie hormonem wzrostu
Hormon wzrostu dla dzieci to syntetyczny lek, który nierzadko stanowi drogę kuracji w przypadku stwierdzenia przez lekarza niedoboru GH.
Leczenie hormonem wzrostujest możliwe tylko do momentu zarośnięcia nasad kostnych i tylko w sytuacjach potwierdzonych endokrynologicznie. W terapii osób dorosłych natomiast wskazaniem uzasadniającym podawanie hormonu wzrostu jest wystąpienie wyróżniających symptomów, takich jak np. przyrost tkanki tłuszczowej w okolicy brzucha, zmniejszenie tkanki mięśniowej i gęstości mineralnej tkanki kostnej oraz zmniejszenie wielkości i kurczliwości serca.
Kuracja hormonem wzrostu powinna odbywać się pod ścisłym nadzorem medycznym, dlatego regularnie powinno się sprawdzać poziom GH. Znane są bowiem możliwe skutki uboczne przyjmowania syntetycznego GH, do których m.in. należy insulinooporność, a nawet cukrzyca, czy nadciśnienie tętnicze.
W świecie sportowców, ale też w wśród osób zajmujących się medycyną estetyczną pokutuje czasem przekonanie, że hormon wzrostu w tabletkach lub zastrzykach działa stymulująco na proces odchudzania, wzrost mięśni, regenerację oraz odmładzanie. Trzeba się jednak liczyć z negatywnymi, wspomnianymi wcześniej konsekwencjami stosowania preparatów z GH.
