Ibuprofen i paracetamol razem - czy to dobry i bezpieczny wybór?

Czym różnią się od siebie ibuprofen i paracetamol?

Ibuprofen i paracetamol są to leki powszechnie stosowane przez dzieci i dorosłych.

Paracetamol działa przeciwbólowo i przeciwgorączkowo, ale nie jest to lek przeciwzapalny. Hamuje powstawanie prostaglandyn (przekaźników, które pobudzają receptory bólowe) w ośrodkowym układzie nerwowym (w mózgu i rdzeniu kręgowym), co prowadzi do zmniejszania wrażliwości receptorów bólowych i podwyższania progu, przy którym odczuwamy ból.

Działanie przeciwgorączkowe paracetamolu także wynika z hamowania syntezy prostaglandyn, które wpływają na ośrodek termoregulacji w podwzgórzu, podwyższają ciepłotę ciała oraz przyczyniają się do powstawania obrzęków w centralnym układzie nerwowym.

Lekiem o działaniu przeciwbólowym, przeciwgorączkowym i przeciwzapalnym jest ibuprofen. Jego działanie polega na obwodowym odwracalnym blokowaniu enzymu cyklooksygenazy 2 (COX-2), regulującego syntezę prostaglandyn, odpowiedzialnych za ból i stan zapalny.

Oba leki prowadzą do powrotu ośrodka termoregulacji do punktu równowagi termicznej, uruchomienia mechanizmów utraty ciepła i spadku temperatury ciała. Stosowane przez krótki czas w zalecanych dawkach są zazwyczaj dobrze tolerowane przez organizm.

Ibuprofen działa na ból i gorączkę nieco dłużej niż paracetamol. Kolejną dawkę paracetamolu można przyjąć po 4-6 godzinach, a ibuprofenu po 8 godzinach.

Reklama

Czy można przyjmować je razem?

Gdy coś nas boli lub zaczynamy gorączkować, zastanawiamy się co wybrać - ibuprofen czy paracetamol. Ten dylemat pojawia się szczególnie wtedy, gdy mamy podać lek małemu dziecku, któremu chcemy pomóc szybko i skutecznie przy zachowaniu maksimum bezpieczeństwa.

Paracetamol i ibuprofen nie powinny być standardowo łączone. Leczenie powinno się zacząć od pojedynczego leku - od najmniejszej skutecznej dawki, przez najkrótszy okres konieczny do złagodzenia objawów.

W przypadku gorączki u dzieci, paracetamol lub ibuprofen powinien być podawany w stałych odstępach czasowych, a nie doraźnie. Żaden z nich nie powinien być podawany bez wyraźnego uzasadnienia dłużej niż 3 dni. Jeśli dolegliwości nie zostaną złagodzone, stosowana substancja czynna powinna być zmieniona na drugą dopuszczoną u dzieci. 

Ibuprofen i paracetamol mają inne mechanizmy działania, co pozwala na ich stosowanie w pewnych sytuacjach w terapii skojarzonej, czyli razem lub naprzemiennie w celu poprawy działania terapeutycznego. Oba leki się uzupełniają.

Łączenie paracetamolu z ibuprofenem pozwala na uzyskanie efektu synergistycznego, czyli silniejszego działania niż wynikałoby z prostego dodawania efektów poszczególnych leków.

Podawanie ibuprofenu z paracetamolem powoduje większy i szybszy spadek średniej temperatury ciała niż przy stosowaniu pojedynczego leku.

Używanie obu substancji czynnych jednocześnie lub naprzemiennie nie zwiększa częstotliwości występowania ich działań niepożądanych.

Ze względu na ryzyko nieprawidłowych dawek i odstępów między lekami w zwalczaniu gorączki u dzieci nie powinno się za każdym razem rutynowo podawać obu leków naprzemiennie poza pewnymi wyjątkami, do których należą próby zbijania bardzo wysokiej gorączki oraz niepokój i dyskomfort dzieci. Wówczas należy zapisywać jaki lek podano i o której godzinie.

Zawiesina zawierająca połączenie paracetamolu i ibuprofenu przeznaczona dla dzieci powinna być używana tylko pod kontrolą lekarza, gdyż przy takim sposobie leczenia brakuje samodzielnej możliwości indywidualizacji terapii.

Korzyścią z naprzemiennego podawania leków prostych, np. ibuprofenu z paracetamolem, jest zindywidualizowane leczenie.

Nie należy przyjmować paracetamolu i ibuprofenu razem lub naprzemiennie, jeśli u danej osoby istnieją przeciwwskazania do stosowania tych substancji.\

W przypadku paracetamolu:

• nadwrażliwość,
• ciężka niewydolność wątroby, nerek lub serca,
• choroba alkoholowa,

W przypadku ibuprofenu

• nadwrażliwość,
• ospa wietrzna,
• ciąża,
• ciężka niewydolność wątroby i nerek,
• czynna choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy,
• stosowanie leków hamujących agregację płytek krwi,
• dna moczanowa,
• toczeń rumieniowaty układowy.

Reklama

Jaki powinien być odstęp czasu między paracetamolem a ibuprofenem?

Odstęp czasu pomiędzy przyjęciem paracetamolu a ibuprofenu u dorosłych powinien wynosić 4 godziny. Dorośli mogą jednak przyjmować tabletki bez recepty, zawierające w swoim składzie obie substancje czynne jednocześnie - w odpowiednio dobranych, zmniejszonych dawkach.

Warto zwrócić uwagę na fakt, że dawki dobowe i jednorazowe ibuprofenu dla dzieci o masie ciała powyżej 40 kg (czyli zazwyczaj po 12. roku życia) i dorosłych są takie same:

• doustna dawka jednorazowa: 200-400 mg co 4-6 godzin,
• doodbytnicza dawka jednorazowa: 200-400 mg co 4-6 godzin.

Maksymalna dawka dobowa ibuprofenu w tej grupie wiekowej, niezależnie od drogi podania, wynosi 1200 mg. Niektóre źródła podają, że dawka ta wynosi 1600 mg, jednak nie jest bardziej skuteczna niż 1200 mg.

Również w przypadku paracetamolu dawki dobowe i jednorazowe dla dzieci o masie ciała powyżej 40 kg i dorosłych są takie same:

• doustna dawka jednorazowa: 500-1000 mg co 4-6 godzin,
• doodbytnicza dawka jednorazowa: 500-1000 mg co 4-6 godzin.

Maksymalna dawka dobowa paracetamolu w tej grupie wiekowej, niezależnie od drogi podania, wynosi 4000 mg.

W przypadku dzieci poniżej 12 roku życia (poniżej 40 kg) oba leki należy podawać w dawce przeliczonej na masę ciała dziecka a nie na wiek.

Zalecane dawkowanie ibuprofenu u dzieci:

• doustna dawka jednorazowa: 5-10 mg/kg m.c. co 6-8 godzin,
• doodbytnicza dawka jednorazowa: 10 mg/kg m.c. co 6-8 godzin,
• maksymalna dawka dobowa: 30 mg/kg m.c.

Zalecane dawkowanie paracetamolu u dzieci:

• doustna dawka jednorazowa: 10-15 mg/kg m.c. co 4 godziny,
• doodbytnicza dawka jednorazowa: 10-15 mg/kg m.c. co 4-6 godzin,
• maksymalna dawka dobowa: 90 mg/kg m.c.

Początek treści sponsorowanej

Ból i gorączka u dzieci, to oznaka stanu zapalnego, który towarzyszy wielu infekcjom. Temperatura zdarza się również przy bólu ucha czy ząbkowaniu. Warto wówczas zastosować lek, który w swoim składzie zawiera ibuprofen. Należy zwrócić uwagę również na przyjazną formę podania, np. syrop oraz lubiany przez dziecko smak. Kliknij tutaj i sprawdź lek przeciwbólowy dla dzieci.

Paracetamol i ibuprofen przeznaczone dla dzieci są dostępne na rynku w postaci:

• czopków,
• syropów, zawiesin, roztworów doustnych,
• granulatów,
• tabletek, kapsułek.

Na rynku są dostępne kapsułki miękkie z ibuprofenem w dawce 200 mg, które są przeznaczone do stosowania u dzieci już od 6 roku życia. Podaje się je dzieciom:

• w wieku 6-9 lat (o masie ciała 20-29 kg) - po 1 kapsułce co 8 godzin (maksymalnie 3 kapsułki - 600 mg/dobę),
• w wieku od 10 do 12 lat (o masie ciała 30-39 kg) - po 1 kapsułce co 6 godzin (maksymalnie 4 kapsułki - 800 mg/dobę).

Pod wieloma nazwami handlowymi kryją się często te same substancje czynne. Przed przyjęciem lub podaniem dziecku leku, należy sprawdzić dokładnie nazwę, skład i dawkowanie preparatu. Warto zapisywać godzinę podania tych leków, aby zmniejszyć ryzyko ich przedawkowania.

Naprzemienne podawanie paracetamolu i ibuprofenu polega na podawaniu tych leków w odstępach 4 godzinnych - raz ibuprofenu, a raz paracetamolu, np. ibuprofen o godzinie 6, paracetamol o godzinie 10, a o 14 ponownie ibuprofen. Każda z substancji jest podawana co 8 godzin, chociaż jakikolwiek lek o działaniu przeciwgorączkowym co 4. Zazwyczaj prowadzi to do sumowania efektów obu substancji. Taki schemat jest bardziej skuteczny niż monoterapia w leczeniu gorączki u dzieci w wieku 6-36 miesięcy. Nie powoduje wzrostu ryzyka działań niepożądanych. Jednak bardzo rzadko taki sposób podawania leków może powodować skutek odwrotny, tzw. efekt indyferencji, czyli doprowadzić do sytuacji, gdy ich działanie będzie słabsze niż wynikałoby z sumowania efektów poszczególnych leków.

Naprzemienne podawanie paracetamolu i ibuprofenu dziecku jest zalecane, gdy:

• pojedynczy lek nie działa,
• wysoka temperatura się utrzymuje i trudno ją obniżyć,
• po obniżeniu gorączki temperatura szybko narasta,
• dziecko jest w kiepskiej formie.

Jeżeli gorączka nie spada po jednym leku lub np. dziecko go zwymiotowało, to można podać lek z inną substancją aktywną wcześniej niż po 4 godzinach, np. ibuprofen godzinę po paracetamolu. Ważne jest to, by zachować odpowiednie odstępy pomiędzy kolejnymi dawkami tego samego leku.

Reklama

Co wziąć przeziębienie, gorączkę i ból ucha - paracetamol czy ibuprofen?

Według Charakterystyki Produktu Leczniczego (ChPL) ibuprofen jest wskazany w bólach:

• głowy (w tym migrenowych),
• zębów,
• towarzyszących przeziębieniu i grypie,
• uszu, w tym występujących w stanach zapalnych ucha środkowego,
• mięśniowych, stawowych i kostnych,
• po urazach,
• w nerwobólach,
• bolesnym ząbkowaniu,
• bolesnym miesiączkowaniu,
• w stanach gorączkowych różnego pochodzenia (w przebiegu grypy, przeziębienia i innych chorób zakaźnych, m.in. wywołanych wirusami lub bakteriami).

Przewagą ibuprofenu nad paracetamolem jest jego działanie przeciwzapalne, więc można przypuszczać, że lek ten będzie skuteczniejszy we wszystkich bólach, którym towarzyszy stan zapalny, np. w bólu ucha i zatok.

Ibuprofen zmniejsza ból gardła w przebiegu anginy.

Według ChPL paracetamol jest wskazany w bólach:

• głowy (w tym w migrenach),
• zębów,
• związanych z ząbkowaniem,
• po zabiegach stomatologicznych i chirurgicznych,
• mięśniowych, stawowych i kostnych, reumatycznych, kręgosłupa,
• menstruacyjnych,
• w nerwobólach,
• gorączce, np. w przebiegu przeziębienia i grypy.

Paracetamol jest popularnym składnikiem leków w saszetkach stosowanych w celu łagodzenia objawów przeziębienia i grypy. W tych samych wskazaniach może być podawany ibuprofen w formie tabletek lub kapsułek.

Przed zastosowaniem omawianych leków przeciwbólowych w leczeniu bólu brzucha, należy ustalić jego przyczynę. Jeśli ból jest spowodowany chorobą wrzodową żołądka lub dwunastnicy, to należy zastosować paracetamol. Jeśli jest to ból menstruacyjny, można stosować zarówno ibuprofen, jak i paracetamol.

Na ból głowy (napięciowy i migrenę) oraz na ból zęba można stosować ibuprofen lub paracetamol - oddzielnie, naprzemiennie lub łącznie.

Ibuprofen obniża gorączkę lepiej niż paracetamol. Ibuprofen i paracetamol są to jedyne leki na gorączkę zalecane do stosowania u dzieci.

Reklama

Co lepsze dla dziecka paracetamol czy ibuprofen?

Przed wyborem leku o działaniu przeciwgorączkowym i przeciwbólowym możemy zapytać lekarza lub farmaceutę, co jest lepsze dla dziecka - paracetamol czy ibuprofen. W odpowiedzi dowiemy się, że w niektórych sytuacjach większe korzyści przynosi zastosowanie ibuprofenu, w innych paracetamolu, a czasami ich połączenia.

Ibuprofen, w przeciwieństwie do paracetamolu, wywiera działanie przeciwzapalne, a więc będzie zdecydowanie bardziej skuteczny w infekcjach i bólach przebiegających ze stanem zapalnym.

Kolejną przewagą ibuprofenu nad paracetamolem jest szybszy początek działania po podaniu doustnym (poniżej 1 godziny vs. 1 h) oraz dłuższy czas działania przeciwgorączkowego (6-8 h vs. 4-6 h). Ibuprofen obniża gorączkę skuteczniej niż paracetamol.

Ibuprofen jest zalecany do stosowania u dzieci od 3. miesiąca życia, a bez konsultacji z lekarzem od 6. miesiąca życia. Jego stosowanie jest dozwolone u kobiet karmiących piersią (tylko 1% podanej dawki przechodzi do mleka).

Chociaż paracetamol jest zarejestrowany bez ograniczeń wiekowych, to nie zaleca się jego stosowania u dzieci poniżej 3 miesiąca życia bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem. U niemowląt gorączka może być jedynym objawem ciężkiego zakażenia i przedwczesne podanie paracetamolu może utrudnić postawienie diagnozy i rozpoczęcie właściwej terapii, co może mieć poważne konsekwencje.

Paracetamol można stosować w ciąży, a także w przebiegu ospy - w przeciwieństwie do ibuprofenu.

Co ciekawe, paracetamol stanowi najczęstszą przyczynę zatruć lekami u dzieci do 6. roku życia. Jest to spowodowane tym, że:

• jest on składnikiem wielu leków złożonych OTC,
• preparaty OTC z paracetamolem są szeroko dostępne,
• preparaty OTC z tą substancją czynną mają różne nazwy handlowe,
• dziecku podaje się preparaty przeznaczone dla dorosłych.

Znając działania niepożądane i przeciwwskazania obu leków, można dopasować odpowiednią terapię.

W celu zbijania wysokiej gorączki u dzieci paracetamol i ibuprofen stosuje się zazwyczaj naprzemiennie w formie smakowych zawiesin. Tylko pod kontrolą lekarza paracetamol i ibuprofen stosuje się u dzieci razem w jednym syropie o kategorii Rp. (na receptę). Ograniczenie dostępu do tego leku wynika z utrudnionej indywidualizacji terapii.

Badanie przeprowadzone na grupie dzieci w wieku od 6. miesięcy do 10 lat z gorączką 38°C lub wyższą, które nie otrzymały żadnego z badanych leków w ciągu 6 godzin przed badaniem, wykazało, że po 1 godzinie od podania leków połączenie paracetamolu i ibuprofenu obniżało gorączkę bardziej niż sam paracetamol. Nie stwierdzono różnicy między efektem tego połączenia a samym ibuprofenem. Stwierdzono korzystny skutek łącznego podania paracetamolu i ibuprofenu, ale nie był on wystarczająco duży, by uzasadnić rutynowe stosowanie takiego połączenia w celu szybkiego obniżania gorączki.

Reklama

Paracetamol i ibuprofen w jednej tabletce?

Na rynku są dostępne leki bez recepty zawierające paracetamol i ibuprofen w jednej tabletce w zmniejszonych dawkach niż stosowanych pojedynczo, np.:

• 200 mg ibuprofenu z 325 mg paracetamolu
• przeznaczone dla dorosłych i dzieci od 12 roku życia,
• dawkowanie: młodzież powyżej 12 roku życia - 1 tabletka 3 razy na dobę (maksymalnie 3 tabletki dziennie), dorośli - 1 lub 2 tabletki na dobę 3 razy dziennie (maksymalnie 6 tabletek w ciągu dnia).
• 200 mg ibuprofenu z 500 mg paracetamolu
• przeznaczone dla osób powyżej 18 roku życia,
• dawkowanie: 1 tabletka do 3 razy na dobę nie częściej niż co 6 godzin.

Zaletami stosowania ustalonych kombinacji dawek ibuprofenu i paracetamolu w jednym preparacie są:

• podanie mniejszych dawek niż w przypadku podawania 2 preparatów prostych,
• łatwe utrzymanie optymalnych proporcji dawek leków,
• niewielkie ryzyko popełniania błędów w dawkowaniu,
• znormalizowany i powtarzalny efekt kliniczny,
• mniejsza ilość substancji czynnej - mniej działań niepożądanych przy jednoczesnym zachowaniu pełnej skuteczności leczenia (obydwa leki wzmacniają swoje działanie).

Wg badań jednoczesne podawanie paracetamolu (1000 mg) i ibuprofenu (300 mg) w jednej tabletce złożonej nie powoduje zmian w farmakokinetyce tych leków w porównaniu do ich podawania pojedynczo zarówno na czczo jak i 30 minut po posiłku.

W aptekach jest dostępna jedynie na receptę zawiesina zawierająca 100 mg ibuprofenu plus 125 mg paracetamolu w 5 ml. Lek jest przeznaczony dla dzieci od 2 roku życia, a jego dawkowanie przedstawia się następująco:

• 5 ml 3-4 razy/dobę u dzieci w wieku 2-5 lat (10-20 kg m.c.),
• 5-10 ml 3-4 razy/dobę u dzieci w wieku 6-12 lat (21-40 kg m.c.),
• 10 ml co 4 godziny u dorosłych i dzieci powyżej 12 lat.