Czy ibuprofen można brać w ciąży?
Ze względu na fakt, że ibuprofen szybko się wchłania i działa przez 8 godzin, dla wielu osób to pierwszy wybór w przypadku bólu lub przeziębienia. Jednak - czy można brać ibuprofen w ciąży?
Kwestia stosowania niesteroidowych leków przeciwzapalnych, w tym ibuprofenu, w ciąży jest delikatna i wymaga szczegółowego rozważenia.
Generalnie, zaleca się unikanie ibuprofenu na początku ciąży (ze względu na ryzyko poronienia) i w trzecim trymestrze (ze względu na możliwość powikłań zarówno dla matki, jak i dla dziecka, w tym ryzyka przedwczesnego zamknięcia przewodu tętniczego u płodu).
Aby dobrze zrozumieć, jak ibuprofen oddziałuje na organizm, trzeba poznać mechanizm działania i właściwości substancji, która znajduje się w kilkudziesięciu dostępnych w Polsce preparatach.
Ibuprofen hamuje działanie enzymów COX-1 i COX-2, które są kluczowe w syntezie prostaglandyn - substancji odpowiedzialnych za wywoływanie stanów zapalnych, bólu oraz gorączki w organizmie. Prostaglandyny są produkowane w miejscach uszkodzeń tkanki lub w stanach zapalnych i są jednymi z głównych mediatorów bólu i zapalenia.
Ibuprofen może łagodzić różne rodzaje bólu, w tym głowy, zębów, mięśni, a także dyskomfort związany z miesiączką, właśnie dzięki zmniejszeniu produkcji prostaglandyn, które sygnalizują ból w mózgu.
Działając na ośrodek termoregulacji w mózgu, ibuprofen może też obniżać gorączkę, gdyż hamuje prostaglandyny, które wpływają na regulację temperatury ciała.
Decyzja o przyjmowaniu go w ciąży powinna być podjęta po konsultacji z lekarzem prowadzącym, który może ocenić indywidualne ryzyko dla ciężarnej i płodu. Zatem pytanie: czy ibuprofen można brać w ciąży, powinno brzmieć raczej: czy w ciąży powinno się brać leki bez recepty? Odpowiedź jest jednoznaczna - tylko po konsultacji z lekarzem.
Reklama
Ibuprofen w pierwszych tygodniach ciąży a ryzyko poronienia
W pierwszym trymestrze, kiedy kształtują się główne organy i układy płodu, istnieje ogólna zasada ostrożności w kwestii stosowania leków. Także temat ibuprofen a wczesna ciąża wymaga zwrócenia uwagi na potencjalne zagrożenia dla rozwijającego się organizmu, począwszy od ryzyka poronienia.
Jako inhibitor COX-2, ibuprofen hamuje produkcję prostaglandyn, co zwiększa ryzyko poronienia. Substancje te wspierają bowiem implantację zarodka i funkcjonowanie ciałka żółtego, produkującego hormony niezbędne do utrzymania ciąży.
Istnieją też dowody sugerujące, że stosowanie ibuprofenu w pierwszych tygodniach ciąży może być związane z zwiększonym ryzykiem niektórych wad wrodzonych. Należy jednak uwzględnić fakt, że wnioski z obserwacji ciężarnych nie zawsze są jednoznaczne, ze względu na niemożność wyeliminowania wpływu innych czynników.
Z tego powodu większość wytycznych medycznych zaleca unikanie ibuprofenu na początku ciąży, chyba że jest to wyraźnie zalecone przez lekarza.
Reklama
Ibuprofen a ciąża w różnych trymestrach
Znając ryzyko stosowania ibuprofenu w pierwszym trymestrze ciąży, warto przyjrzeć się zagadnieniu ibuprofen a ciąża na jej dalszych etapach.
Chociaż stosowanie ibuprofenu w 2 trymestrze jest uważane za względnie bezpieczniejsze, nadal istnieją pewne zagrożenia, które wymagają ostrożnego rozważenia, jak np. możliwość przedwczesnego pęknięcia błon płodowych czy ryzyko zaburzeń rozwojowych nerek i płuc u płodu.
Stosowanie ibuprofenu w 3 trymestrze ciąży jest szczególnie niebezpieczne - może wywoływać groźne skutki, od przedwczesnego zamknięcia przewodu tętniczego po krwawienia u matki i u dziecka.
Wyjaśniamy, że przewód tętniczy płodu to naczynie krwionośne łączące tętnicę płucną z aortą. Omijane w ten sposób płuca, nie służą jeszcze do oddychania, ponieważ płód otrzymuje tlen przez łożysko. Po narodzeniu, kiedy noworodek zaczyna oddychać powietrzem, płuca rozszerzają się, a ciśnienie krwi w płucach spada. W odpowiedzi na te zmiany, zazwyczaj w ciągu pierwszych dni po narodzeniu, przewód tętniczy naturalnie się zamyka, co umożliwia normalny przepływ krwi przez płuca i serce.
Niektóre NLPZ (takie jak ibuprofen) mogą wpływać na przedwczesne zamknięcie przewodu tętniczego, ponieważ hamują działanie prostaglandyn, które są niezbędne do utrzymania otwartego przewodu przed urodzeniem.
Warto mieć świadomość, że prostaglandyny wpływają również na proces krzepnięcia krwi oraz utrzymania odpowiedniego napięcia ścian naczyń krwionośnych. Hamowanie syntezy prostaglandyn przez ibuprofen oznacza w praktyce, że kobieta ciężarna może doświadczać komplikacji, takich jak przedwczesne oddzielenie się łożyska oraz silniejszych i trudniejszych do opanowania krwawień podczas porodu. Ibuprofen podawany ciężarnej zwiększa też ryzyko krwawień wewnątrzczaszkowych (zwłaszcza u wcześniaków) oraz innych problemów związanych z nieprawidłową krzepliwością krwi u noworodka.
Z powodu tych zagrożeń, ibuprofen jest zdecydowanie odradzany w trzecim trymestrze ciąży, chyba że pod ścisłym nadzorem medycznym i w sytuacjach, gdy potencjalne korzyści przewyższają ryzyko. Ważne jest, aby kobiety ciężarne omawiały wszystkie opcje leczenia z lekarzem prowadzącym.
Warto także mieć świadomość, że maksymalna zalecana dawka ibuprofenu dla dorosłych to 1200 mg na dobę, ale dla ciężarnych to o wiele za dużo. Kobietom w ciąży zazwyczaj przepisuje się najniższą możliwą skuteczną dawkę ibuprofenu - 200 mg co 8 godzin, ale każdy przypadek podlega indywidualnej ocenie lekarskiej.
Reklama
Ibuprofen czy paracetamol w ciąży?
Znając potencjalne ryzyko związane ze stosowaniem NLPZ w ciąży, wiele przyszłych mam zastanawia się, co będzie lepszym wyborem: paracetamol czy ibuprofen?
W odróżnieniu od ibuprofenu, paracetamol jest często przepisywany kobietom w ciąży uskarżającym się na ból i gorączkę, jednak trzeba pamiętać, aby nie przekraczać zalecanej dawki ze względu na ryzyko dla wątroby.
Paracetamol w ciąży jest powszechnie uważany za bezpieczny do stosowania w każdym trymestrze ze względu na mniejsze ryzyko komplikacji, jednakże niektóre badania sugerują możliwe związki między ekspozycją na paracetamol w życiu płodowym a późniejszymi problemami zdrowotnymi u dzieci, takimi jak zaburzenia uwagi i hiperaktywności (ADHD) lub astma.
W niektórych przypadkach, gdy paracetamol nie zapewnia wystarczającej ulgi w bólu, lekarz może przepisać ibuprofen, zwłaszcza w drugim trymestrze ciąży. Wybór między lekami jest dokonywany indywidualnie, z uwzględnieniem aktualnego stanu zdrowia, historii medycznej ciężarnej oraz jej specyficznych potrzeb.
