Co to jest ileostomia?
Stomia jelitowa jest wyłonieniem końcówki jelita na powierzchnię skóry brzucha na drodze zabiegu chirurgicznego. Nazywana bywa sztucznym odbytem, ponieważ wytwarza się ją w sytuacjach, kiedy pacjent nie jest w stanie wydalać kału drogą naturalną, np. po usunięciu odbytnicy lub fragmentu jelita.
Wówczas zakończenie zachowanego, zdrowego fragmentu wyciąga się na zewnątrz brzucha, przez otwór wycięty w powłokach jamy brzusznej.
Śluzówkę jelita wywija się i przyszywa do skóry, dzięki czemu powstaje ujście na zewnątrz. Do ujścia tego przytwierdza się specjalne worki, w których gromadzony jest kał. Ileostomiajest rodzajem stomii wyłanianym na odcinku jelita cienkiego, w odróżnieniu od kolostomii, którą wytwarza się na jelicie grubym.
Wyłoniony zabiegowo na zewnątrz fragment jelita ma długość ok. 2-3 cm i purpurową lub czerwoną barwę. Nie jest on unerwiony, co znacząco ułatwia pielęgnację, ponieważ jego dotykanie nie wywołuje dolegliwości bólowych.
Ileostomia zakładana jest zawsze po prawej stronie brzucha. Kał przez nią wydalany ma płynną lub półpłynną konsystencję (normalnie formowanie kału w postaci stałej odbywa się dopiero w jelicie grubym).
Reklama
Rodzaje ileostomii
W zależności od tego, czy ciągłość przewodu pokarmowego pacjenta może zostać odtworzona, czy nie, wyróżnia się dwa typy ileostomii:
- ileostomia czasowa (in. tymczasowa lub protekcyjna) – zakładana na pewien czas, w przypadkach, gdy jest szansa na odtworzenie ciągłości przewodu pokarmowego, np. na czas gojenia po usunięciu fragmentu jelita cienkiego, przed jego ponownym zespoleniem,
- ileostomia ostateczna (in. definitywna) – wytwarzana dożywotnio, gdy wiadomo, że ciągłość przewodu pokarmowego nie będzie mogła być odtworzona, np. po chirurgicznym usunięciu całego jelita grubego i odbytnicy lub definitywnym usunięciu chorego fragmentu jelita cienkiego.
Ze względu na ilość wykonanych otworów stomijnych wyróżnia się:
- ileostomię jednolufową – jelito cienkie zostaje przecięte, końcówka zdrowego fragmentu wyłaniana jest na powierzchnię skóry brzucha, tworząc ileostomię, natomiast druga końcówka zaszywana zostaje ślepo lub reszta jelita, wraz z kolejnymi odcinkami przewodu pokarmowego zostają na zawsze usunięte,
- ileostomię dwulufową(in. pętlową) – jelito cienkie zostaje przecięte lub wycina się jego fragment, a obie końcówki wyłania się na powierzchnię skóry brzucha, tworząc dwa otwory stomijne; taki rodzaj ileostomii ma charakter odwracalny, po zakończonym leczeniu stomię usuwa się, a końcówki jelita zespala ze sobą, odtwarzając ciągłość przewodu pokarmowego.
Reklama
Pielęgnacja ileostomii a powikłania
W przypadku ileostomii, worki stomijne są nieprzezroczyste i mają kolor ciała, dzięki czemu pozostają niemal niewidoczne, nawet w sytuacji ich odsłonięcia spod ubrania. Wymiany worków i pielęgnacji samej stomii uczy pacjentów pielęgniarka stomijna tuż po wykonanym zabiegu.
Pielęgnacja opiera się na zachowywaniu odpowiedniej higieny oraz zapewnieniu ciągłego dostępu powietrza. W tym celu stomikom zaleca się noszenie przewiewnej, luźnej odzieży wykonanej z naturalnych materiałów, które nie powodują nadmiernego pocenia.
Podstawą higieny jest częste przemywanie stomii letnią wodą z mydłem. Do pielęgnacji nie powinno stosować się wielu detergentów, by zmniejszyć ryzyko np. wystąpienia reakcji alergicznych.
Zapewnienie ileostomii czystości i dostępu powietrza pozwala skutecznie uniknąć najczęstszych powikłań, takich jak:
- nadżerki wokół otworu,
- reakcje alergiczne,
- zakażenia bakteryjne.
Oprócz powikłań wynikających z nieodpowiedniej pielęgnacji, możliwe jest pojawienie się powikłań chirurgicznych:
- zwężenia stomii,
- jej wpadania bądź wypadania,
- krwawienia,
- niedrożności,
- martwicy.
Dzięki mnogości oferowanych pacjentom akcesoriów stomijnych pacjenci po zabiegu nie muszą rezygnować z takich sfer życia jak podróżowanie, seks czy aktywność fizyczna (tę jednak bezwzględnie trzeba skonsultować z lekarzem). Codzienność ze stomią jest coraz łatwiejsza, a dostępne środki zapewniają wygodę i dyskrecję.
Reklama
Dieta przy ileostomii
Dla pacjentów z ileostomią oprócz jej odpowiedniej pielęgnacji, bardzo ważna jest dieta. Przede wszystkim chodzi o to, by uniknąć takich zaburzeń jak biegunka lub zaparcia, które dla stomików mogą stanowić poważny problem.
Należy pamiętać, że krótszy przewód pokarmowy to niepełny proces trawienny, a w przypadku ileostomii pojawia się również problem nadmiernego ubywania płynów. Dlatego też pacjentom po zabiegu zaleca się stosowanie pewnych zasad żywieniowych:
- uzupełnianie elektrolitów, np. przez spożywanie nim. 2 l płynów dziennie – głównie wody, zdrowych soków owocowych i warzywnych, słabej herbaty i kawy,
- dokładne rozdrabnianie i przeżuwanie pokarmu ułatwiające późniejsze jego trawienie,
- regularność posiłków – najlepiej częste spożywanie niewielkich porcji – 5 posiłków dziennie o stałych porach,
- spożywanie dużej ilości produktów o wysokiej zawartości błonnika wspierającego metabolizm,
- spożywanie wyłącznie świeżych i pełnowartościowych produktów,
- unikanie ciężkostrawnych produktów wysokotłuszczowych, jak majonez, czekolada, żółty ser.
Reklama
Wskazania do ileostomii
Ileostomia wyłaniana jest przeważnie na skutek chorób przewodu pokarmowego prowadzących do definitywnego usunięcia jego fragmentu.
Najczęstsze choroby będące wskazaniem do ileostomii to:
- wieloogniskowy rak jelita grubego,
- wrzodziejące zapalenie jelita grubego,
- choroba Leśniowskiego-Crohna,
- rodzinna polipowatość gruczolakowata,
- endometrioza jelita grubego o rozległym charakterze.
Najczęstszą przyczyną wyłonienia ileostomii jest nowotwór umiejscowiony w przewodzie pokarmowym – jelicie grubym lub fragmencie jelita cienkiego. Rokowania przy chorobie nowotworowej mogą być różne, a zależą przede wszystkim od tego, na jakim etapie została postawiona diagnoza i rozpoczęte leczenie.
