Co to są bataty?
Bataty, czyli słodkie ziemniaki, są jadalnymi bylinami wywodzącymi się z Ameryki Południowej i Środkowej, dla reszty świata odkrytymi przez Krzysztofa Kolumba, dziś uprawianymi we wszystkich rejonach strefy tropikalnej.
Występują w 400 odmianach, z których znaczna część wykazuje właściwości prozdrowotne i ma wysoko oceniane wartości odżywcze.
Z punktu widzenia profilaktyki antynowotworowej najistotniejsza jest znaczna zawartość substancji o działaniu przeciwutleniającym, takich jak witamina C, beta karoten, likopen, czy antocyjany.
Dla osób cierpiących na cukrzycę, a także sportowców kluczowe natomiast są dwa parametry:
- indeks glikemiczny,
- wartość energetyczna.
Mimo dużej zawartości węglowodanów, obydwa współczynniki są niskie, co czyni z batatów realną alternatywę dla zwykłych ziemniaków w diecie dla diabetyków. Z podobnych powodów słodki ziemniak stanowi doskonałe źródło wolno uwalnianej energii dla sportowców będących w okresie okołotreningowym.
Reklama
Ile kalorii mają bataty?
Ile kalorii mają bataty? Względnie niewiele, bo tylko 86 (w przeliczeniu na 100 gramów). Stanowi to jawne zaprzeczenie potocznych przekonań, w myśl których bataty są wysokokaloryczne i tuczące. Wręcz przeciwnie.
Dla porównania można w tym miejscu zestawić słodkie ziemniaki z innymi produktami:
- bataty: 86 kcal,
- zwykłe ziemniaki – 76 kcal,
- ryż brązowy: 110 kcal,
- ryż biały: 130 kcal,
- kasza pęczak: 340 kcal,
- kasza jaglana –380 kcal.
Okazuje się więc, że ziemniaki słodkie oraz zwykłe należą do najmniej kalorycznych produktów, które zwyczajowo podaje się do obiadu.
Aczkolwiek należy przy tym mieć na uwadze fakt, iż ich kaloryczność w dużej mierze zależy od sposobu przygotowania – będzie ona znacznie większa (nawet 300 kcal.) w przypadku ziemniaków podsmażanych na głębokim tłuszczu. Najlepiej więc bataty spożywać w postaci ugotowanej.
Reklama
Indeks glikemiczny batatów
Względnie niska kaloryczność batatów to zasługa między innymi niewielkiej zawartości tłuszczów (tylko 0,05 procent) oraz białek (1,57 procent).
Uwagę w przypadku słodkich ziemniaków zwraca natomiast znacząca ilość węglowodanów, w tym nie tylko błonnika, ale też skrobi, sacharozy, glukozy i fruktozy (łącznie ponad 20 procent). Ogromnego znaczenia w takim kontekście nabiera parametr zwany indeksem glikemicznym (IG). Jest to wartość oznaczająca średni procentowy wzrost stężenia glukozy we krwi po spożyciu porcji produktu zawierającej 50 gramów przyswajalnych węglowodanów.
W stosowanych na całym świecie klasyfikacjach przyjmuje się następujące kryteria oceny:
- IG poniżej 55 – niski,
- IG od 55 do 70 – średni,
- IG powyżej 70 – wysoki.
Indeks glikemiczny batatów mieści się w górnej granicy pierwszego przedziału – wynosi 54, a więc może być uznany za niski.
Dla porównania, IG innych produktów wynosi:
- kasza gryczana – 40,
- kasza pęczak - 45,
- ryż długoziarnisty - 60,
- zwykłe ziemniaki (gotowane) – 70,
- frytki – 75,
- zwykłe ziemniaki pieczone – 95.
Reklama
Indeks glikemiczny pieczonych batatów
Bataty są obecnie promowane jako zdrowe źródło energii o niskim IG, należy jednak pamiętać, że wartość 54 dotyczy bulw gotowanych, rzadko natomiast wspomina się o tym, jaki indeks glikemiczny mają pieczone bataty, a przecież w takiej formie są one podawane niezwykle często (popularne frytki z batatów).
Po usmażeniu słodkich ziemniaków, IG przekracza 80. Jest więc niższy, niż w przypadku ziemniaków tradycyjnych, ale zdecydowanie zbyt wysoki, by mogły być w tej postaci spożywane w sposób regularny.
To jeszcze jeden powód (oprócz podwyższonej kaloryczności), by słodkie ziemniaki – jeśli mają służyć zdrowotności - jeść po ugotowaniu, a nie smażeniu.
Jak działa ozonator żywności? Zobacz nasz test redakcyjny:
Reklama
Co oznacza niski indeks glikemiczny batatów?
Dlaczego i w jakich sytuacjach warto jeść bataty? Indeks glikemiczny na poziomie 54, a więc względnie niski nie powoduje dużego wzrostu stężenia glukozy po posiłku.
Badania naukowe wykazują też, że słodkie ziemniaki nie wpływają na zwiększenie insulinoodporności.
Dlatego mogą one być spożywane przez osoby cierpiące na cukrzycę - są zalecane jako alternatywa dla zwykłych ziemniaków przez wielu specjalistów w zakresie diabetologii. Jednocześnie niski IG stanowi powód, dla którego bataty są doskonałą odżywką dla sportowców.
Znaczna ilość węglowodanów stanowi przebogate źródło energii dla wymagającego regeneracji organizmu, przy czym jest ona wolno uwalniana, zapewnia więc uczucie sytości i nie powoduje przyrostu tkanki tłuszczowej.
Reklama
Bataty czy zwykłe ziemniaki
Co wybrać – bataty, czy zwykłe ziemniaki? Czym różnią się oba produkty? Oto kilka wybranych wartości w przeliczeniu na 100 gramów (dane: USDA):
|
Bataty |
Ziemniaki |
Wartość kaloryczna |
86 kcal |
76 kcal |
Indeks glikemiczny |
54 |
70 |
Węglowodany łącznie Błonnik Skrobia Cukry |
20,1 g 3,1 g 12,6 g 4,2 g |
17,5 g 2,0 g 15,0 g 0,81 g |
Białka |
1,6 g |
2,1 g |
Tłuszcze |
0,05 g |
0,09 g |
Witamina C Witamina B1 Witamina B2 Witamina B3 Witamina A |
2,4 mg 0,18 mg 0,06 mg 0,55 mg 708 µg |
19,7 mg 0,18 mg 0,03 mg 1,06 mg 1 µg |
Wapń Fosfor |
337 mg 30 mg 47 mg |
425 mg 12 mg 57 mg |