Jak dochodzi do zapłodnienia?
Proces zapłodnienia polega na połączeniu dwóch komórek rozrodczych (gamet), w wyniku którego powstaje nowa komórka, nazywana zygotą. Ta najbardziej ogólna definicja odnosi się do wszystkich organizmów żywych.
Zapłodnienie u człowieka w sensie biologicznym polega na połączeniu się plemnika z komórką jajową, czyli gamety męskiej i żeńskiej.
Aby do to tego doszło, odpowiedniej jakości nasienie mężczyzny musi się znaleźć w pochwie kobiety w odpowiednim czasie, a mówiąc dokładniej – we właściwym momencie cyklu menstruacyjnego, co z wielu powodów nie jest takie proste, jak mogłoby się wydawać na pierwszy rzut oka.
Zobaczmy zatem, jak dochodzi do zapłodnienia u człowieka, na czym dokładnie polega proces zapłodnienia i jakie są etapy zapłodnienia.
Reklama
Proces zapłodnienia
Jak może dojść do zapłodnienia? Pamiętać należy bowiem, że o ile mężczyzna do rozsiewania swoich genów gotów jest o każdej porze dnia i nocy oraz w dowolnym dniu tygodnia, miesiąca i roku, o tyle kobieta do zapłodnienia zdolna jest tylko przez kilka określonych dni w ciągu 28-dniowego cyklu.
A dodatkową komplikacją jest fakt, iż cykl ów może przebiegać nieregularnie, nigdy nie ma więc 100-procentowej pewności, iż nadszedł właśnie ów „ten” moment.
Reklama
Jak wygląda zapłodnienie?
Zapłodnienie u człowieka zazwyczaj jest rezultatem pełnego zbliżenia seksualnego, zakończonego orgazmem i wytryskiem nasienia do pochwy. Przypuszcza się, że istnieją najlepsze pozycje do zajscia w ciążę. Sporadycznie zdarzają się też przypadki, że do zapłodnienia dochodzi za sprawą plemników znajdujących się w wydzielinie z penisa będącej efektem podniecenia.
Choć ciężko jest sobie to wyobrazić, w czasie wytrysku męski członek wyrzuca wgłąb pochwy od 200 do nawet 500 milionów plemników. Dojrzały plemnik, czyli męska gameta, ma około 60 μm długości, zbudowany jest z główki, szyjki i wprawiającej go w ruch witki.
Główka plemnika zawiera DNA, znajduje się w niej także tzw. akrosom, ułatwiający wniknięcie wgłąb komórki jajowej. Żywot większości plemników jest krótki. W ewentualny proces zapłodnienia zaangażowany zostanie tylko jeden z nich – najszybszy i najsilniejszy.
Reklama
Jak zapłodnić kobietę?
Tylko jeden plemnik, pokonawszy dziesiątki milionów konkurentów, ma szansę dotrzeć i zagnieździć się w komórce jajowej kobiety. Docierając do jajeczka, plemnik ów wydzieli enzym, który rozpuści powłokę ochronną i umożliwi wniknięcie do środka, odcinając jednocześnie drogę współtowarzyszom podróży, których na krańcowym etapie rywalizacji nie będzie już tak wielu.
Rywalizujące plemniki toczą jednocześnie bój o przetrwanie w środowisku pochwy. W dużej mierze to, czy zapłodnienie kobiety ma szanse dojść do skutku, zależy więc od takich parametrów, jak liczba oraz jakość plemników znajdujących się porcji nasienia.
Co jednak najważniejsze, cały ów trud, który włożą plemniki w osiągnięcie celu, może się okazać całkowicie daremny. Zapłodnienie kobiety możliwe jest bowiem w tylko w jednym, wybranym momencie.
Reklama
Owulacja i zapłodnienie
Po osiągnięciu dojrzałości płciowej, organizm kobiety zaczyna funkcjonować w cyklu miesięcznym. Jest to mechanizm cyklicznych zmian regulowanych przez układ hormonalny. Każdy z cykli modelowo trwa 28 dni i podzielony jest na kilka faz.
W fazie folikularnej rośnie stężenie estrogenów, które pobudzają do dojrzewania tzw. pęcherzyki Graffa, z których jeden pęka i pod wpływem hormonu LH uwalnia komórkę jajową. W tym momencie wchodzimy w fazę owulacji. Jak szybko dochodzi do zapłodnienia?
Do uwolnienia komórki jajowej dochodzi w jajniku, następnie trafia ona do jajowodów i tam dojrzewa. Faza ta jest kluczowa, w tym właśnie momencie komórka jajowa jest bowiem gotowa do zapłodnienia. Jednak w stanie gotowości trwać będzie około 24, maksymalnie 48 godzin.
Jeśli w tym czasie nie dostanie się do niej żaden plemnik, jajo zacznie obumierać. Następna szansa na zapłodnienie kobiety pojawi się za około 4 tygodnie.
Reklama
Zapłodnienie komórki jajowej
Jaj wygląda zapłodnienie u człowieka? Plemniki mają zdolność przeżycia w organizmie kobiety do 72 godzin. To oznacza, że szansa zapłodnienia występuje maksymalnie do 5 dni w ciągu jednego cyklu miesięcznego (do 3 dni przed owulacją i nie więcej niż 2 dni po owulacji).
Jeśli dojdzie do współwystąpienia wszystkich wspomnianych elementów w czasie i przestrzeni, dojść może do zapłodnienia. Jak przebiega zapłodnienie? Z połączenia męskiej i żeńskiej gamety powstaje zygota. Nowe życie początkowo jest pojedynczą komórką składającą się 46 chromosomów (po 23 z plemnika i jaja).
Co się dzieje po zapłodnieniu? Po kilkudziesięciu godzinach proces zapłodnienia nabiera tempa. Komórka dzieli się na dwie i rozpoczyna drogę w dół macicy. Następują kolejne podziały komórkowe.
Po mniej więcej 5-7 dniach grupa komórek tworzących zarodek dociera do macicy i zagnieżdża się w jej ściance (proces implantacji), czego namacalnym efektem może być lekkie krwawienie. W tym momencie proces zapłodnienia zostaje zakończony. Jeśli wszystko pójdzie dobrze, za 9 miesięcy na świat przyjdzie nowy człowiek.
