Co to jest piołun?
Bylica piołun jest znana i wykorzystywana w lecznictwie od stuleci. To roślina wieloletnia należąca do rodziny astrowatych.
Jej inne nazwy zwyczajowe to:
- psia ruta,
- absynt,
- wermut,
- ziele panieńskie.
W tradycyjnych praktykach leczniczych używano wszystkich części rośliny, jednak z czasem zaczęto korzystać głównie z łodyg i liści.
Wykonywało się z nich ekstrakt lub nalewkę. Piołun zyskał popularność, dzięki swojemu udziałowi w absyncie. Był ulubieńcem wielu XIX-wiecznych artystów.
Wśród tybetańskich mnichów natomiast popularna była praktyka palenia piołunu w specjalnych kadzielnicach. Dym który ich otaczał, pełnił funkcję ochronną. W innych kulturach również służył do rytuałów ze względu na swoje szczególne właściwości „magiczne”.
Piołun najlepiej hodować na glebach suchych, nasłonecznionych, gdzie jest ciepło. Okres zbierania przypada na kwitnienie, które następuje zazwyczaj w drugiej połowie kwietnia.
W Polsce jednak piołun raczej traktowany jest niczym pospolity chwast.
Reklama
Jak wygląda piołun?
Ziele to rośnie w kępach osiągających metr wysokości. Łodygę ma bruzdkowaną (zwykle posiada pięć spłaszczonych bruzd), niekiedy zdrewniałą od dołu i mocno rozkrzewioną. Pokryta jest maleńkimi, szaro-srebrnymi włoskami tworzącymi filcowatą strukturę.
Liście bylicy mają barwę szarozieloną, pokryte są drobnymi włoskami zarówno od spodu jak i z wierzchu, co sprawia wrażenie „omszałości”. Mają pierzasty, złożony kształt (dolne są mniej podzielone, szczytowe bardziej).
To właśnie z liści oraz łodyg wytwarzany jest olej.
Kwiaty piołunu są drobne, o barwie żółtej, tworzą półkoliste koszyczki o średnicy ok. 3 mm, które z kolei zebrane są w rozłożystą wiechę.
Jak rozpoznać piołun? Przede wszystkim właśnie po charakterystycznej zielonkawo-szarej barwie części zielonej i jej omszałej strukturze.
Warto także wiedzieć, że piołun rośnie dziko głównie w nasłonecznionych, niezbyt wilgotnych miejscach.
Reklama
Właściwości lecznicze piołunu
Wyciąg z piołunu wchodzi w skład m.in. syropu na robaka. Stosuje się go, by usprawnić funkcjonowanie układu pokarmowego. Odstrasza owady, reguluje cykl menstruacyjny i działa przeciwbólowo.
Ziele piołunu to część tej rośliny, w której stężenie dobroczynnych substancji jest największe, stanowi więc ono surowiec zielarski. Piołun stanowi surowiec lekarski ze względu na stężenie dobroczynnych substancji. Należą do nich:
- sole mineralne,
- witamina C,
- garbniki,
- flawonoidy,
- olejki eteryczne.
Dzięki nim piołun posiada także działanie:
- bakteriobójcze,
- przeciwzapalne,
- przeciwskurczowe.
Zatem na co pomaga piołun? Przede wszystkim działa dobrze na układ pokarmowy, wspiera metabolizm, poprawia apetyt, zwalcza:
- nieżyty żołądka,
- wzdęcia,
- uczucie ciężkości,
- zgagę.
Bylica ma także działanie oczyszczające, pomaga organizmowi pozbyć się toksyn oraz pasożytów. Dlatego piołun bywa stosowany na robaki układu pokarmowego takie jak owsiki czy glista ludzka. Skutecznie odprowadza produkowaną w wątrobie żółć do dwunastnicy.
Działa też korzystnie (w formie okładów) na oczy w przypadku ich zmęczenia, podrażnienia czy zaczerwienienia. Może również zmniejszać obrzęk.
W czasach, kiedy magiczne rytuały były codziennością, piołun stosowało się na potencję. Popularny był szczególnie wśród mężczyzn z zaburzeniami erekcji i popędu płciowego. Piołun albowiem zwiększa ukrwienie oraz reguluje gospodarkę hormonalną organizmu.
Reklama
Jak stosować piołun?
Piołun może być wykorzystywany w lecznictwie na rozmaite sposoby. Nawet samodzielnie, w warunkach domowych można zrobić:
- herbatę z bylicy - herbatę ziołową do picia parzoną z suszonego ziela piołunu, działającą dobrze na prawidłowe działanie układu pokarmowego, jego odrobaczanie, metabolizm lub detoksykację organizmu;
- napar z piołunu do stosowania zewnętrznego - jako okłady, np. na zmęczona, podrażnione i zaczerwienione oczy, a także wcierany w paznokcie na obgryzanie (wyłącznie w postaci kremu lub balsami);
- nalewka na piołunie - zrobiona z liści bylicy, wody i spirytusu, działa podobnie jak herbata.
Jednym z ważniejszych zastosowań piołunu jest leczenie kobiecych dolegliwości. Takie jego działanie było odkryte już wieki temu i wykorzystywane w medycynie ludowej. Stąd wzięła się zwyczajowa, dawna nazwa bylicy - ziele panieńskie.
Było ono stosowane w formie naparu do picia m. in. do regulowania cyklu menstruacyjnego w czasach, kiedy preparaty hormonalne nie były jeszcze znane.
Wcierany we włosy piołun może natomiast pomagać na problemy z włosami - w ich wypadaniu, łupieżu i zapaleniu skóry głowy.
Piołun ma gorzki smak, dlatego olejek z niego można wetrzeć w skórki lub paznokcie. Pomaga to zwalczać wstydliwy nawyk ich obgryzania.
Reklama
W jakich dawkach pić piołun?
Wystarczy jedna łyżeczka suszonego ziela zalana szklanką wrzątku, by sporządzić napar. Po parzeniu przez 20 minut należy go przecedzić. Taki napar z piołunu pije się w dawce pół łyżeczki maksymalnie 3 razy dziennie.
Gotowe herbaty, które można kupić w sklepach zielarskich bądź aptekach, zawierają pełną instrukcję, którą trzeba się stosować, by nie przedawkować zioła.
Zgodnie z wynikami badań Journal of Phytomedicine osoba dorosła może stosować piołun przez dwa do czterech tygodni. W mniejszych dawkach pod okiem lekarza nawet do 10 tygodni.
Reklama
Przeciwwskazania i skutki uboczne stosowania piołunu
Wiele osób zastanawia się, czy piołun jest trujący. Roślina ta, owszem, wykazuje działanie toksyczne, jednak odpowiednio dawkowania stosowana jest z powodzeniem jako lek.
Nie każdy jednak może z niego korzystać, a przedawkowanie prowadzić może do poważnych skutków ubocznych.
Przeciwwskazania są następujące:
- ciąża lub karmienie piersią - piołun może wywoływać poronienie,
- padaczka lub inne zaburzenia napadowe - tujon powoduje drgawki i może zmniejszać działanie leków przeciwpadaczkowych, (w większej ilości jest toksyczny i ma działanie psychoaktywne podobne do narkotyków),
- choroby serca - piołun może powodować krwawienie, jeśli przyjmuje się warafynę,
- choroby nerek - piołun może prowadzić do ich niewydolności,
- alergie - piołun może powodować reakcje alergiczne, jeśli jest się uczulonym na cokolwiek z rodziny Asteraceae, jak np. ambrozja czy nagietek.
Zażywanie piołunu należy skonsultować z lekarzem dla własnego zdrowia, zwłaszcza jeśli przyjmuje się na co dzień leki. Bezwzględnie niewskazany jest natomiast dla dzieci.
Efekty uboczne picia piołunu mogą obejmować:
- problemy ze snem,
- wymioty,
- mdłości,
- zwroty głowy,
- halucynacje,
- nadpobudliwość,
- napady padaczkowe.
Większa dawka krótkotrwało też może działać przeciwdepresyjnie.
Reklama
Bylica jednoroczna a piołun
Choć bylica to roślina wieloletnia, istnieje inny jej gatunek - słodki piołun, inaczej artemizyna lub bylica roczna. Pochodzi on z Azji, ale obecnie powszechny jest także w Europie i obu Amerykach.
Gdzie rośnie i jak wygląda piołun jednoroczny? Porasta on brzegi lasów i zbiorników wodnych, pobocza dróg. Rosnący dziko osiąga wysokość 1 m. Łodygi mają purpurowo-brązowy kolor, a liście charakteryzują się intensywnym, słodkim zapachem.
Piołun jednoroczny stosowany bywa do leczenia wrzodów żołądka, ponieważ skutecznie neutralizuje soki żołądkowe i wspomaga gojenie błony śluzowej.
Wysoka zawartość minerałów, wapnia i magnezu sprawia, że przyspiesza on gojenie kości, wzmacnia je, przyspiesza ich wzrost i uzupełnia braki strukturalne.
Słodki piołun wykazuje również silne właściwości przeciwnowotworowe. Szczególnie wysoką aktywność nowotworową zyskuje, łącząc się z żelazem zawartym we krwi.
Stosowany jest zatem często wspomagająco w walce z rakiem.
Cena piołunu
Nie wszystkie preparatu na bazie piołunu można zrobić samemu. Niektóre z nich dostępne są w aptekach i sklepach zielarskich.
Najbardziej popularnymi są:
- ekstrakt z piołunu - zwykle w formie kropli, na oczyszczenie organizmu i dolegliwości trawienne,
- sok z piołunu,
- piołun w tabletkach i kapsułkach.
Wszystkie te produkty mają podobne właściwości lecznicze, niestety nie są tanie. 15 ml ekstraktu w kroplach kosztuje 20-25 zł. Czysty sok z piołunu kosztuje kilkadziesiąt złotych za 200 ml. Natomiast cena kapsułek lub tabletek zawierających ekstrakt tego zioła to ok. 1 zł za sztukę.
Cena opakowania zależy więc od ilości sztuk oraz od zawartości ekstraktu, na którą zawsze należy zwrócić uwagę, wybierając dany produkt.
Wiele preparatów na odrobaczanie lub detoksykację organizmu zawiera nie tylko piołun, ale także wyciągi z innych dobroczynnych ziół. Przed zakupem warto więc zastanowić się, jaka mieszanka ziół będzie odpowiednia na daną dolegliwość.
