Kalendarz obowiązkowych i zalecanych szczepień dziecka - kiedy trzeba je zrobić?

Kalendarz szczepień ochronnych w Polsce

Kalendarz szczepień to popularna nazwa oficjalnego Programu Szczepień Ochronnych, który jest co roku opracowywany i publikowany przez Główny Inspektorat Sanitarny. W dokumencie tym odnaleźć można nie tylko szczegółowy wykaz obowiązkowych i zalecanych szczepień ochronnych, ale również szereg informacji uzupełniających w temacie zasad przeprowadzania i organizacji szczepień, w tym terminy i odstępy pomiędzy szczepieniami, rodzaje szczepionek oraz sposoby ich podawania.

Kalendarz szczepień ochronnych w Polsce obejmuje harmonogram:

• obowiązkowych szczepień dzieci i młodzieży według wieku do 19. roku życia;
• obowiązkowych szczepień osób z grup podwyższonego ryzyka, szczególnie narażonych na zakażenie;
• obowiązkowych szczepień poekspozycyjnych;
• oraz nieobowiązkowych szczepień zalecanych.

Szczepienia ochronne są najbardziej skuteczną i bezpieczną poznaną oraz zbadaną dotychczas metodą ochrony dzieci przed wieloma groźnymi chorobami zakaźnymi. Przestrzeganie zalecanego kalendarza szczepień ma niezwykle istotne znaczenie już od pierwszych 24 godzin życia noworodka.

Okres noworodkowy, niemowlęcy i pierwsze dwa lata życia, to czas kiedy dziecko nie ma jeszcze w pełni rozwiniętego układu odpornościowego, dlatego tak ważne jest zapewnienie mu odpowiedniej ochrony przed drobnoustrojami.

Aktualny kalendarz szczepień przewiduje pierwsze obowiązkowe szczepienia dziecka już w szpitalu, w pierwszej dobie życia. Zanim noworodek opuści oddział szpitala zostanie zaszczepiony przeciw gruźlicy oraz przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (WZW typu B).

O kolejnych planowanych szczepieniach rodzice dowiedzą się od pediatry lub lekarza rodzinnego podczas pierwszej wizyty w przychodni. Przed każdym szczepieniem pediatra zmierzy, zważy i dokładnie przebada dziecko, przeprowadzi wywiad z rodzicami i zadecyduje, czy może ono przyjąć szczepionkę.

W wyjątkowych sytuacjach, gdy stan zdrowia dziecka nie pozwala na szczepienie w zalecanym terminie, lekarz opracuje indywidualny kalendarz szczepień, dopasowany do potrzeb konkretnego pacjenta.

Reklama

Kalendarz szczepień obowiązkowych dla dzieci

Kalendarz szczepień obowiązkowych nie jest jedynie przykładowym schematem wykonywania szczepień na danym terytorium, a obowiązek szczepień wynika wprost z Ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi i dotyczy wszystkich osób na stałe przebywających na terenie Polski.

Zwolnić z tego obowiązku mogą wyłącznie konkretne przeciwwskazania lekarskie do szczepienia dziecka. Rodzice uchylający się od obowiązku szczepienia dzieci mogą ponieść konsekwencje prawne, w tym dotkliwe kary finansowe.

Odpowiedzialność za szczepienia obowiązkowe dla dzieci spoczywa zatem na rodzicach oraz lekarzu.

Kalendarz szczepień obowiązkowych dla dzieci obejmuje szczepienia przeciw:

• wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (WZW typu B),
• błonicy,
• pneumokokom,
• gruźlicy,
• krztuścowi,
• polio (poliomyelitis),
• odrze,
• śwince,
• różyczce,
• tężcowi,
• zakażeniom przeciwko Haemophilus influenzae typu B.

Szczepienia obowiązkowe obejmujące grupy podwyższonego ryzyka to szczepienia przeciw:

• ospie wietrznej,
• błonicy,
• tężcowi
• wściekliźnie.

Szczepienia obowiązkowe w Polsce są bezpłatne dla osób ubezpieczonych, finansowane z budżetu Ministra Zdrowia. Darmowe szczepienia wykonywane są w placówkach medycznych, które mają zawartą umowę na takie świadczenia z Narodowym Funduszem Zdrowia.

Za szczepienia obowiązkowe zapłacą te osoby, które zdecydują się na szczepienia ochronne dziecka lub siebie inną szczepionką, niż ta finansowana przez ministerstwo lub w przypadku wyboru miejsca szczepienia, które nie ma podpisanej właściwej umowy z NFZ.

Reklama

Kalendarz szczepień noworodka i niemowląt

Szczepienia obowiązkowe dla dzieci w 1. roku życia:

1. W ciągu 24 godzin po urodzeniu:

• szczepienie przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B - WZW typu B (pierwsza dawka szczepienia podstawowego);
• szczepienie przeciw gruźlicy (BCG).

2. W 2. miesiącu życia (po ukończeniu 6. tygodnia życia):

• szczepienie przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B - WZW typu B (druga dawka szczepienia podstawowego);
• szczepienie przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi (DTP);
• szczepienie przeciw inwazyjnym zakażeniom Haemophilus influenzae typu b (Hib);
• szczepienie przeciw pneumokokom (PCV).

3. W 4. miesiącu życia (po ukończeniu 14. tygodnia życia – po 8. tygodniach od poprzedniego szczepienia):

• szczepienie przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi – DTP (druga dawka szczepienia podstawowego);
• szczepienie przeciw inwazyjnym zakażeniom Haemophilus influenzae typu b - Hib (druga dawka szczepienia podstawowego);
• szczepienie przeciw pneumokokom – PCV (druga dawka szczepienia podstawowego);
• szczepienie przeciw ostremu nagminnemu porażeniu dziecięcemu (poliomyelitis) szczepionką inaktywowaną IPV poliwalentną.

4. W 5. - 6. miesiącu życia (po 8. tygodniach od poprzedniego szczepienia):

• szczepienie przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi – DTP (trzecia dawka szczepienia podstawowego);
• szczepienie przeciw inwazyjnym zakażeniom Haemophilus influenzae typu b - Hib (trzecia dawka szczepienia podstawowego);

• szczepienie przeciw ostremu nagminnemu porażeniu dziecięcemu (poliomyelitis) szczepionką inaktywowaną IPV poliwalentną (druga dawka szczepienia podstawowego).

5. W 7. miesiącu życia:

• szczepienie przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B - WZW typu B (trzecia dawka szczepienia podstawowego).

Reklama

Kalendarz szczepień dla dzieci po 1. roku życia

Szczepienia obowiązkowe dla dzieci w 2. roku życia:

1. W 13. – 15. miesiącu życia:

• szczepienie przeciw odrze, śwince, różyczce – MMR (szczepienie podstawowe);
• szczepienie przeciw pneumokokom – PCV (trzecia dawka szczepienia podstawowego).

2. W 16. – 18. miesiącu życia:

• szczepienie przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi – DTP (czwarta dawka szczepienia podstawowego);
• szczepienie przeciw inwazyjnym zakażeniom Haemophilus influenzae typu b - Hib (czwarta dawka szczepienia podstawowego);
• szczepienie przeciw ostremu nagminnemu porażeniu dziecięcemu (poliomyelitis) szczepionką inaktywowaną IPV poliwalentną (trzecia dawka szczepienia podstawowego).

Reklama

Kalendarz szczepień dla dzieci powyżej 5. roku życia

Szczepienia obowiązkowe dla dzieci od 6. roku życia i młodzieży:

1. W 6. roku życia (po ukończeniu 5 roku życia):

• szczepienie przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi zawierające bezkomórkowy komponent krztuśca - DTaP (pierwsza dawka szczepienia przypominającego);
• szczepienie przeciw poliomyelitis (szczepienie przypominające);
• szczepienie przeciw odrze, śwince, różyczce – podskórnie żywą szczepionką skojarzoną (szczepienie przypominające). Od 1 stycznia 2019 roku drugą dawkę MMR należy podać w 6. roku życia dzieciom, które: urodziły się w 2014 r., są w 6. roku życia, ale w dniu kwalifikacji do szczepienia nie ukończyły jeszcze 6. roku życia (większość dzieci urodzonych w 2013 r.).

2. W 10. roku życia:

• szczepienie przeciw odrze, śwince, różyczce – podskórnie żywą szczepionką skojarzoną (szczepienie przypominające). Dla dzieci starszych w 7., 8. i 9. roku życia, PSO na 2019 rok nie przewiduje szczepień wyrównawczych (podanie drugiej dawki szczepionki ma być sukcesywnie wyrównywane poprzez szczepienie w 10. roku życia).

3. W 14. roku życia (po ukończeniu 13. roku życia):

• szczepienie przeciw błonicy, tężcowi – podskórnie lub domięśniowo – Td (druga dawka szczepienia przypominającego).

4. W 19. roku życia (po ukończeniu 18 lat):

• szczepienie przeciw błonicy, tężcowi – podskórnie lub domięśniowo – Td (trzecia dawka szczepienia przypominającego).

Reklama

Kalendarz szczepień zalecanych dla dzieci

Poza obowiązkowymi szczepieniami dla dzieci, kalendarz szczepień przewiduje również listę szczepień zalecanych. Chociaż szczepienia te nie są obligatoryjne, nie oznacza to, że z punktu widzenia ochrony zdrowia i życia dzieci nie są równie ważne co szczepienia obowiązkowe.

Szczepienia zalecane dla dzieci stanowią uzupełnienie obowiązkowych szczepień ochronnych, a dzięki ich zastosowaniu dziecko otrzymuje dodatkową ochronę przeciw następującym chorobom zakaźnym:

• zakażenie rotawirusowe,
• zakażenia meningokokowe,
• ospa wietrzna,
• kleszczowe zapalenie mózgu,
• wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW typu A),
• grypa.

Już podczas pierwszej wizyty szczepiennej możliwe jest podanie dziecku szczepień zalecanych przeciw zakażeniom rotawirusowym. Po 8 tygodniu życia można podać również 1 dawkę szczepionki przeciwko inwazyjnym zakażeniom wywołanym przez bakterie Neisseria meningitidis (meningokoki).

Przykładowy kalendarz szczepień dodatkowych dla dziecka:

• 6. – 24. tydzień życia dziecka – szczepienie przeciw rotawirusom;
• po 2. miesiącu życia – szczepienie przeciw meningokokom;
• 7. miesiąc życia – szczepienie na grypę;
• 13. miesiąc życia – szczepienie przeciw ospie wietrznej;
• po ukończeniu 1. roku życia – szczepienie na kleszczowe zapalenie mózgu;
• dzieci w wieku przedszkolnym, szkolnym i młodzież, która nie chorowała na WZW typu A – szczepienie przeciw WZA typu A;
• od 10. roku życia – szczepienie przeciw ludzkiemu wirusowi brodawczaka (HPV).

Należy pamiętać o tym, że szczepienia zalecane są płatne. Koszt zakupu szczepionek ponosi osoba poddająca dziecko szczepieniu, ale same badania i przeprowadzenie szczepienia osób ubezpieczonych odbywają się w ramach świadczeń NFZ.

Do szczepionek zalecanych można zaliczyć również te, które warto zastosować przed zagranicznym wyjazdem. Planując podróż należy odpowiednio wcześniej sprawdzić na jakie choroby warto się zaszczepić wybierając konkretną destynację, a jakie szczepienia są obowiązkowe na terytorium danego kraju.

Przed wyjazdem za granicę lekarz może zalecić szczepienie dzieci i osób dorosłych m.in. na dur brzuszny, cholerę, żółtą gorączkę, choroby meningokokowe, wściekliznę, kleszczowe zapalenie mózgu, japońskie zapalenie mózgu, wirusowe zapalenie wątroby typu A. W przypadku szczepień dzieci zalecanych w związku z podróżą za granicę, wszelkie koszty pokrywają rodzice.

Reklama

Kalendarz szczepień skojarzonych

Wykonując szczepienia zgodnie z obowiązującym kalendarzem szczepień, można również wybrać wariant płatnych szczepień obowiązkowych, preparatami skojarzonymi, w tym najbardziej nowoczesnymi szczepionkami wysoko skojarzonymi:

• szczepionką pięciowalentną DTaP-IPV+Hib (5w1) uodparniającą przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis, Haemophilus influenzae typu b;
• szczepionką sześciowalentną DTaP-IPV+Hib+HBV (6w1) uodparniająca przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis, Haemophilus influenzae typu b, wirusowemu zapaleniu wątroby typu B.

Szczepionki wysoko skojarzone pozwalają zredukować liczbę wykonywanych wstrzyknięć, co wpływa przede wszystkim na zmniejszenie bólu i stresu u dziecka oraz minimalizuje możliwość zakażenia podczas szczepień.

Zgodnie z obowiązującym kalendarzem szczepień liczba wkłuć przy bezpłatnych szczepieniach obowiązkowych wynosi 17, nie biorąc pod uwagę szczepień obowiązkowych osób szczególnie narażonych na zakażenie oraz szczepień przeciwko gruźlicy i wirusowemu zapaleniu wątroby w pierwszej dobie życia.

Stosując szczepionkę 5w1, liczba ta zmniejsza się do 10, a przy wyborze szczepionki 6w1 do 8. Jednocześnie zmniejsza się liczba wizyt u lekarza.

Kalendarz szczepień 6w1

Szczepienia 6w1 należą do najbardziej nowoczesnych preparatów z grupy szczepionek wysoko skojarzonych. Pozwalają na ochronę dziecka przed sześcioma chorobami, przy zastosowaniu jednego zastrzyku w kilku dawkach. Zadaniem szczepionki 6w1 jest uodpornienie na:

• polio,
• krztusiec,
• błonicę,
• zakażenia wywołane bakteriami Haemophilus influenzae typu b,
• wirusowe zapalenie wątroby typu B,
• tężec.

Kalendarz szczepień w pierwszych dwóch latach życia dziecka z zastosowaniem szczepionki 6w1:

1. Pierwsze 24 godziny życia:

• szczepienie przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B - WZW typu B (pierwsza dawka);

• szczepienie przeciw gruźlicy (BCG).

2. W 2. miesiącu życia:

• szczepienie przeciw pneumokokom PCV (pierwsza dawka);
• szczepienie DTaP-IPV+Hib+HBV - 6w1 (pierwsza dawka).

3. W 4. miesiącu życia:

• szczepienie DTaP-IPV+Hib+HBV - 6w1 (druga dawka);

• szczepienie przeciw pneumokokom – PCV (druga dawka).

4. W 5. - 6. miesiącu życia:

• szczepienie DTaP-IPV+Hib+HBV - 6w1 (trzecia dawka).

5. W 13. – 15. miesiącu życia:

• szczepienie przeciw odrze, śwince, różyczce – MMR (szczepienie podstawowe);
• szczepienie przeciw pneumokokom – PCV (trzecia dawka).

6. W 16. – 18. miesiącu życia:

• szczepienie DTaP-IPV+Hib+HBV - 6w1 (czwarta dawka).

Zastosowanie szczepienia 6w1 zmniejsza liczbę zastrzyków na pierwszej wizycie szczepiennej z 4 do 2.

Kalendarz szczepień 5w1

Szczepienia 5w1, podobnie, jak wspomniane wyżej 6w1, to wysoko skojarzone preparaty, które mogą uchronić dziecko przed kilkoma chorobami za pomocą jednego zastrzyku. Z tą różnicą, że szczepionka 5w1 zabezpiecza dziecko, nie przed sześcioma, a przed pięcioma chorobami:

• błonicą,
• tężcem,
• polio,
• krztuścem,
• Haemophilus influenzae typu B.

Zastosowanie szczepienia 5w1 zmniejsza liczbę zastrzyków na pierwszej wizycie szczepiennej z 4 do 3.

Kalendarz szczepień w pierwszych dwóch latach życia dziecka z zastosowaniem szczepionki 5w1:

7. Pierwsza doba życia:

• szczepienie przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B - WZW typu B (pierwsza dawka);

• szczepienie przeciw gruźlicy (BCG).

8. W 2. miesiącu życia:

• szczepienie przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B - WZW typu B (druga dawka);
• szczepienie przeciw pneumokokom PCV (pierwsza dawka);
• szczepienie DTaP-IPV+Hib - 5w1 (pierwsza dawka).

9. W 4. miesiącu życia:

• szczepienie DTaP-IPV+Hib - 5w1 (druga dawka);

• szczepienie przeciw pneumokokom – PCV (druga dawka).

10. W 5. - 6. miesiącu życia:

• szczepienie DTaP-IPV+Hib - 5w1 (trzecia dawka).

11. W 7. miesiącu życia:

• szczepienie przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B - WZW typu B (trzecia dawka).

12. W 13. – 15. miesiącu życia:

• szczepienie przeciw odrze, śwince, różyczce – MMR (szczepienie podstawowe);
• szczepienie przeciw pneumokokom – PCV (trzecia dawka).

13. W 16. – 18. miesiącu życia:

• szczepienie DTaP-IPV+Hib - 5w1 (czwarta dawka).

Kalendarz szczepień na pneumokoki

Szczepienia przeciw pneumokokom można odnaleźć w polskim kalendarzu szczepień, zarówno na liście szczepień obowiązkowych, jak i zalecanych. Do harmonogramu obowiązkowych szczepień ochronnych szczepionki na pneumokoki trafiły w 2017 roku. Była to reakcja na obserwowany wzrost rejestrowanych zachorowań w Polsce na inwazyjną chorobę pneumokokową (IChP).

Obowiązkowe szczepienia przeciw pneumokokom wykazują wysoką skuteczność przeciw inwazyjnej chorobie pneumokokowej oraz chronią przed zakażeniami wywołanymi przez lekooporne szczepy pneumokoków.

Kalendarz szczepień obowiązkowych przeciw pneumokokom. Bezpłatne szczepionki przysługują:

1. dzieciom od 6. tygodnia do 2. roku życia (dotyczy dzieci urodzonych po 31 grudnia 2016 r.);
2. dzieciom do ukończenia 5. roku życia (dotyczy dzieci urodzonych przed 1 stycznia 2017 r.):

• po urazie lub z wadą ośrodkowego układu nerwowego przebiegającymi z wyciekiem płynu mózgowo-rdzeniowego,
• zakażonym HIV,
• po przeszczepieniu szpiku, przed lub po przeszczepieniu narządów wewnętrznych lub przed lub po wszczepieniu implantu ślimakowego;

3. dzieciom do ukończenia 5. roku życia (dotyczy dzieci urodzonych przed 1 stycznia 2017 r.) chorującym na:

• przewlekłe choroby serca,
• schorzenia immunologiczno-hematologiczne, w tym małopłytkowość idiopatyczną, ostrą białaczkę, chłoniaki, sferocytozę wrodzoną,
• asplenię wrodzoną, dysfunkcje śledziony, po splenektomii, lub po leczeniu immunosupresyjnym,
• przewlekłą niewydolność nerek i nawracający zespół nerczycowy,
• pierwotne zaburzenia odporności,
• choroby metaboliczne, w tym cukrzycę,
• przewlekłe choroby płuc, w tym astmę;

4. dzieciom od 2. miesiąca życia do ukończenia 12. miesiąca życia urodzonym przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży lub urodzone z masą ciała poniżej 2500 g (wskazany jest 4-dawkowy schemat szczepienia podstawowego, tj. trzy dawki szczepieniami pierwotnego oraz jedna dawka uzupełniająca (3+1).

Kalendarz zalecanych szczepień przeciw pneumokokom. Płatne szczepionki podaje się:

1. dzieciom do ukończenia 5 roku życia (dotyczy dzieci urodzonych przed 1 stycznia 2017 r., których nie zaszczepiono w ramach szczepień obowiązkowych;
2. dorosłym powyżej 50 roku życia;
3. dzieciom i osobom dorosłym z przewlekłą choroba serca, przewlekłą chorobą płuc, cukrzycą, wyciekiem płynu mózgowo- rdzeniowego, implantem ślimakowym, przewlekłą chorobą wątroby, w tym z marskością, osobom uzależnionym od alkoholu, palącym papierosy;
4. dzieciom i osobom dorosłym z anatomiczną i czynnościowa asplenią, sferocytozą i innymi hemoglobinopatiami, z wrodzoną i nabytą asplenią;
5. dzieciom i osobom dorosłym z zaburzeniami odporności, wrodzonymi i nabytymi niedoborami odporności, zakażeniem HIV, przewlekłą choroba nerek i zespołem nerczycowym, białaczką, choroba Hodgkina, uogólniona choroba nowotworową związaną z leczeniem immunosupresyjnym, w tym przewlekła steroidoterapią, szpiczakiem mnogim.

Szczepienie na ospę w kalendarzu szczepień dla dzieci

Kalendarz szczepień dla dzieci przewiduje również szczepienie na ospę wietrzną, jako szczepienie obowiązkowe, ale jedynie w wybranych grupach podwyższonego ryzyka. Warto od razu wspomnieć o tym, że do takich grup ryzyka zalicza się dzieci przebywające w żłobkach i klubach dziecięcych. Tym samym, rodzice którzy zapisują swoją pociechę do żłobka lub klubiku mogą skorzystać z darmowych szczepień dzieci na ospę wietrzną, i tym samym zaoszczędzić nawet 500 zł.

Obowiązkowe szczepienie na ospę są bezpłatne i dedykowane również dzieciom:

• do ukończenia 12. roku życia z upośledzeniem odporności o wysokim ryzyku ciężkiego przebiegu choroby, z ostrą białaczką limfoblastyczną w okresie remisji, zakażonych wirusem HIV oraz przed leczeniem immunosupresyjnym lub chemioterapią;
• do ukończenia 12. roku życia z otoczenia osób ww., które nie chorowały na ospę wietrzną,
• do ukończenia 12 lat innych niż wymienione powyżej, przebywających w zakładach pielęgnacyjno- opiekuńczych, zakładach opiekuńczo-leczniczych, rodzinnych domach dziecka, domach dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, domach pomocy społecznej, placówkach opiekuńczo-wychowawczych, regionalnych placówkach opiekuńczo-terapeutycznych, interwencyjnych ośrodkach preadopcyjnych.

O konieczności wykonania u dziecka obowiązkowego szczepienia na ospę decyduje lekarz. Szczepienia przeciw ospie wietrznej w ramach szczepień obowiązkowych powinny być przeprowadzane według dwudawkowego schematu szczepienia niezależnie od wieku dziecka. Minimalny odstęp między kolejnymi dawkami szczepionki na ospę wynosi 6 tygodni - 3 miesięcy. Pzykładowy schemat szczepienia na ospę w ciągu pierwszych dwóch lat życia dziecka to:

• 13. – 15. miesiąc życia dziecka – pierwsze szczepienie przeciw ospie;
• 16. – 18. miesiąc życia dziecka – drugie szczepienie przeciw ospie.

Nieobowiązkowe szczepienia przeciw ospie wietrznej są zalecane osobom, które nie chorowały na ospę wietrzną i nie zostały wcześniej zaszczepione w ramach szczepień obowiązkowych lub zalecanych oraz kobietom planującym zajście w ciążę, które nie chorowały wcześniej na ospę wietrzną.

Bezpłatne szczepionki na ospę wietrzną otrzymują dzieci uczęszczające do publicznych żłobków (po przedstawieniu zaświadczenia ze żłobka w POZ).

Kalendarz szczepień na meningokoki

W kalendarzu szczepień ochronnych można również odnaleźć szczepienia przeciw meningokokom, jednak póki co, wyłącznie na liście szczepień zalecanych, czyli płatnych, niefinansowanych z budżetu Ministra Zdrowia.

Szczepienia przeciw meningokokom są szczególnie zalecane:

• niemowlętom powyżej 2. miesiąca życia,
• dzieciom i osobom dorosłym narażonym na ryzyko inwazyjnej choroby meningokokowej, z bliskim kontaktem z chorym lub materiałem zakaźnym, przebywającym w zbiorowiskach (przedszkola, żłobki, domy dziecka), osobom z zachowaniem sprzyjającym zakażeniu (intymne kontakty z nosicielem lub osoba chorą), osobom podróżującym.
• dzieciom i osobom dorosłym z wrodzonymi niedoborami odporności, z anatomiczną i czynnościową asplenią, zakażonym wirusem HIV, nowotworem złośliwym, chorobą reumatyczną, przewlekłą choroba nerek i wątroby, leczonym ekulizumabem (napadowa nocna hemoglobinuria, atypowy zespół hemolityczno-mocznicowy), osobom leczonym immunosupresyjnie.
• dzieciom w wieku od 2 mies. życia z grup ryzyka zaburzeń odporności oraz szczególnie narażonym na zachorowanie nastolatkom i osobom powyżej 65. roku życia.

Szczepienie przeciw meningokokom może być wykonane w każdym wieku. Schemat podawania szczepionek przeciw zakażeniom meningokokowym zależy od wieku pacjenta, w którym rozpoczęto szczepienie oraz od rodzaju zastosowanej szczepionki.

Czy szczepienia obowiązkowe są bezpłatne?

Szczepienia obowiązkowe w Polsce są bezpłatne dla osób ubezpieczonych, finansowane z budżetu Ministra Zdrowia. Darmowe szczepienia wykonywane są w placówkach medycznych, które mają zawartą umowę na takie świadczenia z Narodowym Funduszem Zdrowia. Koszty przeprowadzenia obowiązkowych szczepień ochronnych, są finansowane na zasadach określonych w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Koszty szczepień obowiązkowych poniosą te osoby, które zdecydują się na szczepienia ochronne dziecka lub siebie inną szczepionką, niż ta finansowana przez ministerstwo lub w przypadku wyboru miejsca szczepienia, które nie ma podpisanej właściwej umowy z NFZ.

Nie ma wątpliwości co do tego, że szczepienia ochronne są obowiązkowe, ale czy jest sens dopłacać do innej szczepionki, niż refundowana? Z pewnością przed zaszczepieniem dziecka warto sprawdzić, czym różnią się od siebie poszczególne szczepionki, zasięgnąć porady specjalisty i wybrać tę najlepszą.

Szczepienia obowiązkowe a szczepienia zalecane

Biorąc pod uwagę priorytet ochrony zdrowia i życia, zarówno dzieci, jak i osób dorosłych, szczepienia zalecane zawarte w kalendarzu szczepień, czyli Programie Szczepień Ochronnych, są równie istotne co szczepienia obowiązkowe. W przypadku szczepień zalecanych koszt zakupu szczepionek ponosi osoba poddająca dziecko lub siebie szczepieniu, ale same badania i przeprowadzenia szczepienia osób ubezpieczonych pokrywane są na zasadach określonych w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Zalecane szczepienia ochronne osób ubezpieczonych przeprowadzają więc placówki medyczne, z którymi NFZ zawarł umowy na te świadczenia. Wyjątkiem są szczepienia wykonywane w związku z podróżą za granicę, kiedy to wszelkie koszty związane ze szczepieniem pokrywa pacjent.

Szczepienia zalecane stanowią uzupełnienie obowiązkowych szczepień ochronnych. Umożliwiają szersze spektrum ochrony dziecka przed następującymi chorobami zakaźnymi:

• ospa wietrzna,
• kleszczowe zapalenie mózgu,
• wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW typu A),
• grypa,
• zakażenie rotawirusowe,
• zakażenia meningokokowe.

Osobom podróżującym za granicę kraju zaleca się przykładowo szczepienie przeciwko cholerze, durowi brzusznemu, wściekliźnie, czy żółtej gorączce, w zależności od wybranej destynacji, w szczególności do rejonów endemicznego występowania zachorowań na konkretną chorobę oraz w sytuacji zagrożenia epidemiologicznego na danym terenie.