Jak wygląda kardamon?
Kardamon jest rośliną zaliczaną do bylin. Posiada bulwiaste kłącze, z którego wyrastają długie, lancetowate liście. To one tworzą 3-metrową łodygę, zawierającą strąki nasion.
Kardamon ma zielone kwiaty z białą końcówką i fioletowymi żyłkami. Osiąga wysokość pięciu metrów, dojrzewa trzy lata i owocuje do lat piętnastu.
Kardamon występuje w tropikalnych lasach na Dalekim Wschodzie. Porasta południowe Indie, Sri Lankę, Gwatemalę i Tanzanię.
Zielony kardamon pochodzi z Indii i Sri Lanki, a czarny z Himalajów. Różnica w nazwie pochodzi od koloru owoców. Kardamon zielony ma drobniejsze owoce niż kardamon czarny, którego owoce osiągają nawet trzy centymetry długości.
Obok szafranu i wanilii kardamon jest najdroższą przyprawą na świecie.
Odmianą najwyższej jakości jest kardamon malabarski. Jego cena też jest najwyższa.
Tańsze odpowiedniki to między innymi kardamon:
- jawajski,
- nepalski.
Wysoka cena kardamonu (od 50 do nawet 300 zł za kg) jest wynikiem czasochłonnej uprawy, która wymaga właściwych warunków klimatycznych i odpowiedniej gleby. Jako przyprawę wykorzystuje się drobne, czarne nasiona.
Warto wspomnieć, ze możliwa jest też uprawa kardamonu w doniczce. Wystarczy zapewnić mu lekko gliniaste podłoże o pH 5,5-6,5. Może on także stanowić ozdobę w domu.
Reklama
Składniki odżywcze kardamonu
Czy kardamon jest zdrowy? To popularna przyprawabogata w wiele cennych składników odżywczych, głównie witamin i mikroelementów, takich jak:
- niacyny,
- pirydoksyny,
- ryboflawiny,
- tiamina,
- witamina A,
- witamina C,
- sód,
- potas,
- wapń,
- miedź,
- żelazo,
- mangan,
- magnez,
- fosfor,
- cynk.
100 g kardamonu zawiera 11 g białka oraz 68 g węglowodanów, w tym 28 g błonnika. Spożycie takiej ilości przyprawy dostarcza organizmowi ok. 300 kcal.
Reklama
Na co pomaga kardamon?
Kardamon, oprócz tego, że nadaje potrawom wyjątkowego smaku, posiada wiele właściwości zdrowotnych i z tych powodów uważany jest za jedną z najcenniejszych przypraw na świecie.
Jakie właściwości lecznicze ma kardamon?
- Roślina jest pomocna przy kuracji zakażeń jamy ustnej i gardła, przy przeziębieniach i grypie. Posiada właściwości przeciwzapalne.
- Wspomaga leczenie zapalenia oskrzeli i kaszlu.
- Kardamon ma korzystny wpływ na układ trawienny. Poprawia przemianę materii, pobudza apetyt, wspomaga wchłanianie pokarmów, ułatwia trawienie białek, zatem może być stosowany na odchudzanie jako dodatek do diety i ćwiczeń.
- Przyprawa jest zalecana przy gazach, nadkwasocie, nudnościach, utracie apetytu, wzdęciach, zaparciach i zgadze.
- Spożywanie kardamonu może pobudzić działanie nerek.
- Może być stosowany na serce, gdyż pomaga chronić przed zawałami ze względu na działanie przeciwutleniające.
- Kardamon obniża ciśnienie krwi i zapobiega tworzeniu się skrzepów. Zawarte w nim związki korzystnie wpływają na funkcje śródbłonka naczyniowego, pomagają regulować poziom lipidów we krwi oddziałując na funkcje wątroby.
- Kardamon ma właściwości moczopędne. Eliminuje toksyny z dróg moczowych, pęcherza moczowego i nerek oraz pomaga usunąć nadmiar wody i soli.
- W składzie kardamonu znajdują się związki garbnikowe (naturalne przeciwutleniacze), kwasy organiczne, olejki eteryczne (np. kamfora, eucalyptol czypineol).
- Olejki lotne w kardamonie hamują wzrost wirusów, bakterii, grzybów i pleśni.
Owoc kardamonu zawiera 3-8 proc. olejku eterycznego ok. 10 proc. tłuszczu, 20-40 proc. skrobi oraz sole mineralne.
- Kardamon jest powszechnie stosowany jako dodatek do leków związanych z zaburzeniami łaknienia i pracy układu pokarmowego: wzmacnia apetyt i łagodzi smak lekarstwa.
- Herbacie z kardamonem przypisuje się właściwości antydepresyjne.
- Antyoksydacyjne i antyproliferacyjne właściwości kardamonu mogą zmniejszać ryzyko powstawania zmian o charakterze nowotworowym. Hinduskie badania wykazały, że dieta obfita w kardamon czterokrotnie zwiększa apoptozę - proces obumierania komórek rakowych. Związki aktywne zawarte w kardamonie dodatnio wpływają na kontrolę poziomu cholesterolu w organizmie, zabezpieczając go przed groźnymi chorobami.
Kardamon posiada szeroki zakres właściwości. Jest nie tylko przyprawą czy ziołem na problemy zdrowotne. Jak jeszcze można go używać?
- Kardamon jest doskonałym afrodyzjakiem, a jego spożywanie pomaga w leczeniu zaburzeń erekcji i impotencji.
- Kardamon ma również zastosowanie w przemyśle kosmetycznym, przy produkcji kadzidełek, odświeżaczy powietrza i perfum (zwłaszcza męskich) jako afrodyzjak. Ekstrakt z kardamonu uważany jest za naturalny feromon.
- Kardamon idealnie nadaje się do żucia w celu odświeżenia oddechu. W taki sposób stosowany był już w starożytnej Grecji i Rzymie.
- W krajach skandynawskich wykorzystywany jest jako aromatyczny dodatek do wypieków oraz aromatyzowania alkoholu.
Ciekawostka: działanie rozkurczające kardamonu pozwala szybko pozbyć się czkawki.
Reklama
Do czego dodaje się kardamon w kuchni?
Kardamonu można używać w formie zmielonej bądź w całości. Jak stosować ziarna? Wystarczy je wyłuskać i dodać do potrawy. Można również je pokruszyć wedle uznania.
Kardamon, wraz z pieprzem, stanowi królewską parę przypraw. Najczęściej stosowany jest w kuchni indyjskiej, jako obowiązkowy składnik potraw, tj. garam masala, pilaw czy curry.
Wydobywa smak potraw nadając im również niezwykły aromat. Jakie zastosowanie ma kardamon?
- Kardamon znajduje zastosowanie w potrawach słodkich: deserach, lodach, ciastach, piernikach, naleśnikach z jabłkowym nadzieniem, owocowych sałatkach i marcepanach.
- Oprócz dań na słodko można go dodawać do gulaszu, potraw z mięsa drobiowego, wołowiny, wieprzowiny.
- Jest też dobrym dodatkiem do pasztetów, kiełbas, pieczeni i przetworów z ryb.
- Kardamon wykorzystuje się jako dodatek do wyrobu nalewek, wódek i likierów, grzanego wina.
- Kawa doprawiona odrobiną tej przyprawy nabiera doskonałego smaku i aromatu.
Jak zrobić herbate z kardamonem na trawienie?
- Łyżeczkę rozgniecionego kardamonu wsypdo kubka.
- Zalej wrzątkiem.
- Parz 10-15 minut.
Jak zrobić napar z kardamonu na grypę i przeziębienie?
Mleko gotuj 3 minuty z ¼ łyżeczki kardamonu, można dosłodzić miodem. Do tego naparu można również dodać trochę:
- kurkumy (1/4 łyżeczki),
- cynamonu (1/4 łyżeczki),
- imbiru (1/4 łyżeczki).
Kawa z kardamonem
- Łyżeczkę rozgniecionego kardamonu wymieszaj z dwoma łyżeczkami świeżo zmielonej kawy,
- Mieszankę kawy i kardamonu zalej zimną wodą i zagotuj od czasu do czasu mieszając.
- Gotowy napój przecedź przez papierowy filtr do kawy.
Oto przykładowe propozycje dań z dodatkiem kardamonu:
- ciasto z imbirem i kardamonem,
- czekolada na gorąco z kardamonem,
- koktajl wytrawny z kardamonem, imbirem i sokiem malinowym,
- lody piernikowe z kardamonem,
- pieczone ziemniaki z kardamonem i cynamonem.
Jak zatem smakuje kardamon? Przyprawa posiada charakterystyczny piekący, słodkawy smak z lekko cytrynowo-pieprzową nutą.
Czym można zastąpić kardamon pod względem smakowym? Zamiennikiem jest mieszanka gałki muszkatołowej, cynamonu i imbiru w równych proporcjach.
Reklama
Olejek kardamonowy. Jak stosować w kosmetyce?
Kardamon ma zastosowanie także w kosmetyce. Z rośliny produkuje się olejek kardamonowy, który jest wykorzystywany w aromaterapii, a także do pielęgnacji skóry. Należy pamiętać, że olejek nie jest tym samym co olej.
Olejek kardamonowy, ze względu na właściwości odżywcze, jest popularnym składnikiem balsamów i kremów wyszczuplających, ponieważ rozgrzewa skórę wspomagając redukcję cellulitu.
Może być również stosowany na wzdęcia czy nudności. Pomóc w ich zwalczaniu może delikatny masaż brzucha olejkiem kardamonowym.
Z kolei dodany do inhalacji leczy infekcje układu oddechowego, gdyż działa przeciwdrobnoustrojowo.
Reklama
Przeciwwskazania i skutki uboczne kardamonu
Kardamon jest stosunkowo bezpieczną rodziną. Jednym z głównych przeciwwskazań do jego stosowania jest alergia, która może wywołać niepożądane działania uboczne w postaci pokrzywki, a nawet obrzęku gardła.
Zarówno oleju, jak i nasion kardamonu, powinny unikać osoby cierpiące na wrzody lub nieżyt żołądka.
Możliwe jest, także, że spożywanie kardamonu będzie zaburzać działanie niektórych leków, np. antydepresantów. Nie ma jednak naukowo potwierdzonych badań na ten temat, zatem należy skonsultować stosowanie kardamonu z lekarzem, jeśli pacjent przyjmuje na co dzień leki.
Kobiety w ciąży oraz karmiące piersią mogą natomiast spokojnie stosować tę przyprawę. Nie zagraża ona zdrowiu dziecka. Należy jednak pamiętać o jej właściwym dawkowaniu.
Ile można spożywać kardamonu dziennie? Zalecaną dawką jest łyżeczka. Można ją dodać do kawy, herbaty lub innych potraw.
Reklama
Jak zmielić strąk kardamonu?
Decydując się na zakup kardamonu, najlepiej kupić go w postaci całego strąku, gdyż nie traci on swojego smaku tak szybko jak w formie mielonej.
Kardamon kupiony w całości używa się po uprzednim zmiażdżeniu ziarenek w moździerzu. Ze względu na intensywny smak, lepiej używać go w małych ilościach.
Jeśli pokusisz się o kupno kardamonu w postaci nasion to szukaj go w sklepach zielarskich i sklepach z żywnością naturalną.
Suszony i zmielony kardamon można dostać w supermarketach, gdzie jest sprzedawany w saszetkach.
Autor: Bruno Brześciński
