Kasza gryczana: właściwości i wartości odżywcze. Z czym jeść?

Właściwości kaszy gryczanej

Kasza gryczana pozyskiwana jest z łuskanych nasion gryki zwyczajnej, rośliny należącej do rodziny rdestowatych, wywodzącej się z Azji, dziś rozpowszechnionej na całym świecie. Gryka ceniona jest ze względu na właściwości odżywcze i prozdrowotne, w tym dużą zawartość dobrze zbilansowanych i cennych białek roślinnych - wymienić w tym kontekście można między innymi lizynę, czyli jeden z niezbędnych dla funkcjonowania organizmu aminokwasów egzogennych. Gryka zawiera też duże ilości błonnika pokarmowego oraz składników mineralnych, takich jak fosfor i potas. 

Gryce przypisuje się w związku z tym liczne zastosowania lecznicze i profilaktyczne, takie jak:

•  obniżanie poziomu cholesterolu we krwi,
• obniżanie ciśnienia tętniczego,
• poprawa kondycji układu nerwowego,
• uszczelnianie naczyń krwionośnych.

Z gryki wytwarza się kilka półproduktów, w tym przede wszystkim kaszę gryczaną, ale też mąkę, płatki oraz otręby. Właściwości kaszy gryczanej w dużej mierze pokrywają się z parametrami samej gryki, aczkolwiek należy pamiętać, że jest tak wyłącznie w przypadku kaszy niegotowanej. Gotowana w znacznym stopniu nasiąka wodą, co siłą rzeczy zmienia jej wartości odżywcze.

Reklama

Wartości odżywcze kaszy gryczanej

Wartości odżywcze kaszy gryczanej w postaci ugotowanej, w porównaniu z surową gryką i surową kaszą, charakteryzują się przede wszystkim zdecydowanie niższą kalorycznością, co ma związek z dużą zawartością wody i znacznie mniejszą ilością pozostałych składników. W szczegółach porównanie wygląda następująco (dane: USDA; w przeliczeniu na 100 gramów produktu):

Reklama

Właściwości lecznicze kaszy gryczanej

Mimo znacznego nasycenia wodą, właściwości lecznicze kaszy gryczanej są powszechnie uznane. Przede wszystkim traktowana jest ona jako produkt sprzyjający odchudzaniu – małokaloryczny, lekkostrawny, regulujący perystaltykę jelit oraz procesy metaboliczne organizmu, zapobiegający zaparciom. 

Spożywanie większych ilości kaszy gryczanej pozytywnie wpływa też na układ nerwowy, działając kojąco w sytuacjach stresogennych, a także ułatwiając zasypianie. Kasza gryczana działa też odkwaszająco, korygując odczyn pH organizmu w kierunku bardziej zasadowego, co jest oddziaływaniem zmniejszającym ryzyko zachorowania na nowotwory różnego typu. Co więcej, przypisuje się kaszy gryczanej skuteczność w zwalczaniu trądziku, a to za sprawą działania regulującego wydzielanie sebum. 

Reklama

Właściwości kaszy dla cukrzyków i chorych na celiakię

Kasza gryczana uchodzi za jeden z produktów, które warto włączyć do diety cukrzycowej, co ma związek z relatywnie niewielkim indeksem glikemicznym, czyli parametrem informującym o wzroście stężenia glukozy we krwi po spożyciu posiłku. W przypadku kaszy gryczanej surowej wynosi on 45, a ugotowanej – 54. Są to parametry mieszczące się w spektrum wartości niskich (aczkolwiek w górnej ich granicy). Jak kasza gryczana wygląda pod tym względem na tle innych produktów typowo obiadowych? Zdecydowanie najlepiej:

Inną ważną cechą kaszy gryczanej jest zerowa zawartość glutenu, a więc białka roślinnego, które jest silnie toksyczne dla osób z jego nietolerancją (celiakia), które nie mogą spożywać np. makaronów wytworzonych z mąki pszennej.

Reklama

Właściwości kaszy gryczanej białej (niepalonej) i prażonej

W zależności od sposobu obróbki ziaren, kasza gryczana występuje w kilku odmianach. Wymienić można takie produkty, jak:

• kasza gryczana nieprażona (inne nazwy: niepalona, jasna, zwykłą, biała), cała, łamana lub drobnołamana. W procesie obróbki jest tylko suszona, dzięki czemu charakteryzuje się delikatnym smakiem,
• kasza gryczana prażona(palona), cała lub łamana. W czasie jej wytwarzania ziarna gryki są palone. Uzyskana z nich kasza jest mocno aromatyczna i wyraźnie gorzkawa w smaku. 

Jeśli chodzi natomiast o czysto odżywcze i prozdrowotne, właściwości kaszy gryczanej białej (niepalonej) i prażonej są zbliżone, ale nie jednakowe. Zauważa się, że proces obróbki termicznej obniża wartość kaszy prażonej. Zawiera ona nieco mniej białek, tłuszczów, węglowodanów i błonnika. Białka znajdujące się w kaszy palonej są też nieco niższej jakości. W czasie obróbki termicznej spada także zawartość składników mineralnych. Oznacza to, że mając wybór, korzystniej dla zdrowia jest postawić na kaszę niepaloną.