Czy kaszel może być alergiczny?
Katar, łzawienie z oczu, swędzenie w nosie, wysypka - to klasyczne objawy, które kojarzą się z alergią. Tymczasem kaszel również może być reakcją organizmu na alergeny. Sam w sobie nie jest chorobą, a jedynie symptomem sugerującym alergię.
Bezpośrednią przyczyną kaszlu alergicznego jest styczność z alergenem, który może mieć postać:
- wziewną, np. alergia pyłki roślin, sierść zwierząt,
- pokarmową, np. gluten, laktoza,
- kontaktową, np. nikiel,
- iniekcyjną, np. jad owada po wbiciu się w skórę.
Taki objaw ma gwałtowny przebieg i stanowi odpowiedź na bezpośredni kontakt z alergenem. Nie musi ujawnić się natychmiast po ekspozycji na czynnik drażniący, ale też z opóźnieniem, co nierzadko utrudnia jego odróżnienie od tego infekcyjnego.
Do pojawienia się kaszlu przyczynić może się również alergiczny nieżyt nosa. Jak wskazuje Anna Stańczyk-Przyłuska na łamach “Przewodnika Lekarza”, choć kaszel nie stanowi wiodącego symptomu tej choroby, to powinien być traktowany poważnie w diagnostyce różnicowej.
Ponadto, kaszel alergiczny nie jest zaraźliwy. Nie wywołują go drobnoustroje, które odpowiadają za choroby, ale alergeny, które dla osoby bez alergii nie stanowią żadnego zagrożenia. Oczywiście, jeżeli jednocześnie na działanie alergenu zostaną wystawione dwie osoby uczulone, obie mogą kaszleć, nie oznacza to jednak, że zaraziły się od siebie.
Jako, że kaszel alergiczny to nie choroba, a objaw - sam w sobie nie występuje w klasyfikacji ICD-10 ani ICD-11. Pojawia się natomiast kaszel wywołany astmą - jednym z powikłań nieleczonej alergii. Dodatkowo wskazać można na inne choroby o podłożu alergicznym, w których przebiegu występuje kaszel i zostały wyszczególnione w klasyfikacjach.
Wskazać można w ICD-10 na nadrzędną kategorię - zapalenie płuc związane z nadwrażliwością na pył alergiczny (J67), w której typizuje się:
- płuco rolnika (J67.0) - inaczej płuco przerzucających siano;
- bagasoza (J67.1) - choroba pracujących przy przerobie trzciny cukrowej;
- płuco hodowców ptaków (J67.2) - np. papug, gołębi;
- zapalenie płuc z nadwrażliwości wywołane przez inne pyły organiczne (J67.8) - płuco płuczących sery, pracujących przy obróbce kawy, pracujących przy obróbce mączki rybnej.
To tylko nieliczne przykłady zapaleń płuc, którym towarzyszy kaszel o podłożu alergicznym. Pokazuje to rozpiętość substancji alergizujących - to nie tylko produkty pochodzenia roślinnego, ale nawet sery czy odchody i inne wydzieliny ptaków.
Reklama
Rodzaje kaszlu alergicznego
Choć zwykle kaszel uczuleniowy jest suchy, to w niektórych sytuacjach może mieć mokry charakter. Chcąc ustalić jego formę, warto zwrócić uwagę na podstawową funkcję tego objawu. Jego rola to odkrztuszanie substancji drażniącej, która dostała się do układu oddechowego.
Organizm próbuje pozbyć się alergenu, co wywołuje różnorodne reakcje - chcąc pomóc sobie usunąć alergen, organizm może zacząć wydzielać substancje wspomagające ten proces. Wówczas pojawia się kaszel mokry. Jeśli jednak chcemy ustalić, jaki jest kaszel alergiczny, to co do zasady jest on suchy.
Nie należy jednak automatycznie kojarzyć takiego objawu z alergią, a z drugiej strony - nie powinniśmy stawiać znaku równości między kaszlem mokrym a infekcją. Każdy z tych symptomów wymaga dokładniejszej analizy.
Mokry kaszel alergiczny
W przebiegu alergii zazwyczaj nie ma w drogach oddechowych zalegającej wydzieliny, tak charakterystycznej dla różnego rodzaju infekcji. Dlatego mokry kaszel alergiczny jest raczej rzadziej spotykany niż ten suchy.
Nie oznacza to jednak, że nie może się pojawić. Mokry kaszel współwystępuje z alergicznym zapaleniem błony śluzowej nosa i zatok - wówczas po tylnej stronie gardła spływa mokra wydzielina. Takiemu objawowi czasem towarzyszy odkrztuszanie flegmy.
Jednocześnie kaszel mokry często stanowi objaw różnicujący alergię od infekcji na rzecz tej drugiej. Zwykle infekcja zaczyna się suchym kaszlem, który z czasem przeradza się w mokry. W przebiegu alergii nie mamy do czynienia z tym procesem. Mokry kaszel to raczej symptom przeziębienia, a nie reakcji alergicznej na czynnik drażniący.
Duszący, suchy kaszel alergiczny
Klasycznym symptomem wskazującym na nadwrażliwość na alergeny jest suchy, męczący kaszel alergiczny. Charakteryzuje się wyjątkową uciążliwością, utrudniającą normalne funkcjonowanie.
Może prowadzić nawet do zagrażających zdrowiu bądź życiu duszności. Ma zwykle ostry przebieg, ale mija po tym, jak ekspozycja na alergen została zakończona.
Suchy kaszel alergiczny współwystępuje ze swędzeniem i drapaniem w gardle. Nie towarzyszy mu wydzielina, a czas ataku może trwać nawet minutę, co powoduje duże zmęczenie po epizodzie. Taki kaszel jest wyczerpujący i może mieć charakter przewlekły, a więc utrzymywać się przez wiele tygodni, do czasu aż źródło nadwrażliwości - czynnik drażniący zostanie wyeliminowany.
Czasem kaszel krtaniowy, przypominający dźwięk szczekania, ma podłoże alergiczne. Współwystępują wówczas świsty i duszności.
Reklama
Objawy kaszlu alergicznego. Jak odróżnić go od zwykłego?
Jaki jest kaszel alergiczny? Jak go rozpoznać? Oto, na co zwrócić uwagę:
- nagłe swędzenie w gardle,
- drapanie w gardle,
- duszności,
- suchość i wrażenie ciała obcego w gardle.
Zwrócić uwagę powinny też dodatkowe symptomy, np.:
- wodnisty katar,
- łzawienie oczu,
- wydzielina spływająca po tylnej ścianie gardła,
- zaczerwieniona skóra,
- wysypka skórna.
Objawy kaszlu alergicznego mogą równie szybko minąć - wystarczy, że czynnik drażniący przestanie przedostawać się do organizmu.
Jak odróżnić kaszel alergiczny od zwykłego? Od klasycznego - wywołanego infekcją bakteryjną czy wirusową - różni się tym, że:
- pojawia się nagle,
- ma charakter napadowy,
- ma różną częstotliwość występowania - ma albo charakter ostry, albo przewlekły. Może dotykać alergika sezonowo, np. w związku z pyleniem roślin - taki kaszel rzadziej więc występuje jesienią czy zimą, gdy okres kwitnienia mija. Kaszel alergiczny w tych porach roku może mieć związek z wdychaniem zanieczyszczonego powietrza dymem z komina. Czasem też może towarzyszyć alergikowi przez niemal cały rok, np. w przebiegu alergii na roztocza kurzu domowego,
- jest zazwyczaj suchy, jednak nie stanowi to reguły.
Kaszel alergiczny suchy nie przeistacza się w mokry, co ma miejsce w przypadku tego wywołanego infekcją. Jeżeli jednak chcesz mieć pewność, że przyczyną jest alergia, wykonaj testy alergiczne u alergologa.
Reklama
Kaszel alergiczny w nocy i nad ranem. Kiedy najczęściej się objawia?
Występowanie objawów alergicznych jest ściśle skorelowane z wystawieniem organizmu na działanie alergenu. Pora dnia nie ma więc bezpośredniego wpływu na pojawienie się tego objawu.
Jednocześnie, np. kaszel alergiczny w nocy może mieć związek z dłuższym przebywaniem w jednym pomieszczeniu i brakiem jego wietrzenia. Dzieje się tak w przebiegu alergii na roztocza - wówczas alergik jest przez kilka godzin wystawiony na działanie alergenu, co nie pozostaje bez wpływu na jego organizm.
Z kolei poranny kaszel alergiczny nie tyle musi być związany z obecnością roztoczy, co z reakcją np. na pyłki z roślin, które pojawiają się nad ranem. Choć panuje przekonanie, że poranek to czas, gdy rośliny najmniej pylą, to nie do końca prawda.
W 2020 roku badacze z Uniwersytetu Rzeszowskiego zmierzyli stężenie pyłków w powietrzu i okazuje się, że zawartość pyłków brzozy osiąga swoje maksimum właśnie rano. Natomiast szczyt pylenia np. olszy przypada między 14-17 godziną.
Dobrze więc dowiedzieć się, co jest alergenem i wówczas np. unikać wietrzenia pomieszczeń, by nie nastawić się na działanie czynnika drażniącego.
Reklama
Kaszel alergiczny u dziecka
Za wyjątkowo nieprzyjemną i dosłownie spędzającą sen z powiek dolegliwość dla malucha i jego opiekunów uchodzi wskazany tu symptom o podłożu alergicznym.
Charakteryzuje się tożsamymi cechami jak ten u osób starszych wiekiem, a więc jest zazwyczaj:
- suchy,
- nagły,
- duszący.
Towarzyszy mu łzawienie, a nierzadko też alergiczny nieżyt nosa. Co ciekawe, występować może też mokry kaszel alergiczny u dzieci. Ma on swoje źródło w alergicznym zapaleniu zatok i nosa, a wydzieliną, która wówczas się pojawia jest właśnie ta spływająca do gardła.
Mechanizm powstawania opisywanej tu dolegliwości u dzieci jest taki sam, jak w przypadku osób dorosłych. Stopień niebezpieczeństwa zależy jednak nie tylko od wieku pociechy, co od natężenia alergii, a także wystawienia na czynnik drażniący.
Kaszel alergiczny u dziecka wymaga interwencji lekarskiej, ponieważ brak podjęcia leczenia może skutkować szybko rozwijającą się astmą.
Należy pamiętać, że kaszel alergiczny u niemowlaka lub u starszego dziecka nie musi mieć tylko związku z alergią wziewną i nadwrażliwością na pyłki czy sierść pupila albo kurz, ale być wywołany alergią pokarmową, np. na białko mleka czy gluten.
Atak kaszlu alergicznego u dziecka - tak jak w przypadku dorosłych - może ujawnić się natychmiast po kontakcie z alergenem lub niedługo po tej ekspozycji.
Reklama
Co na kaszel alergiczny?
Przez długi czas możliwe było jedynie leczenie objawowe alergii, obecnie coraz częściej wskazuje się na immunoterapię, jako sposób na usunięcie przyczyny dolegliwości, a więc nadmiernej reakcji układu odpornościowego na czynnik, który w rzeczywistości nie stanowi zagrożenia dla organizmu.
Odczulanie polega na wielu sesjach, podczas których pod język w formie tabletki lub w postaci iniekcji podaje się alergen. Jego dawki stopniowo się zwiększa, tym samym podnosząc poziom tolerancji organizmu na alergen.
Oczywiście, takiego procesu nie można przeprowadzać samodzielnie w domu, ponieważ może to skończyć się np. wstrząsem anafilaktycznym. Jednocześnie nie wszystkie rodzaje alergii można leczyć taką metodą. Są też takie typy alergenów, np. te z sierści kota, podczas których odczulanie jest wyjątkowo wymagające i nie zawsze daje zadowalające rezultaty.
Jak złagodzić kaszel alergiczny Wśród metod objawowych wymienić można przyjmowanie leków na kaszel alergiczny.
Mogą one mieć formę:
- tabletek, np. ssania,
- syropu,
- wziewów.
Jakie leki bez recepty na kaszel alergiczny można zakupić? Wśród substancji obecnych w takich preparatach wymienić można:
- cetyryzynę,
- loratadynę,
- desloratadynę.
To wszystko substancje przeciwhistaminowe, które zmniejszają uciążliwe objawy alergii. Nie tylko zmniejszają kaszel, ale również katar, łzawienie czy inne dolegliwości alergiczne.
Gdy alergia ma bardzo ciężki przebieg, wówczas lekarz może włączyć do leczenia glikokortykosteroidy.
Co na kaszel alergiczny u dzieci?
Nie wszystkie metody dla dorosłych sprawdzą się w przypadku dzieci. Przykładowo immunoterapia, czyli odczulanie nie może być stosowane u maluchów poniżej 5 roku życia.
To oczywiście granica umowna, jednak na nią zwraca uwagę prof. dr hab. Barbara Rogala - ostateczną decyzję, od kiedy rozpocząć odczulanie podejmuje lekarz alergolog.
Jakie są jeszcze różnice w leczeniu alergii u najmłodszych pacjentów? Co podać? Wśród doraźnych metod można wymienić zastosowanie syropu na kaszel alergiczny dla dzieci bez recepty. Taki preparat będzie bezpieczniejszy niż tabletka, którą maluch mógłby się zadławić.
W przebiegu bardzo silnej alergii specjalista może zalecić krótkotrwałe podawanie glikokortykosteroidów wziewnych.
Reklama
Domowe sposoby na kaszel alergiczny
“Lepiej zapobiegać niż leczyć” - kierując się tą maksymą najlepiej postawić na profilaktykę. W tym celu w pierwszej kolejności należy rozpoznać alergen i unikać go. Jednocześnie, podczas gdy można omijać pokarmy, które uczulają, kontakt z pyłkami czy sierścią albo innymi czynnikami wywołującymi alergię wziewną, może być nieunikniony.
Wówczas można sięgnąć po takie naturalne sposoby na kaszel alergiczny jak:
- dokładne wietrzenie mieszkania lub wyjście na świeże powietrze, jeżeli np. uczulają roztocza kurzu albo sierść zwierzęca,
- regularne i bardzo dokładne odkurzanie,
- wymrażanie zabawek,
- unikanie stosowania zasłon, obrusów, firanek, na których mogą osiąść pyłki,
- wypicie rozpuszczonego wapnia,
- inhalacje z użyciem substancji łagodzących objawy uczulenia, np. soli fizjologicznej,
- nebulizacje,
- regularne nawadnianie organizmu w celu zmniejszenia objawów podrażnienia i wysuszenia gardła.
W przebiegu kaszlu alergicznego, raczej ulgi nie przyniesie syrop z cebuli, ponieważ to sposób na niwelowanie drobnoustrojów i pozbywanie się zalegającej wydzieliny z gardła, a w przypadku alergii przyczyna nie ma związku z infekcją.
Pamiętajmy, że te domowe sposoby na kaszel alergiczny nie powinny stanowić jedynej metody leczenia i należy traktować je doraźnie. Brak podjęcia właściwej terapii może skutkować rozwinięciem się różnych powikłań, w tym chorób.
Jeżeli przyczyną kaszlu alergicznego są pyłki roślin, należy poznać lepiej kalendarz ich pylenia i w tym czasie unikać wychodzenia w domu bez leków.
Czym grozi nieleczony kaszel alergiczny?
Stałe podrażnienie dróg oddechowych wywołane przez alergen i brak podjęcia właściwego leczenia może prowadzić do przewlekłego stanu zapalnego.
Wśród jego konsekwencji wymienić można:
- przewlekłe zapalenie oskrzeli,
- zapalenie płuc,
- astmę.
Nieleczony kaszel alergiczny przybiera na sile i może być przyczyną duszności czy skurczu oskrzeli. Może też ewoluować w inne postacie alergii.
Duże ryzyko stanowi astma i alergia objawiająca się np. kaszlem alergicznym w ciąży. Kobieta z obiema tymi przypadłościami powinna być pod stałym nadzorem lekarza.
Astma może przyczyniać się do:
- opóźnienia w rozwoju dziecka,
- zwiększonego ryzyka cukrzycy ciążowej,
- przedwczesnego porodu,
- wad wrodzonych.
Dlatego tak ważne jest, by leczyć alergię od razu, gdy ujawnią się jej objawy, by nie przeistoczyła się w astmę.
