Co to jest kaszel oskrzelowy?
Kaszel jest bezwarunkowym odruchem, mimowolną reakcją skurczową na podrażnienie błony śluzowej górnych dróg oddechowych. Jest on jednym z naturalnych odruchów obronnych organizmu, mającym na celu oczyszczenie dróg oddechowych z czynnika drażniącego, zalegającej wydzieliny itd.
W Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 kaszel oznaczony jest symbolem R05 i znajduje się w rozdziale XVIII - Objawy, cechy chorobowe oraz nieprawidłowe wyniki badań klinicznych i laboratoryjnych niesklasyfikowane gdzie indziej.
W nowszej Klasyfikacji ICD-11, ma on z kolei symbol MD12, jako jeden z objawów lub oznak dotyczących układu oddechowego. W wymienionych klasyfikacjach nie ma jednak podziału na różne rodzaje kaszlu, tymczasem potocznie używa się co najmniej kilku jego określeń, w zależności od postaci lub przyczyny.
Mówi się np. o kaszlu krtaniowym czy kaszlu oskrzelowym. Tym ostatnim terminem nazywa się kaszel wywołany nieprawidłowościami w pracy oskrzeli, ich chorobami, infekcjami, czy stanami zapalnymi.
Kaszel oskrzelowy dzieli się przede wszystkim na:
- suchy - nie towarzyszy mu odkrztuszanie wydzieliny, nazywany jest też kaszlem bezproduktywnym, często ma charakter napadowy i duszący;
- mokry - z odkrztuszaniem wydzieliny zalegającej w drogach oddechowych, kaszel produktywny, mający na celu oczyszczanie układu oddechowego.
Mokry kaszel oskrzelowy częściej ma charakter przejściowy, ponieważ z reguły towarzyszy różnego rodzaju infekcjom. Suchy natomiast bywa uporczywy i przewlekły, a jego leczenie wymaga niekiedy więcej czasu.
Suchy kaszel bywa objawem przewlekłych schorzeń oskrzeli, które leczy się wyłącznie objawowo. Kaszel oskrzelowy - szczególnie ten bardzo nasilony - może być groźny dla kobiet w ciąży, ponieważ wywołuje wstrząsy całego ciała i może prowadzić do nadmiernego kurczenia się macicy.
Reklama
Przyczyny kaszlu oskrzelowego
Jak sama nazwa wskazuje, przyczyny kaszlu oskrzelowego leżą w oskrzelach - ich infekcjach i innych chorobach. Co dokładnie może wywoływać kaszel oskrzelowy?
- COVID-19. Ta zaraźliwa choroba wirusowa może wywoływać bardzo różne objawy i powikłania, spośród których jednym jest infekcja oskrzelowa. Kaszel jej towarzyszący może zmieniać swoją postać (np. przechodzić z mokrego w suchy) i trwać nawet kilka tygodni.
- Astma oskrzelowa. Jaki kaszel pojawia się przy tej przewlekłej chorobie? Przede wszystkim suchy, o charakterze napadowym i duszącym. Jego ataki bywają bardzo nasilone i utrudniają oddychanie. Mokry kaszel przy stwierdzonej astmie oskrzelowej może oznaczać dodatkowe wystąpienie infekcji dróg oddechowych i wymaga niezwłocznej wizyty u lekarza.
- Zapalenie oskrzeli. Stan zapalny jest najczęstszą przyczyną kaszlu oskrzelowego. Zwykle na początku jest on mokry, czyli towarzyszy mu odkrztuszanie zalegającej w drogach oddechowych wydzieliny, a po jakimś czasie zamienia się w suchy kaszel poinfekcyjny.
Ten ostatni utrzymuje się niekiedy przez długi czas i trudno się go pozbyć. Jeśli podłożem stanu zapalnego jest infekcja wirusowa, może dochodzić do zarażania osób w bliskim otoczeniu, drogą kropelkową. Podczas kaszlu dochodzi do rozprzestrzeniania się zarazków obecnych z odkrztuszanej wydzielinie.
Niekiedy pacjenci mają problem z rozpoznaniem różnic między kaszlem oskrzelowym a krtaniowym. Ten drugi ma bardzo charakterystyczne brzmienie, któremu zawdzięcza określenie „kaszel szczekający”.
Jego ataki bywają również bardzo uporczywe i duszące. Kaszlowi krtaniowemu towarzyszy często chrypa i tzw. świszczący oddech.
Reklama
Objawy kaszlu oskrzelowego. Jak brzmi?
Jak rozpoznać kaszel oskrzelowy? Jakie są jego cechy charakterystyczne i jak brzmi? Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na tak postawione pytania, ponieważ - jak już zostało wspomniane - kaszel ten może mieć różną postać, zatem i jego objawy mogą być odmienne.
Mokry kaszel brzmi bardziej bulgocząco, który to dźwięk „zawdzięcza” odkrztuszaniu zalegającej wydzieliny. Może być on głębszy lub płytszy, bardziej lub mniej chropowaty, w zależności od jej gęstości.
Suchy kaszel z natury swej wydaje się płytszy, szczekliwy, nie towarzyszy mu bulgotanie, ponieważ nic się przy nim nie odksztusza. Szybko powoduje podrażnienie błony śluzowej objawiające się drapaniem, swędzeniem, czy bolesnością.
Mokry kaszel najbardziej nasilony bywa nad ranem, ponieważ w nieoczyszczanych nocą drogach oddechowych gromadzą się duże ilości gęstej wydzieliny. Suchy kaszel natomiast nasila się w porach wieczornych i w nocy.
Jego ataki często pojawiają się też na skutek przegrzania lub po wysiłku fizycznym. Ile trwa kaszel oskrzelowy?
W największym stopniu zależy to od jego przyczyny, często jednak niestety trwa długo. W przypadku infekcji może utrzymywać się do kilku tygodni, a astmie towarzyszy w sposób przewlekły.
Reklama
Kaszel oskrzelowy u dzieci
Najczęstszą przyczyną kaszlu oskrzelowego u dziecka są infekcje dolnych dróg oddechowych, które najmłodszych pacjentów z niewykształconą jeszcze odpornością nabytą dotykają częściej niż pacjentów dorosłych.
Jego objawy przeważnie występują u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, choć zdarzają się już także u niemowląt.
Kaszel oskrzelowy, jak i każdy inny rodzaj kaszlu u niemowlaka, powinien być niezwłocznie skonsultowany z pediatrą, ponieważ może on utrudniać swobodne oddychanie, co może być w tym wieku groźne w skutkach.
U maluszków (niemowląt, czy nawet u rocznego dziecka) nieleczone infekcje i stany zapalne niosą niekiedy poważne powikłania, dlatego ich diagnoza i odpowiednie leczenie są niezwykle ważne.
Kaszel oskrzelowy u dzieci - podobnie jak u pacjentów dorosłych - także może być suchy lub mokry, a od rodzaju kaszlu zależy jego leczenie.
Co na kaszel u dzieci stosuje się najczęściej? Są to przede wszystkim inhalacje i syropy. Na kaszel suchy podaje się w reguły syropy o działaniu przeciwkaszlowym, czyli hamujące sam odruch.
Na mokry natomiast - syropy rozrzedzające zalegającą w drogach oddechowych wydzielinę, a tym samym - ułatwiające jej odkrztuszanie i oczyszczanie układu oddechowego.
Syropy dla dzieci na kaszel oskrzelowy posiadają zwykle atrakcyjne smaki ułatwiające ich podawanie, często oparte są na naturalnym, roślinnym składzie.
Należy pamiętać, że wymienione sposoby to tylko objawowe leczenie samego kaszlu. Oprócz niego należy zawsze podejmować leczenie jego przyczyny. W przypadku stanu zapalnego lekarz może zlecić np. antybiotykoterapię.
Oprócz infekcji przyczyną suchego kaszlu oskrzelowego u dzieci bywa astma. Kaszel przy astmie ma charakter napadowy i duszący, a choroba wymaga specjalistycznego leczenia i ciągłego monitorowania stanu pacjenta.
Każdy rodzaj kaszlu pojawiający się u dzieci wymaga pilnej konsultacji lekarskiej mającej na celu rozpoznanie jego podłoża oraz jak najszybsze wdrożenie odpowiedniego postępowania terapeutycznego.
Reklama
Domowe sposoby na kaszel oskrzelowy
Kaszel będący objawem infekcji, stanu zapalnego, czy innej choroby układu oddechowego wymaga leczenia. Terapię można jednak wspierać naturalnymi metodami.
Co jest dobre na kaszel oskrzelowy? Domowe sposoby cieszące się największą popularnością to:
- Inhalacje z soli fizjologicznej. Jak działają na kaszel uporczywy i duszący? Wspierają gojenie powstałych podrażnień śluzówki i zapobiegają powstawaniu nowych. Pomagają utrzymać prawidłowy poziom nawilżenia błony śluzowej, który podczas infekcji ulega znaczącemu obniżeniu. Rozrzedzają wydzielinę gromadzącą się w drogach oddechowych, ułatwiając pozbywanie się jej.
- Zioła. Wśród znanych ziół na kaszel oskrzelowy suchy znajdują się choćby prawoślaz, czy majeranek, z których można wykonać lecznicze napary. Na kaszel mokry stosuje się np. tymianek i korzeń lukrecji, ułatwiające odkrztuszanie.
- Naturalne syropy. Wśród sposobów na kaszel warto wymienić domowe syropy, np. syrop z pędów sosny lub z mniszka lekarskiego.
- Mleko z miodem. Miód wśród całego szeregu swoich dobroczynnych właściwości wykazuje działanie przeciwkaszlowe, a mleko nawilża śluzówkę przełyku i gardła, która na skutek kaszlu ulega przesuszeniu i podrażnieniu.
- Siemię lniane. Domowy sposób na kaszel oskrzelowy to także napar z siemienia lnianego. Ma on gęstą konsystencję kisielu, dzięki czemu oblepia śluzówkę, tworząc dla niej barierę ochronną i skutecznie ją nawilżając.
Należy pamiętać, że wymienione sposoby nie mogą zastępować tradycyjnego leczenia, a jedynie je wspierać lub niwelować objawy kaszlu poinfekcyjnego.
Reklama
Leczenie kaszlu oskrzelowego
Czy kaszel oskrzelowy da się wyleczyć i jak to ewentualnie zrobić? Przede wszystkim należy pamiętać, że kaszel nie jest chorobą samą w sobie, ale jedynie jej objawem.
Leczenie kaszlu polega zatem przede wszystkim na eliminowaniu jego przyczyny, a do tego niezbędna jest dokładna diagnoza. Oprócz terapii właściwej zwykle podejmuje się jednak także leczenie objawowe, którego zadaniem jest zmniejszanie nasilenia oraz częstotliwości ataków.
Co na kaszel oskrzelowy stosuje się najczęściej? Jak leczyć ten uporczywy i dokuczliwy symptom? Przeważnie zaleca się leki w postaci syropów. To, jaki syrop najlepiej przyjmować, zależy przede wszystkim od rodzaju kaszlu.
Na suchy zadziała preparat przeciwkaszlowy, na mokry - wykrztuśny. Niektóre syropy na kaszel oskrzelowy dostępne są w aptekach bez recepty, inne - wyłącznie z przepisu lekarza.
W przypadku tych pierwszych, jeśli są kupowane bez konsultacji lekarskiej, należy postępować zgodnie z zaleceniami producenta. Właściwe dawkowanie i sposób przyjmowania leku zapewniają bezpieczeństwo jego stosowania.
Co oprócz syropu pomaga na kaszel oskrzelowy? Popularnymi lekami są również środki do nebulizacji. Wykazują one różne działanie, w zależności od substancji, które zawierają.
Glikokortykosteroidy działają przeciwzapalnie i zmniejszają obrzęk dróg oddechowych, przynosząc ulgę w kaszlu. Substancje takie jak ambroksol z kolei rozrzedzają śluz i zmniejszają jego lepkość.
Specjalistyczne leki na kaszel do inhalacji wydawane są wyłącznie na receptę, a o ich stosowaniu powinien zawsze decydować lekarz.
Bez recepty, poza tradycyjnymi farmaceutykami, dostępne są też środki określane wspólnym mianem homeopatii. Są z reguły bezpieczne i łatwe w stosowaniu, a ich skuteczność zależy od podłoża dolegliwości oraz indywidualnej reakcji organizmu.
Ich przyjmowanie warto skonsultować ze specjalistą lub przynajmniej zapoznać się dokładnie z zaleceniami producentów.
