Jak rośnie i jak wygląda kminek zwyczajny?
Kminek zwyczajny (Carum L.) to gatunek rośliny dwuletniej zaliczanej do rodziny selerowatych. W Polsce w stanie dzikim rośnie na suchych łąkach, polanach oraz przy drogach, ale jest także uprawiany.
Kminek ma mocno rozgałęzioną łodygę, która może osiągnąć do 70 centymetrów wysokości. Jego liście są podwójnie- lub potrójniepierzastodzielne, zaś kwiaty są białe (choć niekiedy zdarzają się różowe), tworzące podwójne baldachy.
Owoce kminku to niełupki (zakrzywione ziarenka) w kolorze brązowym. To one stanowią przyprawę wykorzystywaną w kuchni (kminek cały), ale w sklepach dostępny jest także kminek mielony, czyli pod postacią rozkruszonych niełupków.
Lepszy jest zatem cały czy mielony? Obie formy mają swoje zalety. Całe nasiona dłużej są świeże, podczas gdy mielone wygodniej wykorzystuje, np. do przyprawiania potraw. Do czego najlepiej użyć kminek w obu formach? Mielony jest stosowany do przygotowania naparu. Cały z kolei do pieczywa lub kiszonek.Zgodnie z The Plant List, anglojęzycznym projektem, mającym na celu indeksowanie wszystkich roślin, można wyróżnić 29 gatunków kminku. Istnieją jednak inne klasyfikacje, zgodnie z którymi roślina ta posiada jedynie 4 gatunki.
Wszystkie one rosną w strefie klimatu umiarkowanego na półkuli północnej. W Polsce zaś występuje tylko jeden gatunek kminku, czyli kminek pospolity (Carum carvi L.). Jego owoce stanowią cenną przyprawę często używaną w polskiej kuchni.
Czym go zastąpić? Alternatywą dla kminku mogą być zmielone nasiona kopru włoskiego.
Reklama
Kminek a kmin rzymski i indyjski
Co warto podkreślić, kminek bywa często mylony z kminem rzymskim (kuminem), także będącym rośliną z rodziny selerowatych, jednakże należącą do innego rodzaju - mianowicie Cuminum L.
Owoce kuminu również są popularną przyprawą wykorzystywaną przede wszystkim w kuchni indyjskiej i arabskiej ze względu na charakterystyczny cytrusowy posmak oraz łagodną gorycz.
Kminek natomiast smakuje mocniejszą goryczą. Dodatkowo posiada ostry i piekący zapach.
Z racji że Indie są światowym liderem w produkcji przyprawy kuminu, jest on błędnie nazywany kminem indyjskim. Taka przyprawa istnieje, jednak należy do innego rodzaju. Aromatem przypomina tymianek lub kminek zwyczajny.
W Indiach produkuje się także przyprawę nazywaną czarnym kminkiem (czarnuszką), którą stanowią owoce rośliny należącej do gatunku Bunium bulbocastanum, także z rodziny selerowatych.
Reklama
Na czym polega uprawa kminku?
To aromatyczne ziarno kosztuje około 15 zł za kg. Stosuje się je do przyprawiania potraw. Aby natomiast rozpocząć własną uprawę kminku potrzebne są nasiona. Ich cena wynosi od 2 do 15 zł.
Kminek wysiewa się na głębokość 1,5 cm w odległości ok. 20 cm o siebie, w rzędach co 40 cm. Jest to roślina mrozoodporna, więc bez obaw można hodować ją w ogródku.
Kminek lubi gleby żyzne i wilgotne z dużą zawartością wapnia. Potrzebuje dużo słońca.
Z racji tego, że jestnarażony jest na żerowanie przez mszyce, a także na choroby tj. pleśń, konieczne mogą być opryski specjalnymi preparatami, by chronić roślinę.
Reklama
Jakie są właściwości kminku?
Poza walorami smakowymi, uprawiany w Polsce kminek ma właściwości lecznicze. Surowcem leczniczym są owoce, z których sporządza się napary do picia oraz olejek, pozyskiwany z nasion drogą destylacji, który przeznaczony jest do użytku zewnętrznego.
Nasiona zawierająL
- olejek eteryczny,
- flawonoidy,
- sole mineralne,
- garbniki,
- żywice,
- woski,
- tłuszcze,
- białka,
- kwasy organiczne.
W olejku można znaleźć takie cenne składniki jak karwon oraz limonen.
Dzięki wymienionym składnikom kminek ma działanie:
- przeciwskurczowe,
- moczopędne,
- wiatropędne,
- antyoksydacyjne.
Reklama
Na co pomaga kminek?
Wymienione właściwości sprawiają, że kminek znajduje zastosowanie w różnych problemach z trawieniem. Jednym z najpopularniejszych zastosowań rośliny jest pobudzenie żołądka do wytwarzania soków trawiennych. Żucie ziarenek kminku po posiłku może zatem pomóc na zgagę i wzdęcia.
Stosuje się go też na kolki i skurcze jelitowe. Od setek lat wykorzystywano także kminek na gazy, wzdęcia oraz zaparcia.
Na co jeszcze pomaga kminek? W medycynie alternatywnej wykorzystywano go ponadto jako środek na bóle menstruacyjne. Ponieważ wykazuje działanie moczopędne, polecano go w trudnościach z oddawaniem moczu.
Roślina znana jest też z działania wykrztuśnego, dlatego można ją znaleźć w składzie ziołowych leków na kaszel.
Często stosuje się również kminek na odchudzanie, gdyż jest bogaty w fitosterole,, które obniżają absorpcję cholesterolu w organizmie. Jak go zatem stosować ? Jedną łyżeczkę mielonych nasion wystarczy zalać szklanką gorącej (nie wrzącej) wody. Taki napar pij się 2-3 razy na dobę.
Właściwości przeciwskurczowe zioła mogą być wykorzystane także na skurcze mięśni, np. ud czy łydek.
Co więcej, charakterystyczny aromat kminku zwyczajnego sprawia, że był także w dawnych czasach wykorzystywany jako środek odświeżający oddech.
Reklama
Jak stosować kminek? Do czego go dodawać?
Kminek to przyprawa stosowana powszechnie w polskiej kuchni. Do czego się ją dodaje? Jest wykorzystywana głównie do wypieków, zup i potraw z kapusty. Stosuje się ją także do aromatyzowania serów.
Jeżeli chodzi o lecznicze właściwości Carum carvi L., to zastosowanie znajduje herbata z kminku, którą można kupić w aptekach i sklepach zielarskich.
Napar można także sporządzić samodzielnie, wsypując do kubka zmielone owoce, a następnie zalewając je wrzątkiem. Taki napój powinno się parzyć pod przykryciem przez około 15 minut.
Kminek do picia można stosować trzy razy dziennie. Istnieją jednak pewne przeciwwskazania do jego stosowania.
Reklama
Przeciwwskazania i skutki uboczne stosowania kminku
Czy kminek jest zdrowy dla wszystkich? Otóż nie, niektórzy nie mogą go spożywać. Ani w formie przyprawy, ani naparu nie powinny pić go osoby uczulone na koper, seler, marchew lub pasternak. Kminek obniża także ciśnienie krwi, więc jest niewskazany dla osób z niskim tętnem.
Olejku kminkowego powinny unikać także osoby ze schorzeniami wątroby i dróg żółciowych. Odradza się go także pacjentom z zapaleniem nerek.
Nie ma jednak przeciwwskazań do stosowania kminku w ciąży Jest on bezpieczny również podczas kamienia piersią, jeśli dziecko nie jest alergikiem. Stosuje się go nawet na kolki u niemowląt, gdyż działa przeciwskurczowo.
Jeśli przyszła mama lub kobieta karmiąca ma jednak wątpliwości, co do stosowania pewnych ziół lepiej, by przed ich użyciem wcześniej skonsultowała się z lekarzem.
Wiele osób pyta, czy można jeść surowy kminek. Nie ma badań na ten temat, jednak zaleca się go stosować po poddaniu procesowi suszenia.
