Od kiedy występują kolki u noworodka?
Kolka u noworodka jest zaburzeniem powszechnym. W zależności od przyjętych kryteriów szacuje się, że występuje u 10 do nawet 40 procent maluchów (dane: M. Czerwonka-Szaflarska, Kolka jelitowa w praktyce pediatrycznej).
Kolki u noworodka mogą się pojawić już 3. dnia życia. Zazwyczaj jednak, bo aż w 80 procentach przypadków, pierwsze objawy występują w drugim tygodniu po narodzinach. W większości przypadków problem utrzymuje się przez około 3-4 miesiące, po czym samoistnie ustępuje, jedynie u kilku procent niemowląt symptomy są zauważalne dłużej, nawet do 9 miesięcy.
Choć wiadomo, kiedy zaczynają się kolki u noworodka, wciąż nie jest pewne, dlaczego tak się dzieje. Liczne badania naukowe, prowadzone na przestrzeni kilkudziesięciu ostatnich lat, nie przyniosły jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Formułowane są jedynie lepiej lub gorzej udokumentowane hipotezy.
Podejrzewa się, że kolka u noworodka jest efektem złożonej interakcji między dzieckiem oraz jego otoczeniem i może być powodowana przez takie czynniki, jak:
- niedojrzałość układu trawiennego oraz nerwowego;
- zaburzenia motoryki żołądka i jelit, powodujące zbieranie się gazów;
- zaburzenia naturalnej flory bakteryjnej jelit;
- nadwrażliwość na białko mleka krowiego;
- nietolerancja laktozy;
- nieprawidłowa technika karmienia, powodująca zasysanie powietrza;
- nieprawidłowy kontakt emocjonalny dziecka z rodzicami, zwłaszcza matką;
- zwiększona pobudliwość dziecka, skłonność do nadreaktywności;
- przestymulowanie, nadmiar bodźców dźwiękowych, świetlnych, emocjonalnych;
Reklama
Objawy kolki u noworodka
Jak rozpoznać kolkę u noworodka? Definiowana jest ona jako zaburzenie czynnościowe układu pokarmowego, które objawia się poprzez:
- uczucie niepokoju, drażliwość, nadpobudliwość;
- silny, nie dający się ukoić płacz, pojawiający w szczególności w godzinach wieczornych.
Wymienione wyżej objawy kolki u noworodka są jednym z kryteriów pozwalających rozpoznać zaburzenie, ale nie jedynym. Niezwykle ważny jest też czas i długość występowania. Zastosowanie w diagnostyce ma tak zwana „reguła trzech” - o kolce mówi się, gdy dolegliwości trwają:
- minimum 3 godziny dziennie;
- przez 3 dni w tygodniu lub więcej;
- przez minimum jeden tydzień (dawniej mówiono o 3 tygodniach, ostatnio warunek ten został złagodzony);
Dodatkowym kryterium niezbędnym do rozpoznania kolki u noworodka i niemowlęcia jest prawidłowy rozwój psychofizyczny oraz normalny przyrost masy ciała, a także brak poważniejszych schorzeń, które potencjalnie mogłyby wywoływać długotrwały płacz.
Reklama
Sposoby na kolkę u noworodka
Kolki u dziecka nie stanowią zagrożenia dla zdrowia i życia malucha, są jednak źródłem silnego dyskomfortu, zarówno dla niego samego, jak też jego rodziców. Dlatego, po konsultacji z lekarzem, warto podjąć środki zaradcze, które pozwolą wyeliminować lub zredukować nasilenie objawów. Jakie są najskuteczniejsze sposoby na kolki u noworodka? Czy tak małe dzieci można leczyć farmakologicznie, czy też należy odwołać się do innych metod?
W aptekach dostępne są środki rozkurczające i ułatwiające usuwanie gazów jelitowych, przeznaczone dla dzieci, zawierające takie substancje czynne, jak simetykon, dimetikon czy trimebutyna. Jednak w większości przypadków leki na kolki u noworodka nie są zalecane, zarówno przez lekarzy, jak też samych producentów. Zazwyczaj są one zarezerwowane dla dzieci nieco starszych, od drugiego miesiąca życia, a więc już po ukończeniu okresu noworodkowego (trwającego 4 tygodnie). Oznacza to, że w pierwszych dniach z problemem nawracających kolek należy sobie radzić w inny sposób.
Reklama
Jak przetrwać kolki u noworodka?
W związku z niepoznanym do końca podłożem zaburzenia, każdorazowo lekarz, a także rodzice, powinni uważnie obserwować reakcje dziecka na różne czynniki: kiedy się pojawia i ile trwa kolka u niemowlaka, czy ma to związek z jakimiś konkretnymi okolicznościami (np. po karmieniu, po konkretnym posiłki spożytym przez karmiącą matkę itd.). Analiza tego typu czynników pozwoli skuteczniej celować, jeśli chodzi o dobór metod walki z kolką. Tym bardziej, że jest ich bardzo dużo.
Czego można próbować? Sprawdzić mogą się:
- sposoby pielęgnacyjne, w tym:
- noszenie na rękach, łagodne kołysanie, wożenie w wózeczku, jazda samochodem;
- tzw. biały szum, czyli jednostajny, uspokajający dźwięk suszarki, odkurzacza itd. (aby nie narazić się na wysokie rachunki za prąd, warto korzystać z nagrań, dostępnych w serwisach internetowych);
- kąpiel w ciepłej wodzie oraz ciepłe okłady na brzuszek dziecka, zwłaszcza z użyciem termoforu. Do tego celu można wykorzystać tradycyjny gumowy worek na wodę, obecnie rosnącą popularnością cieszą też termofory z bawełny, wypełnione zasuszonym pestkami wiśni, które po podgrzaniu gromadzą i oddają temperaturę.
- modyfikacja diety. Zaleca się wprowadzenie pokarmów niskiej alergiczności do diety matki i eliminację tych, których pozostałości w matczynym mleku mogą działać drażniąco na dziecko (m.in. mleko krowie, orzechy, czekolada, kawa, truskawki i wiele innych). Często dobre efekty dają próby karmienia dziecka hydrolizatami białkowymi;
- probiotyki, a więc preparaty modyfikujące skład mikroflory jelitowej;
- herbatki ziołowe - łagodzą objawy kolki, jednocześnie jednak u niektórych dzieci powodują objawy niepożądane, takie jak senność, wymioty czy utrata apetytu.
Reklama
Jak masować brzuszek noworodka?
Jednym z najskuteczniejszych i najbezpieczniejszych środków na kolki, jest masowanie brzuszka noworodka – pod warunkiem, iż czyni się to w sposób prawidłowy. Należy pamiętać, że jest to metoda przede wszystkim profilaktyczna, mająca na celu zapobieganie kolejnym atakom, nie zaś łagodząca ich skutki. Masaż brzuszka przy kolkach wykonuje się kilka razy na dobę, przed wystąpieniem dolegliwości, a nie w trakcie napadu.
Zalecane są następujące techniki:
- słońce-księżyc. Prawą ręką wykonuj ruchy półkoliste od spojenia żeber po dolną część brzucha, lewą zaś odwrotnie – od podbrzusza ku górze. Działania te wykonuj naprzemiennie, zgodnie z kierunkiem poruszania się wskazówek zegara;
- koło młyńskie: ułóż dłonie na klatce piersiowej i brzuszku dziecka, jedna nad drugą, a następnie wykonuj naprzemienne ruchy w dół, jakby poruszając łopatkami koła wodnego w młynie;
- ucisk brzuszka nogami – chwyć leżące na wznak dziecko za łydki, a następnie dognij jego uda do tułowia, aż do granicy lekkiego oporu (ale nie na siłę).
Uwaga: Sposoby postępowania z dziecięcymi kolkami zostały opisane w tzw. III Kryteriach Rzymskich. Autorzy rekomendacji podkreślają, że stosując określone praktyki należy obserwować efekty swoich działań. Zaleca się ich kontynuację pod warunkiem, że – zdaniem rodziców – przynoszą one wymierne rezultaty, a jednocześnie nie mają żadnych szkodliwych następstw.
Należy też pozostawać w kontakcie z lekarzem, mając na uwadze, że nawracające napady płaczu u dziecka mogą być powodowane przyczynami innymi, aniżeli kolka. W razie konieczności niezbędne może być wykonanie pogłębionej diagnostyki.
