Co to jest kolonoskopia?
Jedną ze standardowych metod oceny stanu jelita grubego jest kolonoskopia. Jak wygląda to badanie? Lekarz wprowadza do odbytu pacjenta endoskop – giętki przewód zakończony kamerą.
Jej obecność umożliwia specjaliście obejrzenie na monitorze jelita grubego, a następnie postawienie diagnozy.
Zabieg przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym lub miejscowym. Kolonoskopia nie jest bolesnym badaniem, ale postrzega się ją jako nieprzyjemną.
Co wykrywa kolonoskopia? Badanie umożliwia wykrycie takich zmian chorobowych jak zapalenie błony śluzowej, nadżerek, owrzodzeń, polipów, a także odkrycie miejsc krwawienia z przewodu pokarmowego.
Czy do kolonoskopii trzeba się rozebrać? Pacjent otrzymuje specjalne spodenki z otworem w okolicach odbytu, przez który będzie prowadzone badanie.
Reklama
Ile trwa kolonoskopia?
Czas badania wynosi około 15-40 minut. Oczywiście, wszystko zależy od indywidualnej sytuacji. Gdy lekarz zauważy jakąś zmianę, która wymaga dłuższego skupienia, poświęci jej więcej czasu. Tym samym badanie może się wydłużyć.
Ile trwa kolonoskopia pod narkozą? Pacjent znajduje się podczas badania w znieczuleniu ogólnym. To płytkie znieczulenie, w których zwykle nie trzeba zakładać rurki dotchawicznej.
Badanie kolonoskopii pod narkozą trwa tyle samo, co w znieczuleniu miejscowym, jednakże w tym przypadku pacjent powinien liczyć się z dodatkowym czasem na znieczulenie i wybudzenie ze znieczulenia.
W takiej sytuacji na kolonoskopię trzeba przeznaczyć nawet kilka godzin, obejmujących kilkadziesiąt minut badania i czas na wyjście ze znieczulenia.
Reklama
Czy kolonoskopia boli?
Wnętrze jelita grubego nie jest unerwione, teoretycznie więc kolonoskopia nie powinna powodować dolegliwości bólowych.
Opinie na temat tego czy kolonoskopia boli są jednak podzielone. Zasadniczo wiele zależy od tego, jak doświadczony i wykwalifikowany jest specjalista wykonujący badanie.
Obawy związane z bólem dotyczą także czasu po badaniu. Czy po kolonoskopii boli brzuch? Oczywiście, lekki ból może się pojawić. Należy jednak pamiętać, że większe dolegliwości bólowe powinny być znakiem ostrzegawczym do tego, by zgłosić je lekarzowi.
Reklama
Wskazania do kolonoskopii
Pacjentów, których kieruje się na kolonoskopię można podzielić na dwie grupy. Do pierwszej zalicza się osoby, u których pojawiają się specyficzne dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Wśród najpopularniejszych wskazań do kolonoskopii wymienia się takie objawy jak:
- poszukiwanie przyczyny niedokrwistości wynikającej z niedoboru żelaza,
- niewyjaśniony powód biegunek,
- bóle brzucha o niejasnym charakterze,
- nagła utrata masy ciała.
W drugiej grupie znajdują się natomiast ci pacjenci, u których wskazaniem do kolonoskopii jest profilaktyka raka jelita grubego. Z takiego badania przynajmniej raz na 10 lat powinny skorzystać osoby po 50. roku życia, a także pacjenci z grupy podwyższonego ryzyka, którzy badanie powinni wykonać już koło 40. roku życia.
Od 2000 roku w Polsce jest realizowany Program Badań Przesiewowych, który ma na celu wczesne postawienie diagnozy raka jelita grubego, dedykowany osobom:
- w wieku 25-65 lat z rodziny HNPCC,
- w wieku 40-65 lat, które mają krewnego pierwszego stopnia z rakiem jelita grubego,
- w wieku 50-65 lat, u których nie ma objawów raka jelita grubego.
Rak jelita grubego rozwija się dość wolno, dlatego profilaktyczne poddawanie się kolonoskopii pozwala na wykrycie go we wczesnym stadium.
Kolonoskopia nie tylko umożliwia pełną ocenę stanu jelita grubego, ale także wykonanie jednoczesnego usunięcia polipów. Zabieg pozwala też na pobranie wycinka do badania histopatologicznego.
Kolonoskopię przeprowadza się także w celu usunięcia ciał obcych, zatrzymania krwawienia z owrzodzeń czy zmniejszenia ciśnienia w jelicie grubym.
Przeciwwskazaniami do wykonania kolonoskopii jest:
- choroba Leśniowskiego-Crohna,
- wrzodziejące zapalenie jelita grubego,
- objawy, które wskazują na zapalenie otrzewnej,
- choroby serca i płuc,
- zaburzenia krzepnięcia krwi.
Reklama
Przygotowanie do kolonoskopii
Europejskie Towarzystwo Endoskopii Przewodu Pokarmowego wskazuje, jak powinno wyglądać przygotowanie do kolonoskopii. Oto kilka wskazówek:
- należy zadbać o ubogoresztkową dietę przed kolonoskopią,
- zaleca się wypicie 4 litrów roztworu glikolu polietylenowego podzielonych na 2 dawki albo jeśli kolonoskopię przeprowadza się po południu można przyjąć tę ilość w jednorazowej dawce porannej,
- jeżeli kolonoskopia jest wykonywana ambulatoryjnie alternatywnym rozwiązaniem dla 4 litrów powyższego roztworu jest przyjęcie 2 l PEG z kwasem askorbinowym w dawce podzielonej albo jednorazowej dawce w przypadku kolonoskopii po południu,
- aby zapewnić bezpieczeństwo pacjentowi Europejskie Towarzystwo Endoskopii Przewodu Pokarmowego nie zaleca podawania preparatów fosforanu sodu.
W praktyce cały proces ogranicza się do jednego dnia. Zwykle przeddzień zabiegu pacjent musi wypić wskazane 4 litry roztworu. Jest to niezbędne do tego, by jelito grube zostało oczyszczone w prawidłowy sposób i kolonoskopia się powiodła.
Dwie godziny przed badaniem, pacjent może spożywać dowolną ilość płynów. Ważne, żeby były one niegazowane. Czy przed kolonoskopią można pić kawę? Tak, dozwolone jest picie kawy i herbaty, jednak nie powinno dodać się do nich mleka.
Na kilka dni przed badaniem pacjent powinien także przejść na lekkostrawną dietę i unikać pokarmów zawierających pestki. Na krótko przed badaniem pacjent otrzymuje lewatywę.
W przypadku osób z zastawkami serca czy mniejszą liczbą krwinek białych podaje się dożylnie antybiotyk przed badaniem.
Wielu pacjentów, którzy zastanawiają się, jak przygotować się do kolonoskopii, waha się, czy do kolonoskopii trzeba się ogolić. Otóż, nie ma takiej potrzeby. Pacjent na czas badania otrzymuje specjalne jednorazowe spodenki, które pozwolą mu zachować prywatność w trakcie badania.
Przed zabiegiem niezbędne będzie wykonanie różnych badań, np.: EKG, wykluczenie nosicielstwa wirusa zapalenia wątroby, analizujących krzepnięcie krwi.
Reklama
Dieta po kolonoskopii
Błona śluzowa jelita grubego po badaniu może zostać naruszona. Z tego powodu przez pierwsze 2-3 dni po kolonoskopii wskazana jest dieta lekkostrawna.
Co można jeść po kolonoskopii? Po tym badaniu staraj się spożywać mniejsze posiłki w regularnych odstępach czasowych. Przynajmniej na te kilka dni zrezygnuj z jedzenia potraw smażonych, wysoko przetworzonych produktów i potraw bardzo tłustych.
Proces powrotu do dawnych przyzwyczajeń musi przebiegać stopniowo. Zawsze powinieneś stosować się do zaleceń lekarza, który wskaże Ci, co jeść po kolonoskopii.
Reklama
Kolonoskopia ze znieczuleniem
Istnieją zasadniczo dwa rodzaje znieczulenia podczas kolonoskopii. Można zdecydować się na:
- kolonoskopię w znieczuleniu ogólnym – taki typ znieczulenia nie zawsze jest niezbędny. Lekarz podejmuje decyzję o tym rodzaju znieczulenia w uzasadnionych przypadkach, np. gdy pacjent cierpi na wiele chorób i bardzo obawia się bólu. W takiej sytuacji osoba badana otrzymuje znieczulenie dożylne i budzi się dopiero po kolonoskopii. Taki rodzaj znieczulenia ma ułatwić lekarzowi przeprowadzenie badania. Jednakże minusem jest wydłużenie czasu o czas wprowadzenia w narkozę i wybudzenia.
- kolonoskopię w znieczuleniu miejscowym – zanim dojdzie do badania odbytu endoskop jest smarowany żelem znieczulającym, odbyt również jest pokrywany taką substancją. Ma to zminimalizować dolegliwości bólowe w trakcie zabiegu.
Kolonoskopia bez znieczulenia
Wielu pacjentów obawia się kolonoskopii bez znieczulenia. Okazuje się, że lekarz może przeprowadzić kolonoskopię bez znieczulenia, która nie wywołuje bólu.
Szereg opinii sugeruje, że u większości osób kolonoskopia nie boli. Musi ją jednak przeprowadzić doświadczony lekarz. Co więcej, znieczulenie jest zawsze dodatkową interwencją medyczną w organizm.
Ostateczną decyzję, czy badanie zostanie wykonane w znieczuleniu czy bez niego podejmuje lekarz.
Powikłania po kolonoskopii
Praktycznie każdy zabieg niesie za sobą możliwość powikłań, kolonoskopia także. Negatywne skutki kolonoskopii pojawiają się jednak dość rzadko. Należy liczyć się np. z pojawieniem się perforacji jelita grubego albo krwawieniem.
U niewielkiej liczby pacjentów występuje ostre przebicie przewodu pokarmowego, a około 1,5 proc.. krwawienie. Zwykle jednak kolonoskopia nie powinna wywoływać zdarzeń niepożądanych.
Ze względu na to, że błona śluzowa jelit została naruszona po kolonoskopii może pojawić się lekki ból brzucha czy też wzdęcia.
Ile zwolnienia po kolonoskopii?
Wiele osób zastanawia się, czy po kolonoskopii można iść do pracy. Okazuje się, że zasadniczo tak. Powikłania po kolonoskopii zdarzają się bardzo rzadko. Pacjent może więc iść do pracy już na drugi dzień.
Wyjątkiem jest jednak kolonoskopia zabiegowa. Jeżeli kolonoskopia była przeprowadzona w celu usunięcia lub wyeliminowania pewnych zmian, to czas dochodzenia do siebie może się wydłużyć.
Okres zwolnienia po takiej kolonoskopii jest ustalany indywidualnie.
Cena kolonoskopii
Pacjent, który jest ubezpieczony ma prawo do wykonania kolonoskopii w ramach NFZ. Aby jednak doszło do badania, najpierw trzeba uzyskać niezbędne skierowanie. Chcąc przyspieszyć całą procedurę można pójść prywatnie na badanie.
Ile kosztuje kolonoskopia? Cena takiego badania w znieczuleniu ogólnym to kilkaset złotych. Kolonoskopia bez znieczulenia lub w znieczuleniu miejscowym jest znacznie tańsza i kosztuje około 200 zł.
Kolonoskopia to badanie, które ratuje życie. Trwa bardzo krótko, bo maksymalnie kilkadziesiąt minut. Jeżeli pacjent korzysta ze znieczulenia ogólnego należy doliczyć także czas na wprowadzenie go w narkozę i wybudzenie.
Badanie bez znieczulenia również może nie powodować przykrych dolegliwości bólowych. Ważne, by wykonała je osoba doświadczona.
Kolonoskopia pozwala na szybkie wykrycie wszelkich niepokojących zmian w jelicie grubym. Powikłania, choć się zdarzają, to są bardzo rzadkie.
Nie należy więc obawiać się kolonoskopii. Warto się badać, zwłaszcza, gdy jest się w grupie ryzyka obarczonej rakiem jelita grubego.
