Wiele osób uważa, iż oczy są zwierciadłem duszy. Można w nich podobno wiele wyczytać. Ale ich kolor to niewątpliwie kombinacja różnych genów. Przeprowadzano sporo badań, w których porównywano kolor oczu z cechami osobowości.
W procesie jego tworzenia biorą udział geny, które odpowiadają za płaty czołowe. To właśnie część płatów czołowych odpowiada za cechy osobowości i funkcje poznawcze. Zatem stwierdzenie, że oczy są zwierciadłem duszy ma swoje pewne uzasadnienie.
Od czego zależy kolor oczu?
Odpowiedź jest dość prosta. Kolor oczu zależy od melaniny. To czarny pigment i im jest go więcej, tym ciemniejszy kolor oczu.
Dodatkowo o barwie oczu decydują jeszcze:
- proporcja pigmentu eumelaniny (czyli barwnika ciemnobrązowego) do pigmentu feomelaniny (czyli barwnika o czerwonym odcieniu),
- zagęszczenie komórek zrębu tęczówki, które odpowiada za ilość światła pochłanianego przez zasadniczy pigment nabłonka,
- zawartości melaniny w obrębie zrębu tęczówki,
- uwarunkowania genetyczne.
Ostateczny kolor oczu powstaje z proporcji podstawowych trzech pigmentów – brązowego, szarego i żółtego. Ale do najpopularniejszych należą oczy w kolorze brązu.
Reklama
Jakie są kolory oczu?
Są sklasyfikowane w tak zwanej skali Martina. Jest to skala antropometryczna i wygląda następująco:
- Oczy ciemne
● 1 – czarnobrązowe,
● 2,3 – ciemnobrązowe,
● 4 – brązowe (piwne oczy)
- Oczy mieszane (przejściowe)
● 5,6 – jasnobrązowe (brązowe z niewielką domieszką jasnego pigmentu)
● 7 – zielonopiwne,
● 8 – jasnozielone,
- Oczy jasne
● 9,10 – ciemnoszare,
● 11,12 – jasnoszare,
● 13,14,15 – niebieskie,
● 16 – jasnoniebieskie.
Jest to najpopularniejsza skala koloru oczu. W typologii jest jeszcze używana skala prof. Michalskiego. Rozróżnia ona jeszcze więcej barw, uwzględnia istniejące plamki i otoczki na tęczówce.
Reklama
Dziedziczenie koloru oczu
Jednym z czynników, który decyduje o kolorze oczu jest dziedziczenie, czyli geny. Kolor oczu może być kodowany przez jeden gen, ale może także zależeć od wielu genów. Niektóre dziedziczne cechy mają charakter dominujący, inne zaś recesywny. Co to oznacza? Gen kodujący ujawnia wtedy w wyglądzie cechę dominującą.
W dużym uproszczeniu teoria dziedziczenia koloru oczu polega na zasadzie:
- gdy silniejszy jest gen dominujący to oczy mają kolor ciemny,
- gdy silniejszy jest gen recesywny to oczy mają kolor niebieski.
Reklama
Kolor oczu dziecka
Jaki kolor oczu będzie miało dziecko?Jeżeli na przykład tata dziecka posiada gen recesywny i dominujący jednocześnie to istnieje połowa szansy na ciemne oczy dziecka i połowa na jasne. Ale gdy oboje rodzice mają oczy niebieskie to z pewnością dziecko nie będzie miało oczu piwnych.
Co do zasady osoba z brązowymi oczami może posiadać geny kodujące oczy brązowe, ale też geny kodujące oczy niebieskie. Nigdy natomiast odwrotnie. Oznacza to, że osoba posiadająca gen kodujący oczy niebieskie nie posiada innych genów, warunkujących inny kolor oczu.
Główne barwy oczu, zakodowane w genach to kolory:
- niebieski,
- zielony,
- brązowy.
Oczy głównie posiadają te kolory lub mieszankę ich barw. I tak kolor piwny oczu pochodzi z połączenia barwy brązowej i zielonej, a kolor szary od złączenia barwy zielonej z niebieską.
Nigdy przy określaniu koloru oczu nienarodzonego jeszcze dziecka nie można kierować się tylko barwą oczu rodziców, ponieważ mogą posiadać geny kodujące inna barwę niż kolor ich oczu.
Reklama
Zmiana koloru oczu
Kiedy dziecku zmienia się kolor oczu? Zmienia się już u niemowlaka w pierwszych miesiącach po urodzeniu. Ale czasami zdarzają się i takie wyjątki, kiedy kolor oczu zmienia się dopiero w 4 roku życia. U tak malutkich dzieci, zaraz po narodzinach, dominuje niebieska lub szara barwa oczu.
Ale z upływem czasu zmienia się ilość melaniny w obrębie tęczówki. Proces ten zależy od wielu czynników, ale głównie od rozwoju hormonów, które mają wpływ na cały organizm dziecka. Z wiekiem zwiększa się produkcja melaniny, czyli barwnika, który ostatecznie decyduje o kolorze oczu.
Bardzo często osoby dorosłe pragną zmienić kolor oczu. Kiedy i jak zmieniać się kolor oczu? Oto kilka przykładów:
- używanie kolorowych soczewek kontaktowych - rynek oferuje szeroką gamę kolorów takich soczewek. Mogą je nawet używać osoby nieposiadające wady wzroku, korzystając z tak zwanych „zerówek”,
- przeprowadzenie zabiegu laserowego - taki zabieg trwa około 20 minut. Polega na naświetlaniu tęczówki laserem i usuwaniu ciemnego barwnika. Komórki z barwnikiem są uszkadzane i eliminowane przez organizm. Oczekiwany efekt pojawia się po kilku tygodniach. Ale niektórzy lekarze ostrzegają, iż poprzez ten zabieg tęczówka staje się zbyt przezroczysta. Tym samym nie jest w stanie właściwie spełniać swojej funkcji i wpuszcza do oka zbyt wiele światła,
- przyjmowanie określonych leków - pewne leki mają duży wpływ na oko, jego wygląd i funkcjonowanie. Do takich należą na przykład leki wykorzystywane w leczeniu jaskry,
- pod wpływem dużego wysiłku fizycznego
- silne emocje potrafią także zmienić kolor oczu- wczasie silnego zadowolenia oczy często stają się jaśniejsze, a podczas dużego gniewu i wzburzenia zdecydowanie ciemniejsze.
Wyjątkiem od jednakowego zabarwienia tęczówek obu oczu jest heterochromia. To choroba genetyczna, która charakteryzuje się nierównomiernym rozmieszczeniem barwnika w tęczówce. W wyniku takiej wady genetycznej jedna osoba może mieć oczy o różnym kolorze (jedną tęczówkę niebieską, a drugą zieloną).
