Co to jest konflikt serologiczny? Definicja
Bardzo prosto wyjaśnić na czym polega konflikt serologiczny. Konflikt serologiczny jest to konflikt krwi zachodzący między przyszłą matką a jej nienarodzonym dzieckiem. Kiedy dochodzi do konfliktu serologicznego?
Dochodzi do niego w momencie, kiedy krew matki ma oznaczenie RH- (minus), a krew płodu rozwijającego się w jej macicy ma oznaczenie RH+ (plus - po ojcu dziecka). Wtedy to grupy krwi nie są zgodne. Jeśli organizm matki wychwyci tę różnicę, zaczyna produkować przeciwciała, które traktują płód jako zagrożenie.
Przy konflikcie serologicznym system odpornościowy matki stara się zneutralizować „przeciwnika” bombardując krwinki czerwone płodu i doprowadzając do upośledzenia pracy układu krążeniowego, oddechowego i innych systemów płodu dziecka.
Jednak taka sytuacja następuje tylko wtedy, gdy do krwiobiegu matki przedostanie się krew dziecka. Niestety, wystarczą zaledwie 2 ml krwi by proces zwalczania płodu został rozpoczęty. Przesączanie się krwi jest możliwe m.in. w następujących sytuacjach:
- przy poronieniu;
- przy aborcji;
- w operacjach związanych z ciążą pozamaciczną;
- w sytuacji krwotoku matki;
- przez badania prenatalne,
- przez odklejenie się łożyska;
- w czasie porodu;
- podczas cesarskiego cięcia;
- podczas porodu kleszczowego;
- przy zabiegach ginekologicznych.
Reklama
Kiedy może wystąpić konflikt serologiczny?
Jaka jest główna przyczyna konfliktu serologicznego i kiedy występuje konflikt serologiczny? Konflikt grupy krwi to niezgodność krwi matki i ojca dziecka. Konflikt serologiczny może wystąpić, gdy kobieta ma grupę krwi RH-, a mężczyzna RH+, ich wspólne dziecko może odziedziczyć po tacie grupę krwi.
Jeśli tak się stanie, będzie miało RH+, czyli nastąpi konflikt z krwią matki.
Konflikt serologiczny w zależności do grup krwi marki i płodu, przedstawia poniższa tabela:
| Matka | |||
| Rh+ | Rh- | ||
| Dziecko | Rh+ | brak konfliktu | konflikt serologiczny |
| Rh- | brak konfliktu | brak konfliktu | |
Istnieje jeszcze inny sposób na zaistnienie konfliktu krwi. Polega on na przetoczeniu kobiecie krwi niezgodnej z jej grupą krwi.
Konflikt krwi może być także spowodowany używaniem przez kobietę brudnych igieł, np. przy wykonywanych samodzielnie iniekcjach, podczas zabiegów w studiu tatuażu, czy przez narkomanię
Reklama
Konflikt serologiczny a zajście w ciążę (pierwsza ciąża)
W pierwszej ciąży konflikt serologiczny zazwyczaj nie występuje, ponieważ układ odpornościowy matki nie ma kiedy wytworzyć przeciwciał anty-Rh. Powstają one dopiero, gdy krew ciężarnej zetknie się z krwią płodu, a do takiego przecieku dochodzi najczęściej dopiero podczas porodu.
Wytworzone wówczas przeciwciała pozostają w organizmie matki i jeśli podczas kolejnej ciąży przenikną przez łożysko do krwiobiegu płodu, zaatakują jego czerwone krwinki.
Przedostawaniu się krwi płodu do krwiobiegu matki sprzyjają także m.in. zabiegi wewnątrzmaciczne, odklejanie się łożyska, krwotoki i wcześniejsze poronienie zarodka o czynniku Rh+.
Reklama
Konflikt serologiczny a druga ciąża
Jeśli dziecko z drugiej ciąży również będzie posiadać czynnik Rh+, układ odpornościowy kobiety może zaatakować nie tylko krwinki czerwone płodu, ale również te, znajdujące się w krwioobiegu dziecka. Gdy test antyglobulinowy zwany odczynem Coombsa wykaże, że we krwi przyszłej mamy są obecne przeciwciała, musi ona regularnie kontrolować ich poziom.
Co 3 tygodnie warto wykonywać również USG płodu. Jeśli przeciwciała utrzymują się na stałym, niewielkim poziomie, może obejść się bez interwencji medycznej.
Jeśli jednak ich liczba zagraża zdrowiu i życiu dziecka, lekarz może podjąć decyzję o przeprowadzeniu transfuzji krwi u malucha lub wcześniejszym zakończeniu ciąży.
Reklama
Profilaktyka i leczenie przy konflikcie serologicznym
Leczenie to przede wszystkim profilaktyka konfliktu serologicznego, której efektywność ocenia się aż na 99 procent. Stąd tak ważne jest oznaczenie grupy krwi matki, a najlepiej także i ojca na samym początku ciąży.
Jeśli konflikt zostanie ustalony, lekarz będzie dociekał czy kobieta nosi w sobie przeciwciała (antygen D), a jeśli one są, to w jakiej ilości. Postępowanie medyczne zależy od dalszych wyników krwi.
Jednym ze sposobów walki z konfliktem krwi jest przetaczanie krwi płodu w czasie trwania ciąży. Ten zabieg należy powtarzać w czasie przebiegu ciąży tyle razy ile jest to konieczne dla dobrostanu maluszka. Po porodzie (zazwyczaj wywoływanym w 35-38 tygodniu ciąży) albo wciąż kontynuuje się transfuzję krwi u dziecka albo stosuje fototerapię.
Jeśli istnieje niebezpieczeństwo przecieku płodowo-matczynego, lekarze mogą zdecydować się na inną metodę profilaktyczną – podanie matce immunoglobuliny anty-D, którą aplikuje się ciężarnej na około miesiąc przed porodem (około 28 tygodnia ciąży) oraz bezpośrednio po akcji porodowej.
Niektórzy lekarze zalecają tylko jednokrotne zastosowanie tej metody – po porodzie.
Reklama
Konflikt serologiczny - jakie ma skutki dla dziecia?
Na skutek konfliktu serologicznego może dojśc u dziecka do powstania choroby hemolitycznej. Przeciwciała anty-D powodują hemolizę krwinek płodu, która stanowi ogromne ryzyko dla zdrowia i życia dziecka. Nie zawsze da się uchronić płód przed tą chorobą.
Choroba hemolityczna grozi niedokrwistością płodu, problemami z dostarczaniem tlenu do wszystkich organów małego człowieka, niewydolnością krążeniową i oddechową, uogólnionym obrzękiem płodu, powiększeniem wątroby, śledziony i serca, a także żółtaczką poporodową, skutkującą niepełnosprawnością, czy niedorozwojem.
