Kostniak czaszki
Kostniak jest łagodnym nowotworem zbudowanym z tkanki kostnej, stąd jego nazwa. Cechuje się powolnym wzrostem, ponieważ rośnie średnio 0,6 – 1 milimetra w ciągu roku. Może być zbudowany z kości gąbczastej, zwartej kości lub obu typów tkanki kostnej jednocześnie.
Co więcej, kostniaki mogą powstawać we wnętrzu kości, prowadząc do jej zniekształcenia lub wywodzić się z okostnej, wówczas tworzą charakterystyczne kuliste lub jajowate uwypuklenie na kości. Zwykle mają gładką lub zrazikową powierzchnię.
Kostniak czaszki jest najczęściej wykrywanym rodzajem kostniaka w ciele człowieka. Najczęściej lokalizuje się na kościach tworzących zatoki przynosowe. U człowieka wyróżnia się cztery pary zatok: czołowe, klinowe, szczękowe oraz komórki sitowe.
Około 90 proc. kostniaków czaszki lokalizuje się w zatoce czołowej i komórkach sitowych przednich. Te zatok szczękowych i klinowych należą do rzadkości. Poza zatokami, występują też w oczodołach, żuchwie, wyrostku zębodołowym oraz na podniebieniu twardym.
Poza kostniakiem czaszki wyróżnia się jeszcze dwa rodzaje tego nowotworu: kostniaka kostninowego i kostniaka zarodkowego.
Reklama
Przyczyny kostniaka czaszki
Kostniaki czaszki (podobnie jak zarodkowe i kostninowe) powstają na skutek transformacji dojrzałych komórek kostnych, nazywanych osteocytami. W organizmie każdego człowieka dochodzi do podziałów komórkowych.
W procesie transformacji komórek kostnych, dojrzałe osteocyty mogą zostać zastępowane komórkami nieprawidłowymi, z których powstaje kostniak. Patomechanizm tworzenia się ich nie jest do końca poznany.
Z badań epidemiologicznych wynika, że najczęściej są one wykrywane u pacjentów między 2. a 5. dekadą życia.
Reklama
Objawy kostniaka czaszki
Objawy kostniaka czaszki są uzależnione przede wszystkim od jego lokalizacji oraz wielkości. Co warto podkreślić, bardzo często nie dają żadnych objawów. U wielu pacjentów są wykrywane przypadkowo w czasie tomografii komputerowej wykonywanej z powodu innych schorzeń.
Jeśli jednak kostniak czaszki osiągnie duże rozmiary może powodować różne dolegliwości. Przykładowo, dużych rozmiarów kostniak zatoki czołowej prowadzi do retencji śluzu, a co za tym idzie skutkuje dotkliwym bólem. Innym objawem może być płynotok nosowy.
Duży kostniak żuchwy będzie powodował neuralgię, problemy z połykaniem, wydzielaniem śliny oraz odczuwaniem smaku.
W skrajnych przypadkach kostniaki mogą doprowadzić do groźnychpowikłań, takich jak:
- odma wewnątrzczaszkowa,
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
- ślepota jednooczna.
Zdarza się także, że manifestują się poprzez przemieszczenie gałki ocznej czy zniekształcenie czoła.
Reklama
Leczenie kostniaka czaszki
Leczenia kostniaka czaszki także jest uzależnione od wielkości nowotworu i lokalizacji. Jeśli guz jest niewielki i nie powoduje żadnych dolegliwości dla pacjenta, nie wymaga leczenia.
Pacjenci z wykrytymi niewielkimi i bezobjawowymi kostniakami czaszki zostają jedynie zobligowani do przeprowadzania badań kontrolnych raz na kilka lat. Jeśli tomografia komputerowa wykazuje szybki wzrost zmiany, wówczas rozważa się leczenie chirurgiczne. Wskazaniem do operacji są także kostniaki objawowe.
Reklama
Operacja kostniaka czaszki
Kostniaka czaszki można usunąć za pomocą kilku metod operacyjnych. Niegdyś standardem były operacje osteoplastyczne, czyli wykonywane z dostępu zewnętrznego (polegające na wykonaniu klasycznego cięcia chirurgicznego). Wraz z postępem w dziedzinie chirurgii, klasyczne operacje zaczęły być wspomagane endoskopowo, a następnie operacje z dostępu zewnętrznego zaczęto zastępować zabiegami wykonywanymi z dostępu wewnątrznosowego metodą endoskopową.
Obecnie metodą endoskopową usuwa się nawet duże nowotwory łagodne, które wcześniej wymagały przeprowadzenia operacji osteoplastycznej.
Zabieg usunięcia kostniaka czaszki umiejscowionego w zatoce czołowej wykonuje się podstawowymi narzędziami do chirurgii wewnątrznosowej (narzędzami frezującymi lub specjalnymi kleszczami). Po operacji usunięcia pacjenci zwykle przyjmują sterydy donosowe. Niezbędne jest także przeprowadzanie zabiegów płukanie zatok. Pacjent po operacji powinien pozostawać pod obserwacją lekarza aż do całkowitego wygojenia się rany.
