Mikroplastik w ludzkim mózgu❗ Czy nasz organizm staje się śmietniskiem? 🧠
Mikroplastik w ludzkim mózgu❗ Czy nasz organizm staje się śmietniskiem? 🧠
Mikroplastik w ludzkim mózgu❗ Czy nasz organizm staje się śmietniskiem? 🧠

Krokosz barwierski - czym jest i jakie ma właściwości? Zastosowanie i uprawa

Krokosz barwierski to roślina azjatycka, która z powodzeniem może zastępować popularny szafran. Po ususzeniu jest bowiem podobna do tej drogiej przyprawy. Sprawdź, jakie ma właściwości i jak i jak się ją stosuje.
Krokosz barwieński
Źródło:123RF
W skrócie
  • Krokosz barwierski jest używany w wielu dziedzinach przemysłu ze względu na swoje właściwości. Jakie?
  • Krokosz barwierski można otrzymać w formie suszonych kwiatów, nasion lub oleju. Jaką formę wybrać?
  • Krokosz barwierski jest względnie bezpieczną rośliną, jednak niektórzy powinni na nią uważać. Jakie są przeciwwskazania do jej stosowania?
SPRAWDŹ TEŻ: Zioła, które leczą.
Spis treści

Reklama

Czym jest krokosz barwierski?

Krokosz barwierski to roślina jednoroczna pochodząca z południa Azji, która obecnie jest uprawiana w wielu krajach na całym świecie, w tym w Polsce. Jej łacińska nazwa to carthamus tinctorius.

Osiąga około metr wysokości, a wyglądem przypomina dobrze znany nam oset albo aster. Płatki krokosza są intensywnie żółte oraz pomarańczowo-czerwone. To właśnie z tych kwiatów pozyskuje się cenny ekstrakt który wykazuje działanie lecznicze, profilaktyczne oraz pielęgnacyjne.

A do czego wykorzystuje się nasiona krokosza barwierskiego? Olej z tych pestek wyróżnia się wieloma właściwościami zdrowotnymi oraz poprawiającymi urodę.

Za ciekawostkę można podać, że krokosz od dawnych czasów był mylony lub celowo zastępował drogocenny szafran. Ponoć do dziś zdarzają się oszuści, którzy usiłują wykorzystać podobieństwo obu suszów i sprzedają krokosz jako tę najdroższą przyprawę świata.

Krokosz barwierski wyróżnia się wieloma cennymi wartościami odżywczymi. W jego składzie znajdują się m.in.:

  • witamina A (świetnie działa na oczy i poprawia wzrok) i E (czyli pogromca wolnych rodników, a zatem procesu starzenia się organizmu);
  • fitosterole;
  • kwas linolowy, palmitynowy, oleinowy, stearynowy, arachinowy;
  • kwas linolenowy;
  • flawanoidy, a w tym kartamina (naturalny barwnik).

W smaku i zapachu jest on dość neutralny, lekko gorzkawy. Jego koncentrat często pojawia się, np. w składzie jogurtów.

Właściwości zdrowotne krokosza barwierskiego

Olej z krokosza barwierskiego oraz ekstrakt z krokosza posiadają liczne właściwości, które wspaniale oddziałują na zdrowie. Korzysta z nich szczególnie medycyna chińska.

Można tutaj wymienić takie korzyści, jak działanie:

  • przeciwzapalne,
  • napotne,
  • przeciwbólowe,
  • przeciwskurczowe,
  • oczyszczające i diuretyczne,
  • uspokajające (wyciszające układ nerwowy),
  • profilaktyczne (zwłaszcza w odniesieniu do chorób układu krążenia, miażdżycy, cukrzycy typu II, itp.)

Olej krokoszowy powinien przypaść do gustu paniom, które mają silne bóle miesiączkowe, lub menstruacje są nieregularne oraz kobietom po przebyciu menopauzy, kiedy metabolizm znacznie zwolnił.

Krokosz normuje bowiem przemianę materii i pomaga spalić tkankę tłuszczową, dzięki czemu można minimalizować problem przybierania na wadze.

Ponadto krokosz barwierski normalizuje ciśnienie tętnicze krwi, przez co staje się pomocny przy tzw. skokach ciśnienia. Zapobiega także podwyższaniu poziomu złego cholesterolu.

Co więcej ta roślina wzmacnia naczynka krwionośne, poprawia krążenie krwi i nie dopuszcza do tworzenia się zakrzepów.

Krokosz można znaleźć w składzie kapsułek z witaminą D3, gdyż wspomaga jej działanie.

Reklama

Zastosowanie krokosza barwierskiego

Jakie zalety poza zdrowotnymi właściwościami posiada  krokosz? Depilacja to mało przyjemna czynność dla kobiet, przez co starają się one jak najbardziej złagodzić dyskomfort z nią związany, jak i wykonywać ją możliwie najrzadziej.

I tu z pomocą przychodzi właśnie olej krokoszowy, który zmiękcza włoski, łagodzi stan zapalny często pojawiający się po goleniu pach, nóg, czy okolic bikini oraz sprawia, że z czasem nowy zarost odrasta coraz później i jest coraz rzadszy.

Ponadto poleca się również olej krokoszowy na włosy, ponieważ wzmacnia je, przyspiesza ich porost, a także poprawia ogólny wygląd kosmków.

Ponadto krokosz dobrze nawilża i regeneruje skórę, dlatego jest szczególnie polecany osobom, które mają cerę trądzikową, skłonną do wyprysków, tłustą oraz mieszaną. 

Działanie antyoksydacyjne to następna nieoceniona właściwość krokosza. Dzięki niemu można spłycić zmarszczki, uelastycznić skórę oraz przeciwdziałać negatywnym konsekwencjom promieni ultrafioletowych.

Kwiat krokosza barwierskiego ze względu na zawarty w nim barwnik jest szeroko stosowany w kosmetyce do kolorowania np. pomadek do ust, różu do policzków, cieni do powiek, pudrów, itp. Od dawnych czasów krokosz wykorzystywany był również do barwienia tkanin (w tym m.in. takich, w które owijano mumie egipskie) oraz żywności (np. makaronu, ryżu, kaszy, zupy, sosu, deserów, itp.).

Reklama

Jak stosować krokosz barwierski?

Krokosz barwierski można stosować w formie oleju oraz naparu. Susz z tej rośliny warto dodawać również do różnych herbat ziołowych.

Aby przygotować napar z krokosza, należy łyżeczkę suszu zalać wrzątkiem i parzyć pod przykryciem. Po kwadransie trzeba go odcedzić. W tej sposób napar jest gotowy do spożycia.

Z kolei olej nadaje się do picia. Zalecana dawka to 1 łyżka na dzień. Olej z krokosza nie nadaje się do smażenia, ponieważ w temperaturze przewyższającej 65 stopni Celsjusza traci swoje właściwości. Poleca się jednak używać go do sałatek, zup, a susz czy wywar można dodawać do potraw słonych oraz do deserów.

Olejem krokoszowym można też smarować skórę oraz włosy.

Naparu ani oleju z krokosza nie powinny używać kobiety będące w ciąży, gdyż duże ilości tej rośliny mogą przyczynić się do poronienia. Kobiety karmiące piersią również powinny unikać stosowania tego ziela.

Reklama

Przepisy z użyciem krokosza barwierskiego

Nie każdy wie, że z kwiatów krokosza barwierskiego można sporządzić wino. Wykonuje się je w ten sposób, że jedną część kwiatu zalewa się pięć razy większą ilością czerwonego, podgrzanego wina, a następnie odstawia na 2 tygodnie.

Przed spożyciem, tak przygotowane wino należy przecedzić.

Krokoszowe wino łagodzi stres, wspiera serce oraz wzmacnia układ immunologiczny.

Należy jednak zauważyć, że jest to napój zawierający alkohol. Z tego względu zaleca się, by pić go w niewielkich ilościach i możliwe rzadko.

Krokoszowy susz świetnie nadaje się do zrobienia z niego herbaty lub dodania go do innej mieszanki ziół i suszonych kwiatów. Przygotowaną kompozycję wybranych składników zalewa się gorącą, lecz nie wrzącą wodą i odstawia do zaparzenia na ok 10 minut.

Po odcedzeniu wywaru można go spożywać.

Reklama

Przeciwwskazania i skutki uboczne krokosza barwierskiego

Z racji tego, że roślina może wywoływać uczulenie, szczególną ostrożność przy jej stosowaniu powinni zachować alergicy.

Wiele osób pyta, czy krokosz osłabia działanie antykoncepcji. Do tej pory nie udowodniono, jakoby roślina ta  wykazywała właściwości zmieniające działanie tabletek hormonalnych.

Może ona jednak stanowić niebezpieczeństwo dla kobiet w ciąży i podczas starania się o dziecko.

Krokosz barwierski ma bowiem silne działanie rozkurczowe. Może wywołać tym samym przedwczesny poród lub nawet poronienie.

Reklama

Uprawa krokosza barwierskiego w Polsce

Krokosz barwierski jest dość wymagający w uprawie. Potrzebuje dużego nasłonecznienia i średnio żyznego próchniczego podłoża. W polskich warunkach pogodowych może być konieczność zakrycia upraw na noc, jeśli temperatura jest w okolicach 0 stopni.

Krokosza sadzi się zazwyczaj w kwietniu. Nie można go nadmiernie nawozić czy podlewać, jeśli nie ma suszy. Wymaga on również regularnego odchwaszczania. Roślina ta jest również bardzo wrażliwa na szkodniki i choroby.

Uprawa krokosza barwierskiego może być trudna dla początkujących. Jest on jednak dostępny w różnych formach, w sklepach.

Gdzie można kupić krokosz barwierski? Zazwyczaj można go znaleźć w ekologicznych sklepach ze zdrową żywnością a także aptekach. Jego cena zależy głównie od wybranej postaci. Suszone kwiaty kosztują około 20 złotych za 50 g, jedna paczuszka nasion natomiast wyniesie 2 złote. Z kolei olej tłoczony na zimno z krokosza to cena w granicach 15-20 złotych.

Czytaj również

Bibliografia

  • Porównawcze badania wpływu nasion wiesiołka i krokosza barwierskiego na wybrane parametry morfologiczne i biochemiczne krwi szczurów doświadczalnych z dietą bogatotłuszczową E, Wincewicz, W.Zawadzki, M.Ostaszewska.
  • Medical uses of Carthamus tinctorius L. (Safflower): a comprehensive review from Traditional Medicine to Modern Medicine; Elahe Delshad, Mahdi Yousefi, Payam Sasannezhad, Hasan Rakhshandeh and Zahra Ayati.
  • Rośliny użytkowe. T. Gorczyński (red.). Warszawa: Wiedza Powszechna, 1961.
  • Kiewlicz K. (2017). Rośliny zielarskie w gospodarstwie domowym. Zachodniopomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Barzkowicach. str. 3-31.
  • Gudej J., Roślinne surowce lecznicze - badania makroskopowe i mikroskopowe. Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Łódź, 2012.
Olga Tomaszewska
Artykuł napisany przez
Olga Tomaszewska
Dyplom dziennikarza zdobyła w 2009 roku, a od 2005 r. nieprzerwanie pisze i redaguje. Pracowała dla „Mojego Miasta Pabianice”, jako dziennikarz, redaktor, zastępca redaktora naczelnego i PR-owiec, współpracowała z „Nowym Życiem Pabianic" i licznymi portalami o tematyce zdrowotnej, tworząc dla tych podmiotów artykuły. Jej konikiem jest tworzenie treści z zakresu profilaktyki zdrowia, szeroko pojętej psychologii oraz pediatrii. Jeśli nie pisze, wygina się na macie ćwicząc hatha jogę jako nauczyciel i dozgonny uczeń.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Specjaliści współpracujący z medme
25674

Wojciech Ziółkowski

magister farmacji

Poznaj mnie
25626

Katarzyna Kulig

dermatolog i wenerolog

Poznaj mnie
25675

Marzena Rojek-Ledwoch

dietetyczka, psychodietetyczka

Poznaj mnie
25676

Kamila Pawłowska

dietetyk kliniczny, psychodietetyk

Poznaj mnie
25625

Sylwia Borowska

doktor nauk farmaceutycznych

Poznaj mnie
25886

Magdalena Grosiak

diagnosta laboratoryjny

Poznaj mnie
25887

Magdalena Rutkowska

lekarz weterynarii

Poznaj mnie
25879

Anna Lewandowska

psychiatra dziecięcy

Poznaj mnie
25888

Jolanta Woźniak

prawnik

Poznaj mnie
Pokaż wszystkich
Więcej z kategorii Zioła
Liść laurowy - jakie ma właściwości i na co pomaga? Przeciwwskazania
Zielony liść laurowy oraz olej laurowy
Piołun - wygląd, właściwości i działanie. Jak stosować?
Liście piołunu
Czarnuszka - właściwości i zastosowanie. Ile ziaren dziennie i na co pomaga?
Roślina czarnuszka
Podobne artykuły
Mak lekarski - jak go rozpoznać i gdzie rośnie? Nasiona i uprawa
Ziele czystku
Czystek - na co pomaga i jak długo można go pić? Właściwości i działanie
Skrzyp polny - jak wygląda i na co pomaga? Właściwości i skutki uboczne
Glistnik jaskółcze ziele w moździerzu i domowe leki
Maść z glistnika jaskółcze ziele. Gdzie kupić? Jak działa? Na co pomaga? Przepis
Białe kwiatki przytulii czepnej
Przytulia czepna - właściwości i przeciwwskazania. Jak ją pić i stosować?

Reklama


Sonda
Sonda redakcyjna
Czy regularnie stosujesz środki na blizny po urazach lub operacjach?
Contractubex_sonda