Krzywa przegroda nosowa - kiedy decydować się na zabieg?

Czym jest krzywa przegroda nosowa?

Krzywa przegroda nosowa występuje u około 90 procent ludzi rasy białej (dane A. Korowacka i inni), u większości nie dając żadnych znaczących objawów. Jeśli jednak skrzywienie jest znaczne, może zaburzać geometrię nozdrzy i wpływać na estetykę twarzy, a także poważnie upośledzać funkcje tej części układu oddechowego.

Przegroda jest cienką strukturą zbudowaną z tkanki chrzęstnej i kostnej, która dzieli jamę nosową na dwie części - teoretycznie symetryczne, w praktyce rzadko takie same.

Jak podaje W. Gawęcki, jej skrzywienie może występować w bardzo różnych postaciach, takich jak:

• zniekształcenie w kształcie wklęsłym, wypukłym oraz przypominającym litery C lub S,
• listwa chrzęstna lub kostna tworząca się w miejscu połączenia chrząstki czworobocznej z grzebieniem kostnym,
• kolec, który powstaje na połączeniu chrząstki czworobocznej, lemiesza i blaszki pionowej kości sitowej,
• zwichnięcie chrząstki, polegające na przemieszczeniu przedniego brzegu chrząstki czworobocznej poza słupek nosa.

Skrzywiona przegroda nosowa jest dolegliwością sklasyfikowaną w międzynarodowym zestawieniu chorób i zaburzeń ICD10. Nabyta jest oznaczona kodem J34.2, natomiast wrodzona zalicza się do kategorii Q67.4 (wraz z innymi zniekształceniami czaszki widocznymi od urodzenia).

W najnowszej wersji klasyfikacji (ICD11) problem ten jest oznaczony kodem CA0D.

Reklama

Przyczyny krzywej przegrody nosowej

Przyczyny krzywej przegrody nosowej dzieli się na nabyte i wrodzone. Do tych pierwszych zalicza się przede wszystkim różnego rodzaju urazy, których gros ludzi doznaje w toku życia.

Może do nich dochodzić po uderzeniu w twarz w czasie zabaw, bójek , wypadków komunikacyjnych, a także podczas porodu, gdy noworodek przechodzi przez kanał rodny matki (uraz okołoporodowy). Zwykle wiąże się to ze złamaniem lub pęknięciem przegrody, która później nie odzyskuje swojego pierwotnego kształtu.

U niektórych osób deformacje mają też związek z przebytymi operacjami i zabiegami.

Podłoże skrzywień wrodzonych stanowią różnego typu wady rozwojowe, występujące na podłożu genetycznym (nierzadko dziedziczne), a także deformacje, do których doszło w czasie życia płodowego.

Reklama

Objawy krzywej przegrody nosowej

U większości osób problem jest tak subtelny, że nie generuje żadnych poważniejszych symptomów. Jeśli jednak skrzywienie jest znaczne, może powodować różnego typu uciążliwości.

Najczęściej zgłaszanym objawem jest niedrożność nosa. Może ona być jedno - lub dwustronna. Niekiedy dochodzi wręcz do całkowitego zatkania.

Podstawową konsekwencją krzywej przegrody nosowej są problemy ze swobodnym oddychaniem. Dolegliwości mogą się nasilać w czasie snu. Namacalnym tego dowodem jest choćby chrapanie.

W związku ze znacznym skrzywieniem przegrody występować mogą też objawy typowo infekcyjne, powodowane rozwijającymi się stanami zapalnym w nosie, zatokach przynosowych oraz trąbkach słuchowych, a nawet uchu wewnętrznym.

Pojawiają się w związku z tym takie uciążliwości, jak katar, uczucie spływania flegmy w gardle, ból głowy, gorączka, szumy uszne, częściowy niedosłuch.

Skrzywienie przegrody może też powodować krwawienia z nosa, zaburzenia węchu, zły nastrój, uczucie przewlekłego zmęczenia – wszystko zależy od skali i charakteru patologii, a także jej skutków (szczegóły poniżej).

Deformacja chrząstki, z której zbudowana jest przegroda, może być widoczna z zewnątrz, wpływając na zaburzenie symetrii twarzy. Dodatkowo należy się liczyć z kompensacyjnym przerostem małżowin nosa po stronie wklęsłej, co również nie pozostaje obojętne dla fizyczności.

Reklama

Jakie skutki może wywołać krzywa przegroda nosowa?

Skutki silnego skrzywienia przegrody nosowej są daleko idące, uciążliwe, często nieoczywiste. Niektóre z nich mogą stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia.

Wymienić należy w tym kontekście:

• bezdechy senne spowodowane zaburzeniem swobodnego przepływu, których dalszym następstwem jest częściowe niedotlenienie tkanek i ciągłe zmęczenie oraz senność w ciągu dnia;
• przewlekły nieżyt nosa związany ze skłonnością do występowania chronicznego stanu zapalnego oraz metaplazji płaskonabłonkowej błon śluzowych;
• nawracające lub przewlekłe zapalenie zatok przynosowych związane z zatkaniem ich ujść i niemożnością efektywnej wentylacji oraz opróżniania z zalegającej wydzieliny;
• nawracające zapalenia ucha środkowego oraz problemy z wyrównywaniem ciśnienia w uszach – przyczynę stanowi upośledzenie czynności trąbek słuchowych, czyli kanałów łączących jamę nosową z narządem słuchu;
• nawracające nieżyty gardła oraz migdałków podniebiennych – skrzywienie przegrody może skutkować nasilonym oddychaniem przez usta. W takim przypadku powietrze trafiające do układu oddechowego jest gorzej ogrzane, nawilżone i oczyszczone;
• nawracające krwawienia z nosa, związane z wysuszeniem śluzówki oraz jej częstym przekrwieniem na skutek rozwijających się infekcji;
• bóle głowy o różnej etiologii. Mogą być związane z zaleganiem wydzieliny w zatokach, mogą stanowić konsekwencję rozwijającego się zapalenia ucha środkowego, mogą też być tzw. bólami rzutowanymi wynikającymi z mechanicznego ucisku na tkanki przegrody. Bolesność wraz z towarzyszącym jej szumem i uczuciem silnego zatkania może się też pojawiać w czasie lotów samolotem – przyczyną jest obniżona zdolność wyrównywania ciśnienia w uszach.

Reklama

RTG krzywej przegrody nosowej

Jak sprawdzić, czy ma się krzywą przegrodę? Starym i sprawdzonym domowym sposobem jest wykonanie wydechu na powierzchnię lusterka – jeśli pozostawiony ślad będzie asymetryczny, można domniemywać skrzywienie. W żadnej mierze nie jest to jednak metoda diagnostyczna. Rozpoznanie powinien przeprowadzić lekarz - specjalista w dziedzinie laryngologii.

W czasie wizyty przeprowadza on wywiad z pacjentem, naocznie i palpacyjnie ocenia wygląd zewnętrzny nosa, a następnie wykonuje proste badanie laryngologiczne z użyciem rynoskopu, czyli wziernika wprowadzanego do nozdrzy.

Jeżeli uzyskany na tej podstawie obraz nie będzie jednoznaczny, zlecone mogą zostać badania pogłębione, w tym przede wszystkim:

• endoskopia laryngologiczna polegająca na wprowadzeniu do nosa cienkiej rurki wyposażonej w miniaturową kamerę, za pomocą której możliwe jest przeniesienie obrazu na duży monitor. Badanie to jest dokładniejsze niż rynoskopia przednia i pozwala dotrzeć do głębiej położonych obszarów;
• tomografia komputerowa twarzoczaszki, a więc badanie wykorzystujące promieniowanie rentgenowskie do uzyskania złożonych i szczegółowych obrazów ciała, w tym także tkanek miękkich. Przeprowadza się je zwłaszcza u pacjentów z nawracającymi zapaleniami zatok.

Nie wykonuje się natomiast z reguły klasycznego RTG przegrody nosowej, które jest zarezerwowane dla tkanek kostnych, nie chrzęstnych. Nie jest w diagnostyce stosowany również rezonans magnetyczny.

Reklama

Leczenie krzywej przegrody nosowej. Kiedy operować?

Jak leczyć krzywą przegrodę nosową? W przypadkach lekkich i całkowicie bezobjawowych co do zasady nie robi się nic.

W sytuacjach nieco poważniejszych, związanych choćby z występowaniem nawracających nieżytów nosa, zatok i gardła, a także problemów z trąbką słuchową i uchem wewnętrznym, można wdrożyć działania objawowe.

Lekarze często zalecają stosowanie kropli do nosa, w tym zwłaszcza preparatów, które zwężają naczynia krwionośne, zmniejszają obrzęk i przekrwienie błony śluzowej, łagodzą katar.

Początek treści sponsorowanej

Jednym z pierwszych objawów przeziębienia jest katar. Wszyscy chcą się go pozbyć jak najszybciej i udrożnić zatkany nos. Na rynku są już dostępne innowacyjne produkty w postaci żelu, które nie spływają bezpośrednio do gardła, działają szybko i na długo przynoszą ulgę. Zobacz tutaj jaki lek można kupić bez recepty.

Oprócz tego można nawilżać nos za pomocą roztworów soli fizjologicznej, czy wykonywać różnego typu inhalacje. W niektórych przypadkach zastosowanie znajdują też leki przeciwzapalne i przeciwbólowe.

Wszystko to jednak nie eliminuje przyczyny występujących problemów. Jedyną metodą przyczynowego leczenia krzywej przegrody nosowej jest zabieg operacyjny nazywany septoplastyką.

Czy jest on niezbędny? Kiedy operować? Wskazaniem do interwencji chirurgicznej są skrzywienia wydatnie obniżające drożność nosa, utrudniające swobodny przepływ powietrza i generujące częste infekcje. Na czym polega prostowanie krzywej przegrody nosowej?

Operacja krzywej przegrody nosowej. Jaka jest jej cena?

Operację krzywej przegrody nosowej wykonuje się w znieczuleniu ogólnym lub miejscowym. Najczęściej stosowana jest technika Cottle’a w różnych jej modyfikacjach.

Chirurg wycina zniekształcone fragmenty chrząstki i kości, a następnie są one prostowane za pomocą specjalnej prasy i na powrót „wstawiane” na swoje miejsce. Na koniec obszar wykonanego wcześniej cięcia jest zszywany, a w nozdrzach umieszcza się tampony hamujące krwawienie.

Co ważne, w praktyce zabieg ten często jest łączony z innymi, operacjami wykonywanymi ze wskazań medycznych lub czysto estetycznych, takimi jak:

• septorynoplastyka - korekta nosa zewnętrznego,
• konchoplastyka - plastyka małżowin nosowych dolnych,
• FESS - czynnościowa chirurgia endoskopowa zatok przynosowych.

Rekonwalescencja po operacji prostowania przegrody trwa około 2-3 tygodni. W tym czasie pacjent powinien zrezygnować z poważniejszych aktywności fizycznych czy latania samolotem, dobrze jest też zwolnić się od wykonywania obowiązków zawodowych.

Najtrudniejsze są pierwsze dni, kiedy występować może bolesność, obrzęki, krwawienie. Opatrunki zdejmuje się po 2 dniach, stabilizatory po tygodniu.

Zabieg w reguły przynosi dobre i trwałe rezultaty, co potwierdzają wyniki różnych badań. Jak piszą A. Korowacka i inni, operacja przyczynia się do prawidłowego wypełniania funkcji przez nos w przeszło 78 procentach przypadków. Trzy czwarte pacjentów deklaruje brak nawracających infekcji, 90 procent twierdzi, że lepiej śpi, a 85 procent cieszy się z lepszej wydolności i kondycji fizycznej.

W sytuacji, gdy operacja nie przyniesie spodziewanych rezultatów albo będzie się wiązać z poważnymi komplikacjami, można rozważać walkę o odszkodowanie.

Ewentualna batalia toczyć się będzie na drodze cywilnej, pamiętać jednak trzeba, że realnie na pieniądze można liczyć tylko w sytuacji, gdy dowiedzie się, że lekarz nie działał z należytą starannością i popełnił rażące zaniedbania.

Ile kosztuje operacja przegrody nosowej? Cena prywatnie wykonanego zabiegu w zależności od jego zakresu oraz konkretnej kliniki waha się w Polsce od niespełna 3 do nawet 10 tysięcy złotych.

Co ważne, jeśli zabieg ma charakter wyłącznie estetyczny, nie ma możliwości skorzystania z refundacji. NFZ opłaca natomiast operacje typowo laryngologiczne, wykonywane ze wskazań medycznych, takich jak niedrożność nosa, trudności z oddychaniem, często nawracające infekcje.

Można się zatem poddać korekcie przegrody za darmo. Problemem w takim przypadku może być długi czas oczekiwania.

Reklama

Czy istnieją domowe sposoby na krzywą przegrodę nosową?

Z oczywistych względów nie ma domowych sposobów korekty krzywej przegrody, można jednak na własną rękę zrobić wiele, aby łagodzić niektóre objawy związane z niedrożnością dróg oddechowych.

Jak sobie radzić w takich sytuacjach? Oprócz wspomnianych kropli i leków przeciwzapalnych, zaleca się nawilżanie śluzówek nosa za pomocą roztworów soli fizjologicznej oraz preparatów z wodą morską. Środki te można wykorzystać także do domowego płukania zatok. Warto też stosować krople i aerozole zawierające w składzie oksymetazolinę i ksylometazolinę.

Rekomenduje się też inhalacje na bazie ziół i olejków eterycznych. Pomocne są również ciepłe okłady. Można do tego celu użyć na przykład zamoczony w ciepłej wodzie ręcznik albo rozgrzaną sól umieszczoną w woreczku lub chusteczce.

Należy też dbać o ogólne nawodnienie organizmu, pijąc przynajmniej 1,5 litra wody dziennie. Do tego powinno się utrzymywać optymalną wilgotność powietrza w mieszkaniu (standardowo zaleca się 40-60 procent), utrzymywać niezbyt wysoką temperaturę oraz często wietrzyć pomieszczenia.

Krzywa przegroda nosowa u dzieci. Co robić?

Z danych epidemiologicznych wynika, że krzywa przegroda nosowa występuje u około 40 procent dzieci (M. Paweł Jeziorny, M, Frączek), a częstotliwość rośnie wraz z wiekiem.

U pacjentów do 13 roku życia patologie najczęściej obejmują przednią część przegrody, natomiast w grupie młodzieży częstsze są skrzywienia części tylnej.

Z reguły podłoże problemu stanowią przebyte urazy, w tym także okołoporodowe. Do tego należy dodać wady wrodzone. Dlatego skrzywienie może występować już u noworodka czy niemowląt. 

Co robić w takiej sytuacji? Objawowo sprawdzają się opisane wyżej domowe sposoby, stosować można także krople do nosa, pamiętając o tym, by wybierać produkty przeznaczone dla danej grupy wiekowej.

Przed laty uważano, że z ewentualną operacja należy się wstrzymać aż do zakończenia wzrostu w okresie nastoletnim. Obecnie coraz więcej specjalistów uważa, że zabieg można wykonywać już dzieci w wieku 5-6 lat, a nawet znacznie wcześniej, jeśli skrzywienie wiąże się z poważnymi zaburzeniami drożności.