Kto to jest flegmatyk?
Flegmatyk kojarzy się przede wszystkim ze spokojem, łagodnością, powolnością ruchów i emocjonalną stabilnością. Stanowi całkowite przeciwieństwo wybuchowego choleryka. Jest znacznie bardziej zamknięty w sobie niż wylewny sangwinik i bardziej zrównoważony, niż melancholik.
Podział wyróżniający flegmatyka oraz pozostałe trzy typy temperamentu był stosowany już przez Hipokratesa w V wieku przed naszą erą. Utrzymał się on do dziś, w między czasie będąc wykorzystywanym, analizowanym lub twórczo rozwijanym przez takich autorów, jak Karl Jung, Iwan Pawłow, Florence Littauer czy Hans Eysenck.
W tym miejscu warto zaznaczyć, że flegmatyk, podobnie jak choleryk i pozostali, nie jest typem osobowości. Współcześnie określenia te odnoszą się do rodzajów temperamentu, który jest ważnym, ale nie jedynym składnikiem osobowości (odpowiada za afektywność, a więc sposób wyrażania emocji).
Istnieje wiele koncepcji odnoszących się do ludzkiego temperamentu, dlatego nie ma jednej precyzyjnej definicji flegmatyka. Jednak większość teorii ma liczne punkty styczne, które z łatwością pozwalają opisać ten właśnie typ.
Zatem - kim jest flegmatyk? Jakie są jego charakterystyczne cechy oraz słabe i mocne strony? Jaki jest w codziennym pożyciu?
Reklama
Jakie cechy ma flegmatyk?
W teorii Hansa Eysencka struktura osobowości składa się z różnych wymiarów, których istotę można sprowadzić do dwóch kontinuów: neurotyczność vs równowaga emocjonalna oraz introwersja vs ekstrawersja.
Ich zestawienie pozwala wyróżnić cztery typy temperamentu. Flegmatykiem jest ten, komu można przypisać introwertyczność (zamknięcie w sobie) oraz stabilność.
W związku z taką a nie inną konstrukcją psychiczną, podstawowe cechy flegmatyka stanowią:
- bierność,
- ostrożność,
- powaga,
- pojednawczość,
- wysoka kontrola,
- solidność,
- zrównoważenie,
- łagodność.
Florence Littauer z kolei definiuje flegmatyka jako osobę przyjazną, lubianą przez otoczenie, wykazującą zdolność słuchania, pomocną, zaangażowaną, ale też zamkniętą w sobie i nieskorą do ryzyka.
Z tych i innych koncepcji niewątpliwie wyłania się obraz osoby flegmatycznej jako postaci powolnej, zrównoważonej, bardziej spokojnego domatora, niż bywalca hucznych spotkań towarzyskich.
Flegmatyk nie lubi okazywać emocji, nie narzuca się ze swoim zdaniem, woli obserwować niż mówić o sobie. Jednocześnie jednak jest pogodzony z otaczającą go rzeczywistością, dobrze czuje się ze sobą samym i choć nie wyraża tego wylewnie - ma pogodne nastawienie.
Reklama
Połączenie flegmatyka i innych cech osobowości
Cechy temperamentu flegmatycznego często przeplatają się z innymi, tworząc bardziej lub mniej oczywiste połączenia. Jedna i ta sama osoba może zatem być opisywana jako:
- Flegmatyk i melancholik - jest to najbardziej naturalne z połączeń, w którym dominują takie komponenty, jak spokój, powaga, stabilność, wrażliwość, precyzja działania. Dla obu temperamentów wspólna jest introwersja.
- Flegmatyk i sangwinik - typ temperamentu ciepły, łagodny, pogodny, żartobliwy, powolny, cieszący się życiem w swoim niewymuszonym tempie. Cechą wspólną jest w tym przypadku zrównoważenie psychiczne.
- Flegmatyk i choleryk - połączenie nienaturalne, nieoczywiste, rzadkie. W sferze zawodowej często jest perfekcjonistą ze skłonnością do popadania w pracoholizm. W domu zdecydowanie bardziej objawia flegmatyczną część swojej natury.
Reklama
Jakie są wady flegmatyka, a jakie zalety?
Tak jak każdy inny typ temperamentu, tak też flegmatyk ma swoje wady i zalety. W ogólnym zarysie przeważają te drugie. Przede wszystkim flegmatyk to osoba stabilna emocjonalnie, co niebywale ułatwia funkcjonowanie jemu samemu, a w dodatku nie stanowi obciążenia dla osób znajdujących się w pobliżu.
Jego osobowość jest z reguły dobrze zintegrowana, ewentualne zaburzenia emocjonalne występują relatywnie rzadko, a odporność na stres jest wysoka.
Flegmatyk jako świetny słuchacz i baczny obserwator doskonale nadaje się na przyjaciela czy partnera dla osób, które mają większą potrzebę własnej ekspresji, ale też takich które nie lubią nadmiaru słów w życiu.
Z reguły osoby flegmatyczne są bardzo dokładne, dzięki czemu doskonale sprawdzają się w wielu zawodach, wykonując czynności żmudne, niekoniecznie atrakcyjne choćby dla choleryka czy sangwinika.
Często stają się przy tym prawdziwymi ekspertami, stanowiąc w danej dziedzinie punkt odniesienia dla innych. Wbrew mylącym nieco pozorom, flegmatycy zwykle okazują się bardzo pomocni i życzliwi dla osób potrzebujących pomocy, a swego rodzaju zamknięcie w sobie bynajmniej nie świadczy o braku empatii.
Ale ma też flegmatyk słabe strony, które w określonych przypadkach mogą przewyższać te mocne - wszystko zależy od kontekstu. Przede wszystkim jest on powolny w działaniu i ma w sobie naturalną niechęć do podejmowania ryzyka. Brakuje mu spontaniczność i wykazuje nadmierną skłonność do rutyny. Wszystko to niekoniecznie sprawdza się w sytuacjach wymagających błyskawicznego podejmowania decyzji i szybkiego działania.
Co więcej, taka a nie inna konstrukcja psychiczna sprawia, że niektórym ludziom może się flegmatyk jawić jako osoba nieciekawa. Małomówność, skrytość, otaczanie swojego wnętrza ochronnym płaszczem sprawiają, że nie ma on takiej mocy przyciągania, jak choćby ekstrawertyczny i rozrywkowy sangwinik.
Reklama
Test na flegmatyka
W psychologii stosuje się rozmaite testy. Niektóre są bardziej, a inne mniej rzetelne. Wykonuje się je pod kątem zaburzeń i chorób, takich jak depresja czy nerwica, a także w badaniach kompetencji zawodowych.
Testy na flegmatyka, podobnie jak na choleryka, sangwinika czy melancholika, które są dostępne między innymi w Internecie, nie są do końca profesjonalnymi narzędziami.
Ma to związek między innymi z tym, że definicje zarówno temperamentu, jak też poszczególnych jego odmian, są bardzo nieostre i często na wpół potoczne. Trudno w związku z tym o jednoznaczne kryteria oceny. Znaczenie ma też fakt, że temperament flegmatyczny (ani jakikolwiek inny) nie jest zaburzeniem psychicznym ani jakimkolwiek odchyleniem od normy.
To normalna, prawidłowa, specyficzna cecha ludzka, z naukowego i medycznego punktu widzenia nie ma więc większej potrzeby jej badania. Aspekt ten sprawdza się niekiedy w testach wykonywanych pod kątem predyspozycji zawodowych, z reguły są to jednak badania bardziej rozbudowane, nie ograniczające się jedynie do temperamentu, ale też innych obszarów osobowości (popularnym narzędziem jest między innymi MBTI - Wskaźnik Osobowości Myersa-Briggsa).
Dostępne w sieci testy, psychotesty i quizy, których odpowiedni wynik może wskazywać jeden z typów temperamentu, są stosunkowo proste. Już na etapie wpisywania odpowiedzi intuicyjnie można domniemywać, że flegmatykiem okaże się ten, kto lubi ciszę, spokój, własne towarzystwo, brak pośpiechu, etc.
Reklama
Jakie zawody dla flegmatyka?
Typy temperamentu często korelują z tzw. miękkimi kompetencjami zawodowymi. Flegmatyk posiada naturalne predyspozycje do pracy w niektórych profesjach, zbieżnych z jego wyważonym i niespiesznym stylem działania, myślenia i odczuwania.
Dobrze się sprawdza tam, gdzie jest wymagana precyzja, skrupulatność, uważność, sumienność i zdolność analitycznego myślenia. Faktem jest, że flegmatyk może wymagać zachęty do działania, dlatego często lepiej odnajduje się jako podwładny niż przełożony. Pozbawiony nadzoru wykazuje tendencję do odkładania obowiązków na później, co może skutkować trudnymi do nadrobienia zaległościami.
W odróżnieniu od wielu innych osób, flegmatyk lubi pracować zgodnie ze sztywnym harmonogramem, który stanowi dla niego wygodną ramę dla podejmowanej aktywności. Dobrze przy tym, by harmonogram ten był nieszczególnie napięty i rozpisany na wiele dni do przodu.
Idealne zawody dla flegmatyka to:
- mediator,
- naukowiec,
- księgowy,
- bankowiec,
- urzędnik,
- pisarz,
- naukowiec.
Flegmatycy z reguły źle czują się w zawodach, których istotą są nieustanne zmiany, szybkie i ryzykowne decyzje, presja czasu i wyniku, ciągły kontakt z ludźmi.
Flegmatyk zwykle nie sprawdza się w kierowaniu większym zespołem, zwłaszcza w bardzo dynamicznym środowisku pracy. Nie odnajduje się też dobrze w nowoczesnym stylu sprzedaży różnych produktów, który jest niezwykle agresywny, pospieszny i bardzo silnie skoncentrowany na wyniku.
Dlatego flegmatyk powinien dla własnego dobra omijać propozycje zawodowe w takich profesjach, jak:
- menedżer,
- dziennikarz,
- prawnik,
- przedstawiciel handlowy,
- sprzedawca,
- specjalista ds. reklamy,
- PR-owiec, rzecznik prasowy,
- marketingowiec.
Oczywiście teoria to jedno, praktyka drugie. Przy odrobinie zaparcia flegmatycy odnajdują się także w zawodach, do których nie są naturalnie predestynowani. Z różnym jednak skutkiem. Zdarza się, że odnoszą sukcesy, ale też spotykają ich porażki (zwolnienie z pracy, przemęczenie, nadmierny stres, szybkie wypalenie zawodowe).
Reklama
Jaki jest flegmatyk w związku?
Tak jak w pracy, tak też w życiu prywatnym flegmatyk ma mocne i słabe strony. Wiążąc się z osobą o tego typu temperamencie, niewątpliwie można liczyć na solidną dawkę spokoju i stabilności. Stały emocjonalnie flegmatyk nie obciąża partnera niespodziewanymi wybuchami złości, napadami zazdrości i zaborczości, a także nie ogranicza nachalnie życiowej przestrzeni.
Dyskretnie manifestowana pogoda ducha nie rozświetla wprawdzie każdego zakątka domu, ale tworzy przyjazną, wolną od lęku i pretensji przestrzeń do wspólnego życia.
Flegmatyk w związku jest ugodowy, w związku z czym stosunkowo łatwo daje się przekonać do innego zdania albo przynajmniej milcząco przyjmuje propozycje drugiej strony. Na co dzień przydaje się też jego solidność.
Ale flegmatyczna natura ma też drugą stronę, nie dla wszystkich subiektywnie atrakcyjną i nie zawsze obiektywnie funkcjonalną. Do niewątpliwych wad należy niska ekspresja emocjonalna, w związku z czym druga strona może się czuć zaniedbywana, niedoceniana, a nawet odrzucana i niekochana.
Problemy z okazywaniem uczuć prowadzą też do innych przykrych sytuacji. Flegmatyk rzadko potrafi się otwarcie cieszyć wraz z partnerem, co w dłuższej perspektywie może odbierać energię, motywację i radość życia.
Nad wieloma kwestiami flegmatyk przechodzi milcząco, czasem więc nie wiadomo, co myśli, co czuje, czego chce i o co mu chodzi. Ograniczona rozmowność po dłuższym czasie może się też okazać najzwyczajniej nudna. Podobnie jak nadmierne uporządkowanie i rutyna.
Problemem jest też nieustanne odkładanie różnych aktywności na później. W skrajnych przypadkach może to skutkować zaniedbaniem ważnych obowiązków czy „zapuszczeniem” domu.
Wiele osób pyta, czy flegmatyk pasuje do choleryka. Choć są to całkowite przeciwieństwa, w wielu przypadkach połączenie to może się okazać bardzo trafne - pod warunkiem, że obie strony będą miały świadomość tego, z kim są w związku i jakie są tego konsekwencje. Niewątpliwie siła spokoju flegmatyka może doskonale hamować porywcze zapędy choleryka. Z drugiej strony ten drugi często sprawdza się jako swego rodzaju motor życiowy napędzający wolniejszego partnera.
Jeśli chodzi o pozostałe połączenia, poszczególne typy temperamentu w różny sposób uzupełniają się. Z psychologicznego punktu widzenia dobry związek mogą stworzyć flegmatyk z sangwinikiem. Jego niewątpliwą wartością będzie stabilność emocjonalna i optymizm, przy zachowaniu różnych sposobów ekspresji (introwersja - ekstrawersja). Problemem może być zbytnia niefrasobliwość obojga partnerów, co potencjalnie stanowi zarzewie życiowych problemów.
Flegmatyka i melancholika łączy skryty sposób bycia i pewne spowolnienie, przy czym ten drugi ma obniżoną stabilność emocjonalną. Połączenie to może być zarówno wartościowe, jak też dysfunkcyjne.
Pozornie może się wydawać, że związek idealny stworzyć mogą flegmatyk z flegmatykiem. W tym przypadku podwójna dawka spokoju może się jednak okazać zbyt daleko idąca. Choć jest to znaczne uproszczenie, dryfując u bezpiecznych brzegów, nie podejmując większych aktywności, bojąc się zmian i ważnych decyzji, para taka może ugrząźć na życiowej mieliźnie.
Kiedy dziecko jest flegmatykiem?
Większość współczesnych koncepcji zakłada, że temperament w znacznej części jest uwarunkowany genetycznie. Oznacza to, że z pewnymi cechami lub przynajmniej predyspozycjami człowiek rodzi się, później jedynie szlifując je lub modyfikując w procesie społecznego uczenia.
Oznacza to, że flegmatykiem może być już małe dziecko. Zwykle jest ono ciche, niezbyt ruchliwe, może stwarzać wrażenie zamkniętego w swoim świecie. Malucha od pierwszych lat cechuje łagodność. Może sprawiać wrażenie nieufnego wobec świata - czasem to tylko pozory, czasem zaś faktycznie tak właśnie jest. Tak jak dorośli flegmatycy, nigdzie się nie spieszy, dlatego wybiera zabawy niezbyt dynamiczne. Może też poświęcać jednej aktywności dłuższy czas.
Dziecko flegmatyk w szkole, przedszkolu i na podwórku może mieć problem z nawiązywaniem znajomości. Jest bowiem stosunkowo mało komunikatywne, wycofane, bierne, niekiedy wręcz uległe wobec bardziej agresywnych rówieśników. Z obowiązków uczniowskich na ogół wywiązuje się dobrze, ale często wymaga więcej czasu na wykonanie określonych zadań, a dodatkowo może potrzebować nadzoru ze strony nauczyciela.
Jak rozmawiać z małym flegmatykiem? Jak wychować dziecko o takim usposobieniu, jak kierunkować jego rozwój? Przede wszystkim należy zaakceptować taką, a nie inną naturę swojej pociechy. Temperament jest cechą, którą niezwykle trudno jest zmienić (jeśli tak się dzieje, to przeważnie pod wpływem bardzo znaczących, często traumatycznych wydarzeń).
Bawiąc się i rozmawiając z maluchem należy subtelnie pobudzać jego kreatywność, samodzielność, sprawczość i aktywność, zachęcając choćby do tego, by to on zaproponował wspólną zabawę.
Nie można tego jednak czynić nachalnie, by nie przytłoczyć dziecka. Nie należy naciskać, wywierać presji, a tym bardziej negować małego człowieka. Pamiętaj, że flegmatyk może wymagać większej dawki uwagi i zdrowej kontroli po to, by sprawnie funkcjonować. Można rozważyć wdrożenie harmonogramów wykonywania różnych czynności, na przykład dziennych lub tygodniowych. Zapewniają one dziecku większy spokój działania, aczkolwiek z drugiej strony będą utrwalać naturalny dla niego i nie do końca korzystny wzorzec biernego działania pod czyjeś dyktando, bez większej możliwości przełamania tego schematu.
