Czym jest kurkumina?
Kurkumina jest związkiem polifenolowym, który występuje w kłączu ostryżu długiego (kurkumie).
Naturalna kurkumina może być używana samodzielnie jako korzenna, gorzka przyprawa o zółtopomarańczowym kolorze i intensywnym zapachu lub jako składnik przyprawy curry.
Czym się różni kurkumina od kurkumy?
Kurkuma i kurkumina to nie jest to samo. Kurkuma jest to inna nazwa ostryżu długiego (Curcuma longa L., zwanego „żółtym kłączem” lub „złotą przyprawą”) pochodzącego z Indii – rośliny z rodziny Imbirowatych, a kurkumina to barwnik, który stanowi 3-5% zawartości kłącza kurkumy (około 3-5 g na 100g kłącza).
Kurkumina odpowiada za powstawanie żółtego koloru kurkumy. W ostryżu jawajskim (Curcuma xanthorrhiza Roxb.) zawartość kurkuminy wynosi do 2%.
Oprócz kurkuminy w kurkumie występują inne kurkuminoidy (desmetoksykurkumina i bis- desmetoksykurkumina), a także olejek eteryczny, skrobia, cukry, sole mineralne i kwas ferulowy (produkt rozpadu kurkuminy).
Ze względu na obecność również innych składników w kurkumie można wysnuć wniosek, że może ona mieć więcej korzystnych właściwości niż czysta kurkumina.
Podczas spożywania kurkumy do organizmu są dostarczane wszystkie składniki odżywcze obecne w jej składzie, natomiast podczas przyjmowania kurkuminy wyekstrahowanej z kłącza ostryżu obserwuje się korzystne działanie tylko jednego związku chemicznego występującego w kurkumie.
Należy jednak podkreślić, że kurkumina dominuje pod względem ilościowym w kurkumie i jest najcenniejsza pod względem zastosowań leczniczych, natomiast pozostałe składniki ostryżu długiego nie mają dużego praktycznego znaczenia, gdyż występują w tej roślinie w ilościach śladowych.
Kurkumina występuje zarówno w świeżej kurkumie (kłączu), jak i w sproszkowanej kurkumie (stosowanej jako przyprawa). Używana jest w żywności do barwienia curry, margaryny i musztardy, serów, paluszków rybnych i wyrobów cukierniczych. Jest to naturalny barwnik spożywczy oznaczany jako E100.
Reklama
Właściwości kurkuminy. Czy jest zdrowa?
Kurkumina jest zdrowa, ponieważ posiada wiele korzystnych właściwości i pełni ważne funkcje w organizmie. Jest naturalnym barwnikiem, który można dodawać do potraw.
Kurkuminę charakteryzuje mała rozpuszczalność w wodzie, ale dobra rozpuszczalność w tłuszczach. Po 1 godzinie od podania doustnego osiąga maksymalne stężenie w jelicie, a po 6 godzinach we krwi, wątrobie i nerkach.
Może przekraczać barierę krew-mózg, co umożliwia tworzenie kompleksów z metalami toksycznymi w mózgu oraz ich eliminację z organizmu.
Najważniejsze właściwości kurkuminy, z których wynikają liczne pełnione przez ten związek polifenolowy funkcje w organizmie to:
- działanie antyoksydacyjne (zapobieganie uszkodzeniom komórek i tkanek)
- działanie przeciwzapalne – hamowanie czynników zapalnych w komórkach
- właściwości chelatujące - zdolność tworzenia kompleksów z jonami metali
- działanie przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze
- działanie żółciopędne
Funkcje kurkuminy:
- immunostymulująca;
- ochronna na stawy;
- gastroprotekcyjna;
- hepatoprotekcyjna, odtruwająca, poprawiająca trawienie tłuszczów;
- kardioprotekcyjna;
- hipoglikemizująca;
- nefroprotekcyjna;
- neuroprotekcyjna;
- ochronna na układ rozrodczy kobiet;
- ochronna na skórę.
Reklama
Źródło: Opracowanie własne
Reklama
Działanie kurkuminy. Na co pomaga?
Zastosowanie kurkuminy jest bardzo szerokie, bo wykazuje ona działanie:
- antyoksydacyjne;
- przeciwzapalne;
- przeciwwirusowe (wobec SARS-CoV-2), przeciwbakteryjne (wobec gronkowca złocistego i prątków gruźlicy) i przeciwgrzybicze (na drożdżaki);
- żółciopędne;
- hipolipemizujące – obniżające poziom lipidów we krwi;
- hipotensyjne – obniżające ciśnienie;
- hipoglikemizujące – obniżające poziom cukru we krwi;
- ochronne na tarczycę;
- przeciwdepresyjne;
- neuroprotekcyjne;
- przeciwnowotworowe;
- odchudzające;
- regulujące pracę układu rozrodczego u kobiet;
- ochronne na skórę i błony śluzowe.
Na co pomaga kurkumina? Na:
- stawy;
- przeziębienie;
- COVID-19;
- żołądek;
- wątrobę;
- niestrawność;
- zaburzenie gospodarki lipidowej;
- jelita;
- nietolerancję glukozy;
- tarczycę;
- oczy;
- układ nerwowy;
- redukcję masy ciała;
- skórę;
- zespół policystycznych jajników, endometriozę, bolesne miesiączkowanie.
Jakie są efekty stosowania kurkuminy?
- Hamuje wydzielanie soku żołądkowego.
- Utrudnia przywieranie do ścian żołądka Helicobacter pylori, co umożliwia wystawienie tej bakterii na działanie antybiotyków.
- Działanie ochronne na wątrobę ze względu na działanie antyoksydacyjne – spadek toksycznego działania alkoholu, paracetamolu, tłuszczy, toksyn produkowanych przez grzyby z rodzaju Aspergillus.
- Poprawa gospodarki tłuszczowej w organizmie – zmniejsza odkładanie tłuszczów w ścianach tętnic i w ten sposób zapobiega powstawaniu zmian miażdżycowych, obniża ciśnienie tętnicze i chroni serce.
- Działanie ochronne na nerki - spadek białkomoczu.
- Działanie wspomagające w terapii chorób oczu (retinopatia cukrzycowa, jaskra, zwyrodnienie plamki żółtej, zespół suchego oka).
- Nanocząsteczki kurkuminy chronią przed stresem, lękiem.
Opinie lekarzy o kurkuminie powinny być merytoryczne i oparte na wynikach badań naukowych opublikowanych w wiarygodnych bazach danych, jak np. PubMed, MEDLINE, Embase, Cochrane Library i Scopus.
Wyniki tych badań wskazują na wiele korzystnych właściwości kurkuminy, na jej nowe wskazania, na możliwości zwiększenia jej skuteczności, ale również informują o wystąpieniu możliwych działań niepożądanych i konieczności zapewnienia bezpieczeństwa pacjentom podczas stosowania kurkuminy.
Lekarz, przeprowadzając wywiad z pacjentem, powinien zapytać o wszystkie przyjmowane leki i suplementy diety, a w przypadku potwierdzenia stosowania preparatów z kurkuminą powinien poinformować pacjenta o możliwych interakcjach ze stale przyjmowanymi lekami, np. na cukrzycę lub lekami przeciwzakrzepowymi i o konsekwencjach tych interakcji, a nawet zasugerować odstawienie preparatów zawierających kurkuminę w celu uniknięcia działań niepożądanych.
Kurkuminę często łączy się z piperyną (alkaloidem z pieprzu), co zwiększa wielokrotnie biodostępność kurkuminy. Połączenie kurkuminy z piperyną może być stosowane:
- w NAFLD (niealkoholowe stłuszczenie wątroby);
- w COVID-19;
- u pacjentów z udarem niedokrwiennym w okresie rehabilitacji;
- u pacjentów z syndromem metabolicznym;
- w zespole napięcia przedmiesiączkowego i bolesnym miesiączkowaniu;
- w depresji;
- w celu obniżania masy ciała.
Obserwowano porównywalną skuteczność połączenia kurkuminy z piperyną do chlorochiny w leczeniu malarii.
Kurkumina na odchudzanie
Kurkumina pobudza układ pokarmowy i przyspiesza metabolizm, wspiera proces odchudzania i może być pomocna leczeniu nadwagi i otyłości.
Liczne wyniki badań wskazują, że podawanie powyżej 1000 mg kurkuminy na dzień przez ponad 8 tygodni osobom z nadwagą zmniejsza masę ciała oraz przywraca BMI i obwód talii do wartości prawidłowych.
Kurkumina zmniejsza produkcję tkanki tłuszczowej i odkładanie tłuszczy w organizmie, przyspiesza metabolizm, obniża stężenie triglicerydów w surowicy, zwiększa wrażliwość tkanek na insulinę i hamuje lipogenezę.
Kurkumina (podawana w dawkach od 70 do 3000 mg dziennie przez okres od 8 do 12 tygodni osobom cierpiącym na NAFLD – niealkoholową stłuszczeniową chorobę wątroby) zmniejsza ilość tłuszczu trzewnego (pokrywającego narządy wewnętrzne) i hamuje otyłość brzuszną. Poprawia skład mikroflory jelitowej zaburzony w otyłości.
Zarówno kurkumina, jak i piperyna obniżają poziom glukozy we krwi, a więc można przypuszczać, że podawanie obu składników jednocześnie będzie bardziej skuteczne w redukcji masy ciała u osób z nadwagą i cierpiącym z powodu otyłości.
Kurkumina na stawy
Kurkumina pomaga na stawy. Zmniejsza dolegliwości bólowe i zwiększa mobilność stawów.
Liczne badania naukowe wskazują, że kurkumina oraz ekstrakt z Curcuma longa (zawierający kurkuminę) w dawkach 120 mg – 1500 mg stosowane od 4 do 36 tygodni mogą być pomocne w terapii chorób stawów o podłożu zapalnym, takich jak:
- reumatoidalne zapalenie stawów (RZS);
- dna moczanowa (artretyzm);
- zapalenie kości, stawów i ścięgien;
- zwyrodnienie stawów;
- zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa;
- młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów;
- hiperurykemia (zwiększone stężenie kwasu moczowego w organizmie).
Połączenie kurkumy z pieprzem może wywierać silniejsze działanie ochronne na stawy niż sama kurkumina. W badaniach in vitro wykazano, że kurkumina z piperyną (z pieprzu) silniej hamuje proces osteoklastogenezy, tj. tworzenia osteoklastów (komórek kościogubnych) niż sama kurkumina.
Kurkumina na wątrobę i jelita
Kurkumina pomaga na wątrobę i jelita. Odbudowuje mikrobiotę jelitową i wzmacnia struktury bariery jelitowej. Może być stosowana w nieswoistym zapaleniu jelit, w chorobie Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego.
Badania wskazują, że doustne podawanie kurkuminy może zwiększyć ilość dobrych bakterii jelitowych (np. Bifidobacterium, Lactobacillus), a zmniejszać stężenie bakterii szkodliwych (np. Prevotella, Bacteroidaceae, as well as Rikenellaceae).
Dobre bakterie jelitowe zwiększają odporność i poprawiają funkcje bariery jelitowej. Kurkumina zmniejsza stan zapalny w jelitach oraz hamuje stres oksydacyjny towarzyszący chorobom jelit. Otyłość może prowadzić do zaburzeń składu mikroflory jelitowej i pełnionych przez nią funkcji, natomiast kurkumina może chronić przed tym skutkiem otyłości.
Bolat i współpracownicy (2020) zaobserwowali, że połączenie kurkuminy z piperyną wykazuje większą aktywność przeciwnowotworową niż czysta kurkumina w linii komórkowej raka jelita grubego HCT116.
Kurkumina pomaga na wątrobę. Zmniejsza stan zapalny i stres oksydacyjny w komórkach wątroby (hepatocytach), a także zmniejsza ich obrzęk.
Ponadto pomaga usuwać toksyny z wątroby, takie jak:
- leki (szczególnie paracetamol),
- alkohol,
- tłuszcze,
- toksyny produkowane przez grzyby z rodzaju Aspergillus.
Liczne badania wskazują, że stosowanie kurkuminy może wywierać efekt ochronny i terapeutyczny w chorobach wątroby (takich jak niealkoholowe stłuszczenie wątroby, alkoholowa choroba wątroby – stłuszczenie, zapalenie, nekroza i zwłóknienie wątroby) poprzez hamowanie cytokin prozapalnych, wolnych rodników tlenowych i regulację cyklu komórkowego.
Kurkumina działa żółciopędnie – stymuluje komórki wątroby do wydzielania żółci (jest to podstawowa funkcja zewnątrzwydzielnicza wątroby). Żółć jest niezbędna do trawienia tłuszczów i przechowywana w pęcherzyku żółciowym. W ten sposób kurkumina działa pośrednio antylipemicznie – zmniejsza zawartość kwasów żółciowych, zwiększa wydalanie bilirubiny, obniża stężenie cholesterolu całkowitego, triglicerydów i frakcji LDL, a zwiększa frakcję HDL, co może zapobiegać rozwojowi miażdżycy.
Jakie są inne wskazania do stosowania kurkuminy?
Kurkumina może być skuteczna w depresji. Podawana pacjentom bez zaburzeń psychotycznych i bez wcześniejszych prób samobójczych w dawce 1000 mg przez 6 tygodni wykazywała zbliżone działanie terapeutyczne i jednocześnie mniej działań niepożądanych w porównaniu do 20 mg fluoksetyny.
Obserwowano zwiększenie właściwości przeciwdepresyjnych kurkuminy po dołączeniu piperyny (silniejszy wzrost stężenia serotoniny i dopaminy, silniejsze hamowanie monoaminooksydazy) oraz synergistyczne działanie przeciwdepresyjne kurkuminy z cynkiem.
Czy kurkumina może być stosowana „na raka”? Wykazuje działanie przeciwnowotworowe, a więc może stanowić uzupełnienie terapii przeciwnowotworowych. Ogranicza namnażanie się komórek nowotworowych, ich migrację i zjadliwość, oraz aktywuje szlaki apoptozy.
Wykazuje właściwości przeciwzapalne. Może być stosowana pomocniczo w prewencji i terapii raka gruczołu krokowego, piersi, macicy, wątroby, trzustki, jelita grubego, tarczycy, nowotworów głowy i szyi, raka mózgu i glejaka wielopostaciowego.
Kurkumina może być skuteczna w nietolerancji glukozy i na wczesnym etapie cukrzycy typu 2. Obniża ona stężenie glukozy we krwi oraz zwiększa wrażliwość tkanek na insulinę. Nie powinna być stosowana w cukrzycy typu 1 i w przypadku stwierdzenia guza insulinowego, bo może prowadzić do hipoglikemii.
Hamuje ona również stan zapalny w komórkach, odpowiedzialny za rozwój wielu chorób cywilizacyjnych, np. nowotworów, a także może być stosowana przy przeziębieniu oraz w chorobach stawów.
Kurkumina ma szerokie zastosowanie w kosmetologii. Może być używana zarówno na skórę, jak i na włosy (dodawana do szamponów, odżywek i płukanek jako środek koloryzujący).
Dodatkowo charakteryzuje ją dobra penetracja do martwej warstwy rogowej naskórka, jak również do jego warstwy żywej i skóry właściwej (ze względu na dobrą rozpuszczalność w tłuszczach, która ułatwia pokonanie warstwy rogowej naskórka, będącą najtrudniejszą do pokonania barierą skóry).
Kurkumina redukuje trądzik, ponieważ działa przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie, zmniejsza zaczerwienienia i wygładza blizny potrądzikowe. Może być używana w infekcjach skóry i błon śluzowych oraz w infekcjach intymnych.
Ponadto chroni przed fotostarzeniem oraz zmianami nowotworowymi w skórze, dzięki jej właściwościom antyoksydacyjnym. Przyspiesza gojenie ran.
Ze względu na swoje właściwości kurkumina może być używana jako składnik w pastach i żelach na trądzik, egzemę, łuszczycę, atopowe zapalenie skóry, alergiczne kontaktowe zapalenie skóry i zapalenie skóry indukowane promieniowaniem w trakcie radioterapii.
Długotrwałe (co najmniej 6 miesięcy) i regularne stosowanie żelu z kurkuminą może znacząco poprawić wygląd skóry i do znacznego rozjaśnienia przebarwień skórnych.
Di Lorenzo i współpracownicy (2023) zaobserwowali, że stosowanie przez 4 tygodnie kremu zawierającego 0,02% kurkuminy przez kobiety w wieku 40-65 lat powodowało wzrost elastyczności i zagęszczenie skóry, spłycenie zmarszczek, wzrost kolagenu i poziomu nawilżenia skóry.
Kurkumina wykazuje właściwości ścierne na zęby, ale ze względu na żółty kolor nie może być używana do wybielania zębów. Hamuje wzrost bakterii występujących w ślinie i z tego powodu może być dodatkiem płynów do płukania ust.
Kurkumina może zwiększać odporność organizmu, działając immunostymulująco na układ odpornościowy, hamując stan zapalny oraz zwalczając patogeny, takie jak koronawirus SARS-CoV-2, prątki gruźlicy, gronkowiec złocisty i drożdżaki.
Wykazano, że kurkumina poprawia skład mikrobioty jelitowej, która jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego organizmu.
Ze względu na właściwości pobudzające, kurkuminy nie zaleca się spożywania przed snem. Z drugiej strony badania przeprowadzone przez Um i współpracowników (2022) na myszach wskazują, że kurkuminoidy obecne w ekstrakcie z kurkumy (w tym kurkumina) wywierają działanie uspokajająco-nasenne. Wykazano, że kurkuminoidy przyspieszają zasypianie i wydłużają czas snu – fazę snu bez szybkich ruchów gałek ocznych (NREM), poprzez wpływ na receptor histaminowy H1R, przez co mogą być stosowane w leczeniu bezsenności.
Stosowanie kurkuminy może przynieść ulgę w chorobach kobiecych. Podawanie kapsułek zawierających 500 mg kurkuminy z piperyną 7 dni przed miesiączką aż do 3 dni po menstruacji przez 3 kolejne cykle kobietom cierpiącym na zespół napięcia przedmiesiączkowego i na pierwotne bolesne miesiączkowanie (u których podłoża leży stan zapalny) obniżało poziom IgE (immunoglobuliny, której stężenie jest podwyższone w stanie zapalnym), co może łagodzić objawy.
Kurkumina zmniejsza stężenie androgenów w zespole policystycznych jajników oraz znikanie torbieli jajników.
Stosowanie jej w diecie może przynieść ulgę również w endometriozie. Endometrioza jest przewlekłą chorobą ginekologiczną o podłożu zapalnym, zależną od estrogenów dotykającą kobiety w wieku reprodukcyjnym.
Jej łagodzące działanie w endometriozie może wynikać z właściwości przeciwzapalnych i antyoksydacyjnych.
Ponadto kurkumina reguluje poziom cytokin prozapalnych Th1, których podwyższony poziom jest jedną z przyczyn niedoczynności tarczycy. Hamuje także stres oksydacyjny w komórkach tarczycy, jak również zapobiega nowotworom tarczycy.
Poziom cytokin prozapalnych w tarczycy jest podwyższony w chorobie Hashimoto. Jest to przewlekłe, postępujące zapalenie tarczycy o podłożu autoimmunologicznym. Jest jedną z najczęstszych przyczyn niedoczynności tarczycy, której objawy pojawiają się stopniowo i są często bagatelizowane. Biorąc pod uwagę działanie ochronne kurkuminy wobec tarczycy, można wysnuć wniosek, że kurkumina może hamować rozwój choroby Hashimoto.
Reklama
Jak stosować kurkuminę?
Właściwa suplementacja kurkuminy może przynieść korzyści dla zdrowia. Wg zaleceń Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) bezpieczna dawka kurkuminy wynosi 3 mg/kg masy ciała, a więc u dorosłego człowieka o masie ciała 70 kg zalecana dawka dobowa wynosi około 200 mg/kg m.c. dziennie.
W niektórych badaniach, efekty terapeutyczne były osiągane przy podawaniu kurkuminy na poziomie 1000 mg dziennie (np. w depresji, nadwadze i otyłości), a więc znacznie wyższym niż uznawany za bezpieczny. Prowadzi to do wniosku, że należy indywidualnie oceniać przewagę potencjalnych korzyści z podawania kurkuminy nad ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych.
Wg badań naukowych dawkowanie (dawka dobowa i czas terapii) zależy od schorzenia i trwa od kilku dni do kilku miesięcy. Nie ma jednoznacznych informacji, które mówiłyby, jak długo można stosować kurkuminę.
Powinno się przeprowadzić badania, których celem byłaby odpowiedź na pytanie – czy przyjmowanie niskich dawek kurkuminy przez długi okres czasu przynosi więcej korzyści dla zdrowia niż krótkie przyjmowanie wysokich dawek tego związku i czy kurkumina powinna być stosowana tylko jako dodatek o działaniu antyoksydacyjnym, przeciwzapalnym i chelatującym w celu wspomagania tradycyjnych metod leczenia chorób cywilizacyjnych.
Wydaje się to prawdopodobne ze względu na zmniejszenie w ten sposób ryzyka działań niepożądanych kurkuminy, jednak kwestia ta wymaga potwierdzenia naukowego.
W przypadku stosowania większych dawek niż dawka bezpieczna nawet przez krótki czas pacjent powinien być pod kontrolą lekarza, któremu należy zgłaszać wszelkie działania niepożądane, a w razie ich wystąpienia odstawić preparat.
Najlepiej stosować kurkuminę w trakcie posiłku lub bezpośrednio po posiłku, gdyż czysta kurkumina bardzo słabo się wchłania.
Czasami praktykuje się spożywanie kurkumy z pieprzem na czczo, aby zwiększyć wchłanianie kurkuminy, która stymuluje pęcherzyk żółciowy do produkcji żółci, co poprawia procesy trawienne oraz pomaga uniknąć wzdęć i gazów.
Lek o działaniu żółciopędnym i żółciotwórczym dostępny na rynku polskim w postaci kropli, zawierający kurkuminę, zaleca się stosować 3 razy dziennie po 20-30 kropli doustnie, przed jedzeniem, co doraźnie pomaga w niestrawności, wzdęciach i odbijaniu.
Kurkumina w tabletkach, proszku i płynie. Jaki preparat wybrać?
Kurkumina używana, jako przyprawa może powodować trudne do usunięcia zabrudzenia – w kuchni trzeba stosować ją ostrożnie. Aby zwiększyć jej wchłanianie z posiłku, można łączyć kurkuminę z oliwą z oliwek, gdyż jest dobrze rozpuszczalna w tłuszczach.
Warto spożywać świeży korzeń kurkumy, gdyż zwiększy to przyswajalność kurkuminy, dzięki zawartym w korzeniu olejom. Można ją dodawać do ciepłych posiłków, herbaty lub kawy, bo lepiej się wchłania pod wpływem wysokiej temperatury.
W celu zwiększenia działania przeciwbakteryjnego można łączyć ją z cytryną, miodem, imbirem i czosnkiem przy przeziębieniu. Warto łączyć ją ze szpinakiem, kapustą i jabłkami, ponieważ zawierają one kwercetynę – polifenol, który unieszkodliwia enzym odpowiadający za trawienie kurkuminy.
Czystą kurkuminę charakteryzuje niska biodostępność (słabo się wchłania, ma małą rozpuszczalność w płynach ustrojowych i szybki metabolizm w układzie pokarmowym oraz jest szybko eliminowana z organizmu). Jest niestabilna. Z tych powodów poszukuje się sposobów zwiększenia biodostępności kurkuminy i projektuje się lepiej przyswajalne formy.
Tworzy się suplementy diety z wyciągiem z kurkumy, standaryzowane na zawartość kurkuminy, nie tylko w postaci zwykłych tabletek i kapsułek, ale też preparatów w formach zawierających nanocząsteczki, micele i liposomy, m.in. w celu zwiększenia dostępności kurkuminy w wątrobie.
Liposomalna kurkumina, tj. kurkumina w mikropęcherzykach wodno-tłuszczowych, umożliwia dostarczenie tego polifenolu do wybranych tkanek oraz pozwala na użycie większych dawek niż spożywanych w formie przyprawy z pożywieniem.
Stosuje się również połączenia kurkuminy z piperyną (obecną w pieprzu i papryce chili), ponieważ ułatwia ona wchłanianie kurkuminy z przewodu pokarmowego. Na rynku dostępne są preparaty kurkuminy w postaci proszku (który należy dodać do potrawy na początku gotowania, aby nasycić danie kolorem i podkreślić jego aromat), kropli i płynów, a także preparaty oznaczone jako wegetariańskie.
Na rynku polskim istnieje lek z kurkuminą w postaci kropli, zawierający wyciąg etanolowy z kłącza kurkumy. Ma on działanie żółciopędne i jest wskazany do stosowania w niestrawności. 1 łyżeczka płynu (5 ml) zawiera 17,6-26,4 mg kurkuminy.
Należy wybierać preparaty ze standaryzowaną zawartością kurkuminy w dawkach uważanych za bezpieczne, z surowca pochodzącego z upraw certyfikowanych o znanej zawartości substancji toksycznych w glebie.
Standaryzacja pozwala określić, w jakiej ilości wyciągu z kurkumy znajduje się składnik czynny (kurkumina). Dzięki standaryzacji ekstraktów roślinnych wiemy, czy produkt jest wysokiej jakości.
Popularność zyskują wlewy dożylne z kurkuminy, mające na celu zapewnić jej stuprocentową wchłanialność. Wlewy z kurkuminy nie są uznane za oficjalną metodę leczenia.
Stosowanie liposomalnej kurkuminy dożylnie jest obecnie w fazie badań u osób chorych na raka i retinopatii i w większości przypadków wydaje się bezpieczne.
Jednak należy podchodzić do tych metod ostrożnie i indywidualnie, ponieważ opisano przypadek zgonu (w wyniku zatrzymania akcji krążeniowo-oddechowej i niedotlenienia mózgu) u kobiety w San Diego, której podano jedynie 5 ml wlewu z kurkuminy.
Reklama
Kurkumina dla dzieci
Dawkowanie kurkuminy dla dzieci jest takie jak dla osób dorosłych i zależy od masy ciała - maksymalnie do 3 mg substancji czynnej na każdy kilogram.
Nie powinno się podawać kurkuminy dzieciom bez wskazań medycznych.
Powinna być dodawana do jadłospisu po drugim roku życia, podobnie jak inne ostre przyprawy.
Dostępne na rynku polskim preparaty z kurkuminą dla dzieci:
- kurkuma w żelkach dla dzieci (preparat wegański, bezglutenowy) o działaniu przeciwzapalnym, antyoksydacyjnym i stymulującym układ odpornościowy
- krople olejowe dla dzieci z kurkuminą, imbirem i witaminą D3 (wegańskie, bez alkoholu i konserwantów) o działaniu wzmacniającym odporność, przeciwbakteryjnym, przeciwzapalnym, wzmacniającym organizm i poprawiającym samopoczucie
Reklama
Przeciwwskazania do stosowania kurkuminy
Przeciwwskazania do stosowania kurkuminy, przy których lepiej z niej zrezygnować:
- ciąża (skurcze macicy i krwawienia – ryzyko poronienia);
- choroby nerek;
- zaawansowana choroba wrzodowa żołądka;
- cukrzyca typu I;
- guz insulinowy;
- nadciśnienie śródczaszkowe;
- alergia na kurkuminę;
- niedrożność dróg żółciowych, choroby pęcherzyka żółciowego i kamienie żółciowe;
- niedobór żelaza;
- zaburzenia krzepliwości krwi;
- przed i po operacjach;
- refluks (GERD) – kurkumina może podrażniać przełyk i w ten sposób nasilać nieprzyjemne dolegliwości związane z refluksem;
Suplementów diety, zawierających kurkuminę, nie zaleca się w okresie karmienia piersią. Dopuszcza się używanie kurkuminy w tym czasie, jako przyprawy ze względu na niewielkie dawki, jednak o fakcie przyjmowania kurkuminy należy poinformować swojego lekarza prowadzącego.
Z czym nie łączyć kurkuminy?
Kurkuminy nie wolno łączyć z:
- lekami przeciwzakrzepowymi (takimi jak aspiryna, klopidogrel, warfaryna, tiklopidyna), ponieważ kurkumina ma zdolność rozrzedzania krwi – możliwe krwawienia i krwotoki;
- lekami stosowanymi w cukrzycy (insuliną i lekami doustnymi), a także z surowcami roślinnymi (jak np. czosnek, czarci pazur, żeń-szeń, kozieradka) i suplementami zawierającymi składniki obniżające poziom glukozy we krwi (np. kwas α-liponowy, chrom) – ryzyko hipoglikemii;
- lekami na nadciśnienie (szczególnie amlodypiną) – ryzyko zbyt dużego obniżenia ciśnienia krwi; lisinopril, ramipril i walsartan mogą zwiększać stężenie kurkuminy we krwi;
- z tamoksyfenem (lek stosowany w terapii uzupełniającej po wcześniejszym leczeniu nowotworu piersi oraz w leczeniu zaawansowanego guza piersi z przerzutami do innych organów), ponieważ kurkumina (sama lub z piperyną) obniża stężenie tamoksifenu oraz jego aktywnego metabolitu endoksyfenu poniżej progu skuteczności leczenia.
Kurkumina nie wpływa na skuteczność antykoncepcji hormonalnej. Nie istnieją badania, które wskazywałyby na hamowanie skuteczności tabletek antykoncepcyjnych przez kurkuminę używaną jako dodatek do potraw czy suplementów diety. Tabletki antykoncepcyjne sprzyjają zmianie składu żółci i powstawaniu kamicy pęcherzyka żółciowego, zaś kurkumina w dawkach terapeutycznych może zapobiegać tym zmianom.
Jednak w dużych dawkach kurkumina może powodować uszkodzenie wątroby i nasilać szkodliwe działanie doustnej antykoncepcji hormonalnej na ten organ. Co ciekawe, czysta kurkumina może wywierać odwracalne działanie hamujące płodność.
Należy podkreślić, że kurkuminę z piperyną można bezpiecznie przyjmować podczas kuracji paracetamolem, flurbiprofenem i midazolamem.
Skutki uboczne kurkuminy
Skutki uboczne stosowania kurkuminy:
- dolegliwości żołądkowe przy dłuższym stosowaniu (nudności, biegunki lub zaparcia, wzdęcia, ból brzucha, niestrawność)
- wysypki skórne
- bóle głowy
- ostra hipoglikemia
- nasilenie lub hamowanie działania niektórych leków
- w dużych dawkach – uszkodzenie wątroby i nerek (formowanie kamieni żółciowych i nerkowych)
- rozrzedzanie krwi
Działania niepożądane kurkuminy zależą od:
- dawki;
- czasu kuracji;
- stanu zdrowia;
- interakcji z przyjmowanymi lekami.
Można ich uniknąć, stosując bezpieczne dawki kurkuminy, przy których nie obserwowano działań niepożądanych. Należy unikać jednoczesnego stosowania kurkuminy z lekami, z którymi wchodzi ona w interakcje. Przed rozpoczęciem kuracji trzeba sprawdzić, czy dana osoba nie ma przeciwwskazań do stosowania kurkuminy.
Opisano przypadek pilota, który cierpiąc na 1 stopień otyłości, suplementował kurkuminę z piperyną i doznał przejściowej utraty przytomności w wyniku ostrej hipoglikemii podczas lotu.
Stwierdzono, że połączenie kurkuminy z piperyną może prowadzić do poważnych epizodów hipoglikemii. Zażywał on codziennie 600 mg kurkuminy z 8,55 mg piperyny przez 4 miesiące, w wyniku czego doszło u niego do rozwoju insulinomy (guza insulinowego).
Cena kurkuminy. Gdzie ją kupić?
Kurkuminę można kupić w aptekach otwartych i internetowych, punktach aptecznych i sklepach zielarsko-medycznych.
Koszt preparatów z kurkuminą wynosi od 15 do 200 zł i zależy od ilości i wielkości dawek oraz technologii użytej do sporządzenia preparatów.
Na rynku jest dostępna również w przyprawie curry, a koszt tej przyprawy to około 3 zł. Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, iż spożywa się niewielkie ilości tej przyprawy, stąd ilość kurkuminy z niej wchłanianej jest niewielka.
Preparaty z kurkuminą w większości mają status suplementu diety, ale istnieje jeden lek o udowodnionym działaniu żółciopędnym i żółciotwórczym w postaci kropli.
