Co to jest kwas azelainowy?
Kwas azelainowy jest substancją naturalną, którą wytwarza między innymi grzyb Malassezia furfur, ale można go także odnaleźć w pełnoziarnistym zbożu - życie czy jęczmieniu.
Kwas azelainowy, jaki to kwas? Jest to organiczny kwas dikarboksylowy, dobrze rozpuszczalny w gorącej wodzie czy alkoholu. Kwas azelainowy to kwas z grupy kwasów nasyconych. Wykazuje on właściwości przeciwbakteryjne, przeciwzapalne oraz złuszczające.
Jego działanie zwalczające drobnoustroje obejmuje przede wszystkim bakterie Propionibacterium acnes oraz Staphylococcus epidermidis – są to bakterie szczególnie odpowiedzialne za powstawanie trądziku.
Z tego też powodu związek ten znalazł swoje zastosowanie w dermatologii, w leczeniu różnego rodzaju dermatoz, szczególnie trądziku zwykłego, czy trądziku różowatego, ale nie tylko. Stosuje się go także na problemy z przebarwieniami na skórze, czyli tak zwaną hiperpigmentację, a także w celu złuszczania naskórka.
Historia kwasu azelainowego sięga do lat 70. XX wieku, gdzie badano go właśnie pod kątem leczenia hiperpigmentacji. Dopiero dziesięć lat później podjęto pierwsze próby terapii trądziku pospolitego przy pomocy tej substancji. Pomimo upływu lat związek ten jest stale używany w terapii schorzeń skóry typu trądzikowego, a co bardzo istotne – jest dostępny bez recepty.
Trzeba pamiętać, że preparaty o wysokich stężeniach kwasu azelainowego (od 15%-20%) można kupić w aptekach. Środki o jeszcze wyższych stężeniach znajdują zastosowanie tylko w gabinetach kosmetologicznych. Spośród kosmetyków do codziennego użytkowania stosuje się kremy, żele, sera czy peelingi w stężeniu do 5% - takie preparaty można kupić już w zwykłych sklepach drogeryjnych.
Reklama
Działanie kwasu azelainowego
Jakie ma kwas azelainowy działanie, na co można go stosować? Związek ten wykazuje działanie plejotropowe, czyli inaczej wielokierunkowe. Trzeba nadmienić, że kwas azelainowy posiada właściwości przeciwbakteryjne, przeciwzapalne, zmniejsza wydzielanie sebum oraz zmniejsza skłonność skóry do powstawania zaskórników.
Wynika to z jego właściwości zmiatających wolne rodniki tlenowe, zmniejszania produkcji cytokin prozapalnych oraz regulacji procesu keratynizacji w naskórku, co daje efekt przeciwzaskórnikowy. Zaś hamowanie enzymu zwanego 5-alfa-reduktazą w skórze sprawia, że kwas azelainowy działa także przeciwłojotokowo, a hamowanie tyrozynazy, która jest istotnym czynnikiem produkcji melaniny powoduje, że z powodzeniem można stosować kwas azelainowy na przebarwienia.
Na co kwas azelainowy się stosuje najczęściej? Oficjalne wskazania tego związku obejmują terapię trądziku pospolitego, trądziku różowatego grudkowo-krostkowego, a także leczenie przebarwień.
Zastosowanie kwasu azelainowego jest bardzo szerokie, dlatego jest to związek występujący w wielu, różnego rodzaju preparatach takich jak maści, kremy, żele czy toniki. Nie może zatem dziwić jego niesłabnąca popularność, zważywszy także na fakt, jego wysokiej skuteczności działania.
Reklama
Jak stosować kwas azelainowy?
Kwas azelainowy jest związkiem, który bardzo dobrze sprawdza się zarówno w monoterapii, jak i w skojarzeniu z innymi produktami. Jego skuteczność można porównywać nawet z niektórymi słabszymi retinoidami.
Jak często stosować kwas azelainowy? Maść lub krem czy żel należy aplikować dwa razy dziennie cienką warstwą. Miejsca chorobowo zmienione należy wcześniej dokładnie umyć i osuszyć. Jeśli pacjent wykazuje wysoką wrażliwość na produkt to powinien stosować go raz dziennie przez pierwszy tydzień terapii.
Minimalna długość terapii wynosi 4 tygodnie. Żeby osiągnąć jak najlepszy rezultat stosowanie kwasu azelainowego powinno trwać kilka miesięcy lecz nie dłużej niż pół roku. Z czym łączyć kwas azelainowy? W przypadku użycia tej substancji na przebarwienia skóry należy koniecznie używać jednocześnie kremy z filtrami UVA i UVB.
Reklama
Krem z kwasem azelainowym
Krem z kwasem azelainowym stosuje się najczęściej w terapii trądziku pospolitego, rzadziej trądziku różowatego czy leczenia przebarwień. Jednocześnie jest to najbardziej popularna forma tego związku, którą można spotkać najczęściej. Jednakże uwalnianie substancji czynnej z kremu jest nieco słabsze niż na przykład z żelu. W aptekach można spotkać kremy o stężeniu 20% podczas gdy kwas azelainowy w postaci żelu występuje w stężeniu 15%.
Trzeba pamiętać, że kwas azelainowy można spotkać w kosmetykach, które kupimy bez problemu w drogeriach czy w sklepach. Jednakże jego stężenie będzie wówczas niższe. Preparaty z kwasem azelainowym, które można kupić w aptece mają zazwyczaj wyższe stężenie, mają one status leku i są przeznaczone do leczenia schorzeń dermatologicznych typu trądzik pospolity (Acne vulgaris), a także przebarwień (Melanoderma).
Reklama
Tonik z kwasem azelainowym
Tonik to preparat kosmetyczny do codziennego stosowania stworzony na bazie wody, do której można dodać substancje aktywne – w tym wypadku kwas azelainowy. Tonik ma za zadanie odświeżyć skórę i przywrócić jej naturalne pH.
Wśród wielu tego typu kosmetyków na szczególną uwagę zasługuje na pewno tonik z kwasem azelainowym zwanym także przez niektórych po prostu tonikiem azelainowym. Jest to świetna formuła do codziennego stosowania po umyciu.
Preparat ten nadaje się w przypadku pojawiających się na skórze przebarwień, ale także będzie chronił przed wystąpieniem trądziku. Na rynku kosmetycznym można także znaleźć tonik z kwasem azelainowym i aloesem, który dodatkowo nawilża i łagodzi skórę.
Reklama
Serum z kwasem azelainowym
Zwyczajowo serum jest kosmetykiem dużo silniejszym od kremu, który zawiera większą ilość substancji aktywnej. Jednakże jego konsystencja jest także dużo lżejsza. Nie inaczej jest w przypadku kwasu azelainowego.
Na rynku kosmetycznym do kupienia jest serum z kwasem azelainowym, które jest preparatem o skoncentrowanej dawce tej substancji aktywnej. Stosuje się go punktowo na zmienioną chorobowo skórę. Serum stosuje się raczej rzadziej niż kremy. Pamiętać trzeba także by w okresie gdy słońce świeci mocniej, stosować odpowiednie filtry UVA oraz UVB.
Reklama
Peeling z kwasem azelainowym
Innym, ciekawym zabiegiem kosmetycznym jest peeling kwasem azelainowym. Same peelingi stosuje się w celu zlikwidowania zanieczyszczeń i obumarłych komórek zewnętrznej warstwy naskórka. W czasie takich zabiegów zostają także otwarte kanały gruczołów łojowych, dzięki czemu nie powstają kolejne zaskórniki. Stosowanie peelingów oczyszcza skórę i przygotowuje ją do stosowania kremów, gdyż zwiększa się wtedy jej wchłanianie.
Taki zabieg kwasem azelainowym ma dodatkową korzyść w postaci jeszcze lepszego działania złuszczającego skórę. Jest ona bardziej rozjaśniona i gładsza. Ponieważ peelingi są bardziej intensywne niż inne zabiegi to o taką skórę trzeba dokładniej dbać.
Przez 24 godziny należy ją dokładnie nawilżać i nie obciążać jej makijażem w przypadku kobiet. Mężczyźni z kolei nie powinni się golić. Peelingi należy wykonywać w odstępach kilkudniowych.
Kwas azelainowy w ciąży
Kosmetyki z kwasem azelainowym są z reguły dobrze tolerowane. Charakteryzują się niską toksycznością i niewielkim potencjałem alergizującym.
Czasami może jednak dochodzić do podrażnień skóry, takich jak:
- zaczerwienienie,
- suchość,
- łuszczenie skóry,
- pieczenie czy świąd.
Bardzo rzadko związek ten może powodować kontaktowe zapalenie skóry czy mieszków włosowych lub wysypkę.
Jaki jednak jest związek między kwasem azelainowym a ciążą? Czy związek ten jest bezpieczny? Badania nad zwierzętami dostarczyły informacji, że substancja ta może być bezpieczna dla kobiet w ciąży czy matek karmiących.
Jednakże trzeba pamiętać, że kwas azelainowy w niewielkim stopniu przenika przez barierę łożyska oraz może przenikać do mleka kobiet karmiących piersią. Z tego powodu wszystkie oficjalne wskazania sugerują by nie używać tego typu preparatu w okresie ciąży czy karmienia piersią, jeśli nie jest to konieczne.
