Kwas kaprylowy - działanie i przeciwwskazania. Jak długo stosować?

Co to jest kwas kaprylowy?

Kwas kaprylowy (caprylic acid) jest organicznym związkiem chemicznym zaliczanym do grupy nasyconych kwasów tłuszczowych. W chemicznej nomenklaturze nazywany jest też jako kwasem oktanowym.

Znany jest przede wszystkim z właściwości przeciwgrzybiczych oraz wspierających działanie układu trawiennego. Gdzie występuje? W naturalnej formie można go znaleźć w różnego typu tłuszczach roślinnych, takich jak między innymi:

• olej kokosowy oraz miąższ kokosa,
• olej palmowy,
• tłuszcz zapasowy kóz i owiec,
• mleko kozie oraz królicze (tłuszcze mlekowe).

Będąc składnikiem serów kozich i owczych nadaje im charakterystyczny zapach. Jego nazwa pochodzi od łacińskiego słowa caper, które oznacza kozę. Współcześnie cieszy się coraz większą popularnością jako suplement diety dla osób zmagających się z różnymi dolegliwościami, a także dla sportowców.

Reklama

Właściwości kwasu kaprylowego

Caprylic acid jest kwasem średniołańcuchowym o wzorze sumarycznym C₈H₁₆0₂. W jego budowie można wyróżnić 8 atomów węgla. W naturalnej postaci jest to oleista, dość gęsta ciecz, charakteryzująca się bardzo dobrym i szybkim wchłanianiem z przewodu pokarmowego.

Kwas kaprylowy to substancja, której przypisuje się liczne właściwości lecznicze, w tym:

• przeciwgrzybicze - kwas ten ma zdolność włączania się w błony komórkowe drożdżaków Candida, powodując ich pękanie oraz umieranie. Jedno z badań wykazało, że zaledwie 16-dniowa suplementacja tą substancją zmniejszyła obecność Candia albicans w posiewach kału o 30 do nawet 90 procent (dane: An Encyclopaedia of Nutritional and Herbal Supplements). Oprócz tego kwas wykazuje skuteczność także przeciw innym grzybom, takim jak Geotrichium i Rhodotorula;
• przeciwbakteryjne - wskazuje się działanie tej substancji na pałeczki Shigella oraz E coli, atakujące układ trawienny, a także różne odmiany paciorkowców;
• wspierające pracę układu pokarmowego - kwas pobudza regenerację nabłonka jelita grubego, przyspiesza gojenie owrzodzeń, reguluje kwasowość żołądka;
• hamujące głód cukru - osłabiając łaknienie słodyczy może sprzyjać odchudzaniu, aczkolwiek doniesienia w tej materii są jedynie „anegdotyczne”.

Reklama

Działanie kwasu kaprylowego

Na co pomaga kwas kaprylowy? Ze względu na swoje działanie, kwas kaprylowy może znaleźć zastosowanie w naturalnym lecznictwie, w szczególności przy takich schorzeniach, jak:

• kandydoza, czyli nadmierne namnażanie się drożdżaków Candida w organizmie człowieka, w wraz z towarzyszącymi jej infekcjami o charakterze zapalnym. Miejscem kolonizacji tych mikroorganizmów najczęściej jest przewód pokarmowy (w tym jama ustna, jelita), a także narządy płciowe (w szczególności kobieca pochwa, rzadziej męskie prącie) oraz paznokcie.
• kryptokokoza, zwana też drożdżycą europejską - choroba wywołana przez drożdżopodobne grzyby Cryptococcus neoforman, przenoszona drogą wziewną na skutek kontaktów z zainfekowanymi odchodami ptasimi. Schorzenie to jest bardzo groźne, obejmuje układ nerwowy, płuca oraz skórę.
• wrzodziejące zapalenie jelita grubego, zespół jelita drażliwego oraz infekcje bakteryjne w obrębie układu trawiennego;
• zespoły złego wchłaniania, niedożywienie - łatwo przyswajalny kwas stanowi bardzo dobre źródło energii;
• stany zapalne skóry, trądzik;

Należy przy tym poczynić jasne zastrzeżenie - w żadnym z wymienionych przypadków kwas kaprylowy nie jest lekiem rekomendowanym przez autorytety medyczne i stanowiącym podstawę leczenia. Bywa natomiast polecany jako suplement wspierający terapię podstawową - tak jest choćby w przypadku kandydozy.

Tytułem ciekawostki można dodać, że kwas kaprylowy jest stosowany także w przemyśle spożywczym, stanowiąc dodatek aromatyzujący sery oraz desery.

Reklama

Kwas kaprylowy w kosmetykach

W połączeniu z gliceryną kwas kaprylowy, a także pozyskiwany z tych samych źródeł kwas kaprynowy tworzą ester o nazwie Caprylic/Capric Triglyceride. Jest to trójgliceryd zaliczany do tłuszczów właściwych.

Znajduje on zastosowanie w kosmetyce. Może stanowić składnik emolientów, czyli kosmetyków przeznaczonych do pielęgnacji skóry wrażliwej, przesuszonej czy starzejącej się.

Początek treści sponsorowanej

Poza suplementacją odpowiednich witamin, powinniśmy pamiętać o kosmetykach pielęgnujących- a szczególnie tych do skóry wrażliwej. W przypadku skóry suchej, skłonnej do podrażnień dobrym rozwiązaniem będą emolienty, które dzięki właściwościom olejów i innych składników, nawilżają, łagodzą podrażnienia i swędzenie. Przywracają jej naturalną funkcję ochronną przez wspomaganie odbudowy naturalnej bariery ochronnej naskórka. Borykasz się z problemami skórnymi? Kliknij tutaj i dowiedz się więcej na temat działania emolientów.

Jego działanie polega przede wszystkim na uzupełnianiu niedoborów lipidów w warstwie rogowej naskórka. Tworzy on filtr ochronny, a także zmiękcza naskórek. Dzięki temu ciało jest bardziej delikatne w dotyku.

Trójglicerydy kwasu kaprylowego i kaprynowego są dodawane do emolientów różnego typu. Wśród nich wymienia się:

• nawilżające balsamy do ciała,
• kremy aplikowane na twarz,
• szampony do włosów.

Reklama

Jak stosować kwas kaprylowy? Jak długo?

Jaki kwas kaprylowy wybrać? Jest on dostępny przede wszystkim w postaci suplementów diety, zwykle w kapsułkach (tabletkach). Ponieważ nie jest to lek, sposób użycia nie jest jasno zdefiniowany.

Zasady dawkowania kwasu kaprylowego są zazwyczaj umieszczone na opakowaniach produktów. Producenci rekomendują przyjmowanie dawek w wielkości 500-1000 mg 3 razy dziennie. Natomiast w przypadku grzybic mogą to być porcje o wielkości nawet 2000 mg. Co jednak ważne, do dawki takiej przy kandydozach powinno się dochodzić stopniowo, zaczynając od mniejszych wartości. Suplementy można łykać przed posiłkiem, obficie popijając wodą.

Nie ma również bezwzględnych wytycznych odnośnie tego, jak długo można stosować kwas kaprylowy, dlatego przyjmuje się ogólne założenie, że czas ten powinien wynosić około 2-3 miesięcy.

Triglicerydy kwasu kaprylowego są jednym ze składników globulek dopochwowych (razem między innym z kwasem mlekowym oraz jego pałeczkami), stosowanych w profilaktyce i terapii infekcji intymnych o podłożu grzybiczym i bakteryjnym.

Jeśli jest dostępny kwas kaprylowy w płynie, to przede wszystkim jako składnik olejów MTC pozyskiwanych z kokosów, gdzie współwystępuje z innymi tego typu substancjami (np. kwasem kaprynowym). Preparaty tego typu są używane przede wszystkim przez sportowców, stanowiąc szybkie źródło energii pochodzącej z tłuszczów a nie węglowodanów, pozwalające oszczędzać zapasy glikogenu w mięśniach.

Kwas kaprylowy może być stosowany również zewnętrznie w postaci maści, kremu lub lotionu, w praktyce jednak preparaty do smarowania są rzadko dostępne w sklepach.

Z czym łączyć kwas kaprylowy?

Należy pamiętać, że kwas kaprylowy wykazuje w jelitach przeciwgrzybicze działanie przede wszystkim w połączeniu z minerałami. Jakimi konkretnie? W szczególności z:

• miedzią,
• cyną,
• cynkiem,
• srebrem.

Składniki te są niezbędne do tego, by uwalnianie kwasu w przewodzie pokarmowym przebiegało nieco wolniej, a przez to było bardziej efektywne.

Grzybobójcze działanie kwasu kaprylowego wzmacnia też - na zasadzie synergii, olej z oregano.

Przy różnego typu schorzeniach jelitowych, suplementy zawierające omawiany kwas mogą być łączone z probiotykami, a więc żywymi kulturami pożytecznych bakterii modyfikujących mikroflorę układu pokarmowego. Takie połączenie daje lepsze efekty.

Reklama

Przeciwwskazania do stosowania kwasu kaprylowego

Lista przeciwwskazań do stosowania kwasu kaprylowego nie jest szczególnie długa, przy czym po części może to wynikać ze stosunkowo niewielkiej wiedzy na jego temat.

Podkreśla się przede wszystkim, że nie powinny go stosować osoby zmagające się z niewydolnością wątroby a zwłaszcza jej marskością (spowodowaną zwykle długotrwałym spożywaniem alkoholu). Narząd ten jest bowiem miejscem, w którym w dużej mierze zachodzi metabolizm tej substancji.

Przeciwwskazaniem jest też nadciśnienie tętnicze, zwłaszcza jeśli nie jest prawidłowo kontrolowane za pomocą leków. Kwasu nie powinny też spożywać osoby wykazujące nadwrażliwość na jego działanie (co jednak okazuje się dopiero w praktyce).

Interakcje z lekami nie zostały przebadane, nie są zatem znane.

Kwas kaprylowy dla dziecka i kobiet w ciąży

Także ciąża jest przeciwwskazaniem do stosowania kwasu kaprylowego. Nie powinny go również używać kobiety w okresie laktacji, a więc karmiące piersią. Nie zaleca się także jego podawania dzieciom.

Rekomendacje te nie odnoszą się do konkretnych zagrożeń oprócz tych przytaczanych ogólnie (szczegóły poniżej). Wynikają natomiast z praktyki dotyczącej tych trzech szczególnych grup pacjentów. W ich przypadku bezpieczeństwo stosowania każdej przyjmowanej substancji powinno być potwierdzone w badaniach naukowych. Nie ma jednak stosownych opracowań dla kwasu kaprylowego.

Reklama

Skutki uboczne kwasu kaprylowego

Czy substancja ta może zaszkodzić? Skutki uboczne działania kwasu kaprylowego nie są dobrze opisane w literaturze naukowej. Na podstawie tzw. przekazów anegdotycznych podaje się natomiast, iż z jego suplementacją (zwłaszcza intensywną i długotrwałą) mogą wiązać działania niepożądane takie, jak między innymi:

• dolegliwości ze strony układu pokarmowego, w tym wzdęcia, bóle brzucha, biegunki, zaparcia, mdłości;
• wzrost ciśnienia tętniczego (niebezpieczny zwłaszcza dla osób zmagających się z podwyższonymi wartościami na co dzień) wraz z dalszymi tego konsekwencjami w obrębie układu sercowo-naczyniowego;
• spadek poziomu wapnia, czyli tak zwana hipokalcemia - może to być niebezpieczne zwłaszcza dla kobiet w starszym wieku, narażonych w szczególnym stopniu na łamliwość kości;
• hipoglikemia, czyli niebezpieczny dla zdrowia (a w skrajnych przypadkach życia) stan niedocukrzenia;
• zaburzenia gospodarki lipidowej - wzrost stężenia „złego” cholesterolu frakcji LDL;
• reakcje uczuleniowe, objawiające się na skórze pod postacią wysypek i przemijającego świądu.

Opinie na temat kwasu kaprylowego

Czy kwas kaprylowy jest skuteczny? Jako taki jest przedstawiany, aczkolwiek należy zaznaczyć, że opinie na jego temat formułowane są obecnie głównie przez producentów i dystrybutorów suplementów.

We współczesnej literaturze naukowej oraz popularnonaukowej poświęca się tej substancji oraz efektom jej działania bardzo mało miejsca. Większość informacji jest zbieżna z omówieniem kwasu na kartach An Encyclopaedia of Nutritional and Herbal Supplements (Encyklopedia Suplementów Diety).

Rzecz w tym, że opis ten jest krótki. Opiera się wprawdzie na literaturze naukowej, jednak warto zwrócić, że większość podanych źródeł pochodzi z zamierzchłych czasów. Poza jednym przypadkiem z lat osiemdziesiątych minionego stulecia, pozostałe teksty zostały napisane w latach 1939-61.

Nowsze badania, to te potwierdzające właściwości przeciwbakteryjne. Praca naukowa opisująca ich wyniki powstała w 2005 roku na University of Connecticut.

Cena kwasu kaprylowego. Gdzie go kupić?

Kwas kaprylowy w postaci suplementów diety można kupić między innymi w aptekach, ale też w sklepach i drogeriach oferujących taki asortyment, zarówno stacjonarnie jak też online (za pośrednictwem stron internetowych).

Produkty te są dostępne bez recepty. Ceny są zróżnicowane w zależności między innymi od wielkości opakowania, dawki, polityki producentów i dystrybutorów.

Najtańsze preparaty można kupić już za około 20 złotych (60 kapsułek), najdroższe kosztują nawet ponad 100 zł.