Co to jest lizozym?
Lizozym (inna nazwa: muramidaza) jest białkiem enzymatycznym, wykazującym silne działanie przeciwbakteryjne i będącym jednym z kluczowych elementów układu odpornościowego od pierwszych dni życia.
Związek ten obficie występuje w naturze – jest identyfikowany u człowieka, zwierząt, roślin, bakterii i wirusów. Znajduje się w mleku, miodzie, jajach kurzych, ślinie, krwi, łzach oraz wydzielinach śluzowo-surowiczych dróg oddechowych.
Świat nauki poznał lizozym równo 100 lat temu za sprawą szkockiego bakteriologa Aleksandra Fleminga, który do historii przeszedł jako odkrywca penicyliny. W 1921 roku Fleming przez przypadek zaobserwował, że kropla śluzu z nosa, która spadła na płytkę z hodowlą bakterii, doprowadziła do lizy, czyli rozpadu drobnoustrojów.
Naukowiec wyodrębnił zawarty w cieczy enzym i nazwał lizozymem. Badania nad tym białkiem trwały przez kolejnych kilkadziesiąt lat, dlatego dziś jest ono jedną z najlepiej poznanych substancji tego typu.
Reklama
Właściwości lizozymu
Lizozym działa destrukcyjnie na bakterie, a niekiedy także na inne patogeny. Jak podają Justyna Bochnak i inni (Lizozym, budowa, funkcje, zastosowanie), substancja ta rozkłada wiązania między N-acetyloglukozaminą oraz kwasem N-acetylomuraminowym, czyli związkami znajdującymi się wewnątrz polisacharydów, z których zbudowane są ściany komórkowe bakterii.
Prowadzi to do unicestwienia drobnoustrojów. Podatne na działanie lizozymu są przede wszystkim bakterie Gram dodatnie, takie jak:
- Streptococcus (paciorkowce);
- Staphylococcus (gronkowce);
- Listeria;
- Bacillus.
Oddziaływanie na bakterie Gram ujemne jest słabsze lub gorzej poznane, niemniej wykazano, iż w połączeniu z innymi substancjami, lizozym może być groźny także dla Escherichii, Klebsielii czy Salmonelli.
Co więcej, doniesienia naukowe wspominają o skuteczności muramidazy przeciw niektórym gatunkom grzybów. Obniża ona także aktywność wirusa HIV. Stwierdzone ponadto zostało działanie antynowotworowe, przeciwzapalne i przeciwbólowe (E. Gajda i inni, Lizozym – występowanie w przyrodzie, właściwości biologiczne i możliwości zastosowań).
Reklama
Zastosowanie lizozymu
Współcześnie znajduje lizozym zastosowanie przede wszystkim w przemyśle farmaceutycznym oraz spożywczym. Białko to znajduje się w składzie preparatów wspierających odporność. Stosowane jest też do produkcji środków na zakażenia bakteryjne, grzybicze i wirusowe, do miejscowego stosowania na błony śluzowe i skórę.
W sprzedaży są gumy do żucia z lizozymem na choroby jamy ustnej i tkanek przyzębia. Białko to podaje się osobom cierpiącym na nowotwory (działanie przeciwbólowe). Jest też stosowane jako dodatek do antybiotykoterapii.
Jeśli natomiast chodzi o przemysł spożywczy, lizozym – oznaczony symbolem E1105 – stosuje się do produkcji wyrobów fermentowanych, w tym mleka i jego przetworów (np. serów dojrzewających) oraz alkoholi. Jest też doskonałym środkiem konserwującym.
Reklama
Lizozym w mleku kobiecym
Lizozym w dużych dawkach otrzymuje każde nowonarodzone dziecko karmione mlekiem matki. Pokarm powstający w gruczołach mlekowych w pierwszych dniach laktacji, w ciągu 72 godzin po porodzie, wykazuje się szczególnymi właściwościami.
Nazywany jest siarą, zawiera bardzo duże ilości składników odżywczych, wzrostowych, ale też wspierających układ immunologicznych dziecka w kluczowych pierwszych dniach życia.
Należą do nich między innymi przeciwciała, leukocyty, limfocyty T i B, makrofagi, a także tzw. czynniki immunomodulujące (regulujące odpowiedź odpornościową organizmu), takie jak laktoferyna, czy muramidaza.
Lizozym w mleku kobiecym stanowi istotny czynnik chroniący maleństwo przed infekcjami. Wraz z pozostałymi składnikami współtworzy pierwszą barierę odpornościową w organizmie malucha, który na świat przychodzi całkowicie bezbronny wobec zagrażających mu patogenów. Właśnie dlatego tak ważne jest karmienie piersią.
Reklama
Występowanie lizozymu w siarze zwierząt
Lizozym wykazuje korzystne oddziaływanie nie tylko na organizm noworodka, ale też starszych dzieci, a także osób dorosłych.
Ponieważ z oczywistych względów nie jest możliwe dostarczanie go wraz z pierwszym mlekiem matki, zaleca się stosowanie preparatów zawierających siarę bydlęcą (pozyskiwaną od krów tuż po ocieleniu) lub mleko klaczy.
Są to naturalne i w pełni bezpieczne produkty, składem przypominające młodziwo ludzkie, charakteryzujące się dobrą przyswajalnością przez organizm i stanowiące bardzo cenne źródło lizozymu. Colostrum bydlęce lub mleko kobyle warto stosować w celu:
- wsparcia odporności u dzieci i osób dorosłych;
- wsparcia organizmu po chorobie;
- zwiększenia sił witalnych, podniesienia poziomu życiowej energii;
- poprawy zdolności poznawczych w starszym wieku;
- podniesienia kondycji skóry i włosów.
