Czym jest łysiczka lancetowata? Charakterystyka
Grzyby halucynogenne zwane potocznie „magicznymi grzybkami” wykazują psychoaktywne działanie na ludzki organizm. Ich małe dawki zwykle nie wywołują halucynacji, ale powodują takie objawy, jak:
- zaburzenia percepcji,
- zmienność nastroju,
- zaburzenia orientacji i pamięci (zwykle dość płytkie).
Spożycie ich większych ilości może jednak wywoływać groźne stany, takie jak napady lęku czy paniki, halucynacje wzrokowe itd. Jednym z grzybów o takim działaniu jest łysiczka lancetowata (Psilocybe semilanceata (Fr.) P. Kumm.) spotykana - choć niezbyt często - w Polsce.
Za jej psychoaktywne działanie odpowiada psylocybina - substancja obecna w większości gatunków grzybów halucynogennych.
Co ciekawe, zarodniki łysiczki (komórki rozrodcze przenoszone na różne odległości przez wiatr, wodę lub żywe organizmy) nie zawierają psylocybiny, która jest substancją halucynogenną. Z tego powodu nie jest zdelegalizowana.
Osoby traktujące tego rodzaju grzyby jak narkotyk, zainteresowane mogą być kupnem zarodników lub grzybni łysiczki lancetowatej celem hodowania „magicznych grzybków”. Czy praktyka taka jest jednak legalna?
Legalność łysiczki lancetowatej
Łysiczka lancetowata występuje w Polsce dziko i jako taka nie jest tępiona. Jej występowanie jest raczej sporadyczne, zatem jej miejsce w przyrodzie ma charakter dość marginalny. Co natomiast ze zbieraniem, hodowaniem i spożywaniem łysiczki?
Brak legalności takich praktyk jest jasno określony. Zbieranie i jedzenie grzybów halucynogennych w Polsce jest niezgodne z prawem, podobnie jak ich uprawianie, nawet na własny użytek.
Psylocybina, jako substancja psychoaktywna figuruje na liście środków nielegalnych, współcześnie w większości krajów, dlatego również grzyby psylocybinowe nie są legalne.
Jakie konsekwencje grożą za złamanie prawa? Za zbieranie, posiadanie lub hodowanie łysiczki lancetowatej można trafić do więzienia, nawet na 10 lat. Sprawami dotyczącymi grzybów halucynogennych zajmuje się policja, a konkretnie Wydział do Walki z Przestępczością Narkotykową.
Reklama
Jak rozpoznać łysiczkę lancetowatą?
Aby wystrzegać się zbierania i spożywania łysiczki lancetowatej, warto dokładnie wiedzieć, jak wygląda ten grzyb.
Jak rozpoznać młode i starsze owocniki łysiczki? Są one drobnej i delikatnej budowy. Kapelusz jest wąski i ostro (lancetowato) zakończony. Można powiedzieć, że ma kształt małej czapeczki, często zakończonej brodawką na samym szczycie.
W czasie opadów robi się on śliski i lepki, natomiast podczas suszy jest gładki i nagi.
Suchy ma barwę płowożółtą, natomiast mokry staje się ciemno-brunatny lub żółto-brązowy. Od spodu pokrywają go blaszki, mocno przyrośnięte do trzonu.
Kapelusze młodych grzybów są węższe i bardziej zamknięte. U starszych otwierają się nieco, zachowując jednak swój podłużny kształt.
Rozpoznanie łysiczki lancetowatej ułatwia bardzo długi (w stosunku do rozmiarów kapelusza), cienki trzon, który jednocześnie jest mocny i twardy. U podstawy miewa niebieskozieloną barwę i silnie wrasta w grzybnię o podobnym kolorycie.
Z czym można pomylić łysiczkę lancetowatą?
Czy jakiekolwiek inne grzyby, rosnące w Polsce, mają budowę podobną do łysiczki lancetowatej? Z czym można pomylić ten halucynogenny gatunek?
Podobne do niego są np. kołpaczki, a przede wszystkim kołpaczek dzwonkowaty i kołpaczek motylkowy. Są one również grzybami blaszkowymi o dość wątłej budowie, a ich podłużne kapelusze osadzone są na długich, cienkich nóżkach. Mylące może być również to, że kołpaczki - podobnie jak łysiczka lancetowata - rosną głównie na łąkach.
Co ciekawe - zdarza się, że gatunki te sąsiadują ze sobą, rosnąc w tych samych rejonach. Zarówno kołpaczki, jak i łysiczka lancetowata, uznawane są za gatunki niejadalne, w związku z czym nie należy ich zbierać i jeść.
Łysiczka lancetowata kształtem przypomina też nieco muchomora rdzawobrązowego. Co może zaskakiwać, muchomor ten jest grzybem jadalnym, a jego walory smakowe są cenione. Ze względu jednak na jego podobieństwo do innych, trujących gatunków, atlasy grzybów również nie zalecają jego zbierania, zatem grzybów o takim kształcie lepiej zupełnie się wystrzegać.
Reklama
Występowanie łysiczki lancetowatej. Gdzie rośnie?
Gatunki grzybów odróżniać można nie tylko po ich budowie, ale również miejscach występowania. Niektóre rosną w lasach iglastych, inne - liściastych. Jedne wyrastają bezpośrednio z ziemi, inne - np. z żywych lub martwych pni drzew.
Aby uniknąć zebrania i spożycia łysiczki lancetowatej, warto zatem wiedzieć nie tylko, jak ona wygląda, ale także, gdzie rośnie. Jak już zostało wspomniane, występowanie tego grzyba w Polsce jest raczej sporadyczne, przeważnie spotyka się ją jednak na terenach podmokłych, wśród traw i mchów, na łąkach lub polanach.
Częściej występuje w górach, szczególnie Bieszczadach, ale niekiedy też na terenach płaskich, np. Mazurach czy w Kujawsko-Pomorskiem.
Mapa występowania łysiczki lancetowatej wykracza oczywiście poza granicę Polski. Najwięcej grzybów tego gatunku znaleźć można w Ameryce Północnej, a także Australii i Nowej Zelandii.
Kiedy rośnie łysiczka lancetowata?
Nie tylko mapy występowania poszczególnych gatunków grzybów różnią się od siebie. Odmienne są także sezony ich owocowania. Choć grzyby przede wszystkim kojarzą się z jesienią, istnieją również gatunki letnie, a nawet późnowiosenne.
Kiedy rośnie łysiczka lancetowata? Tę spotkać można w podobnym okresie, jak wiele popularnych grzybów leśnych, czyli późnym latem i jesienią - od sierpnia do października. Jest to z pewnością czas wzmożonej aktywności wielu grzybiarzy, którzy zbiory prowadzą nie tylko w lasach, ale też właśnie na łąkach, polanach, pastwiskach.
W tym najbardziej owocnym, jeśli chodzi o grzyby czasie, należy więc zachować ostrożność i wystrzegać się „osobników” wyglądem przypominających halucynogenną łysiczkę.
Reklama
Jak działa łysiczka lancetowata?
W kulturze popularnej grzyby halucynogenne funkcjonują, jako środki rozweselające, wywołujące halucynacje wzrokowe lub słyszenie nieobecnych głosów. Na czym w rzeczywistości polegają właściwości psychoaktywne grzybów takich jak łysiczka lancetowata?
Jej działanie odczuwalne jest zarówno w sferze psychicznej, jak i fizycznej. Po spożyciu pojawiają się przede wszystkim:
- zaburzenia percepcji (np. widzenia barw, słyszenia dźwięków),
- zmienność nastroju (niekiedy doświadczanie nastrojów dość skrajnych - od depresyjnych po euforyczne),
- spowolnienie reakcji na bodźce,
- rozluźnienie mięśni,
- niekontrolowane skurcze mięśni twarzy,
- objawy ze strony przewodu pokarmowego, np. biegunka.
Warto wiedzieć, że u niektórych osób mogą występować objawy nietypowe, ponieważ reakcja organizmu na działanie psylocybiny w pewnym stopniu jest kwestią indywidualną.
Reklama
Czy łysiczka lancetowata jest trująca? Skutki uboczne
Wiadomo już, że spożywanie łysiczki lancetowatej jest nielegalne i że grzyb ten wykazuje właściwości psychoaktywne.
Czy jednak jest jadalny? Nie, podobnie jak inne grzyby o tego rodzaju właściwościach, łysiczka uznawana jest za niejadalną i w związku z tym trudno w ogóle mówić o skutkach ubocznych jej spożywania. Właściwie wszystkie efekty jej jedzenia są niepożądane - ma ona negatywny wpływ nie tylko na przewód pokarmowy, ale również układ nerwowy i zdrowie psychiczne.
Czy jest trująca? W związku z opisanymi wyżej reakcjami ludzkiego organizmu na jej spożycie, łysiczka lancetowata zalicza się do grzybów trujących. Czy jej zjedzenie może spowodować śmierć? Przypadki takie są bardzo rzadkie, ich przyczyną mogą być jednak skrajne stany emocjonalne i objawy psychiczne wywoływane takie jak stany lękowe, napady paniki i histerii.
