Jak wygląda malwa? Co to za roślina?
Rodzajem rośliny z rodziny ślazowatych jest malwa, znana po łacinie jako Alcea L. Jej nazwa pochodzi od greckiego słowa „malasso”, które oznacza: „zmiękczać”. To nazewnictwo ma związek z właściwościami malwy, która ma ułatwiać odkrztuszanie.
Ojczyste tereny malwy to wschodnia część basenu Morza Śródziemnego. Spotkać ją można również w południowej i wschodniej Europie, a także w Azji południowo-zachodniej i centralnej. W samej Turcji rośnie około 18 gatunków malwy.
Ziele jest rośliną kilkuletnią, najpierw pojawiają się tylko liście zebrane w rozety. Łodyga osiąga wysokość 3 metrów w drugim roku uprawy. Wówczas staje się owłosiona, długa i gruba. W górnej części łodygi osadzone są kwiaty tworzące nibykłos. W zależności od odmiany mogą mieć kolor od białego, przez kremowy, różowy, pomarańczowy, a na czerwonym i prawie czarnym skończywszy. Co ciekawe, kwiaty nierzadko są również dwubarwne. Z kolei liście malwy mają sercowaty kształt i szorstką fakturę.
Malwa inaczej określana jest także: ślazem albo prawoślazem. W gazecie z 1937 roku „Wieś śląska” przeczytać możemy, że w leczeniu domowym znane są trzy główne odmiany ślazu. Jednym z nich jest właśnie malwa czarna ogrodowa. Według tego przekazu ten typ malwy zawitał do Polski w XVI wieku. Ponadto w tamtym okresie kwiaty malwy były wykorzystane do barwienia wina czerwonego i innych napojów.
Malwa stanowi również produkt wykorzystywany w kuchni. Jej korzenie zjadali rzekomo już Rzymianie, natomiast Syryjczycy do dziś stosują ją jako składnik sałatek, przygotowując tę roślinę w formie smażonej.
Kwiat był bardzo lubiany przez młodopolskich malarzy, toteż często pojawiał się na ich obrazach. W ramach obchodów Roku Tetmajera, w czerwcu 2023 roku zorganizowano akcję sadzenia tych roślin w krakowskich Bronowicach.
Malwa symbolizuje czułość oraz tęsknotę za tym, co naturalne. Stanowi także popularny wzór wiejskich haftów.
Gatunki i odmiany malwy
Istnieje około 70 gatunków malwy, jednak właściwości lecznicze wykazuje wyłącznie malwa czarna, określana też malwą lekarską albo malwą różową czy też prawoślazem wysokim. Pomimo bardzo sugestywnej nazwy, ten typ malwy ma kolor ciemnopurpurowy, a nie czarny.
Inne rodzaje malwy to przede wszystkim rośliny ozdobne. Nasiona malwy ogrodowej dające kwiaty o niemal każdym kolorze oraz odcieniu tęczy, można kupić w sklepach ogrodniczych i marketach. Atrakcyjnie prezentuje się m.in. malwa czerwona, ale też biała wykorzystywana jako kwiat cięty we florystyce.
Ze względu na budowę kwiatów i osiąganą wysokość, można wyróżnić cztery grupy malwy:
- pełne - osiągają najwyższy wzrost ze wszystkich, nawet 3 metry. Ich kwiaty są pomponiaste;
- szkockie - są nieco mniejsze, dorastają do 2 metrów. Kwiaty mają półkolisty kształt;
- Chaters - wyróżniają się kwiatostanami w wielu barwach i rosną do 1,8 m wysokości,
- Fimbriata flore pleno - mają strzępiaste płatki.
Co ciekawe, niekiedy hibiskus określany jest mianem malwy sudańskiej i również należy do rodziny ślazowatych. Niezwykle intensywnie kwitnie również malwa drzewiasta, która jest rośliną wieloletnią, posiada kwiaty o średnicy kilku centymetrów i osiąga minimum 1 m wysokości.
W rodzinie ślazowatych znajduje się też odrębny gatunek nazywany malwą dziką. W Polsce to gatunek pochodzenia obcego. Dawniej wykorzystywano go jako roślinę jadalną.
Reklama
Na czym polega uprawa malwy?
Roślina stanowi dobrą alternatywę dla gatunków inwazyjnych. Jest mocno zakorzeniona w tradycjach wiejskich. Warto sadzić ją przy płotach i ścianach, ale też wzbogacać nią balkony.
Wymagania malwy ograniczają się przede wszystkim do:
- stanowiska - powinno być nasłonecznione i umiarkowanie wilgotne (negatywnie wpływa na nią zarówno nadmiar, jak i brak wody), a przy tym osłonięte przed działaniem wiatru;
- wysiania - nasiona malwy najlepiej wysiać w maju. Piękne kwiaty pojawią się one dopiero za rok. Okres kwitnienia malwy zależy od terminu wysiewu. Pięknymi kwiatami można cieszyć się od czerwca do października;
- przesadzania - roślina źle znosi przesadzanie, dlatego sadzonki malwy powinny być wysiane od razu w miejsce stałe. Ewentualnie można przesadzić dwu-, trzyliściowe sadzonki.
Malwy bardzo łatwo rozsiewają się same. Dobrze zimują w gruncie. Okrycia wymagają tylko młode rośliny. Klasyczne choroby malwy to m.in. rdza malw, charakteryzująca się plamami na liściach. Roślina nie wymaga dużego nawożenia, warto natomiast usuwać przekwitnięte kwiatostany, dzięki temu malwa kwitnie obficie.
Reklama
Właściwości malwy. Na co pomaga?
Autorzy wydania pisma „Wieś śląska” z lat 30. ubiegłego stulecia zwracają uwagę na zastosowanie tej rośliny w leczeniu:
- kaszlu,
- chrypki,
- krtani,
- nieżytu dróg oddechowych.
Ponadto sugerują mieszanie kwiatów malwy z dziewanną, twierdząc, że takie połączenie ma większą moc leczniczą.
Jakie właściwości malwie czarnej przypisuje się dziś? Jednym z powielanych mitów, który nie ma potwierdzenia w badaniach, jest przypisywanie czarnej malwie właściwości wywołujących okres. W rzeczywistości roślina nie działa w taki sposób, może ewentualnie delikatnie złagodzić dolegliwości, jednak nie wywołuje miesiączek. W przypadku nieregularnego miesiączkowania warto zwrócić się po pomoc do specjalisty, a nie opierać się na wywarach z tej rośliny.
Na co więc pomaga kwiat malwy? Przyjrzyjmy się najpierw składnikom aktywnym zawartym w tej roślinie. Czarna malwa zawdzięcza swoje działanie substancjom czynnym, wśród których najliczniejszą grupę tworzą antocyjany. Tego typu związki są odpowiedzialne za intensywną barwę rośliny, a przy tym wykazują funkcje ochronne.
Roślina to również źródło takich składników jak m.in.:
- substancje śluzowe, które powlekają błonę śluzową gardła i tym samym ułatwiają odkrztuszanie;
- składniki o działaniu przeciwzapalnym. Płukanie wywarem z czarnej malwy jest zalecane także przy zapaleniu dziąseł lub zapaleniu migdałków. Te właściwości lecznicze malwy warto wykorzystać także np. w przypadku zmęczonych, obolałych oczu, nakładając okład z chłodnego naparu na oczy.
Malwa lecznicza działa też odświeżająco na skórę, przyspiesza proces gojenia się zaczerwienień, obtarć i mikrouszkodzeń na powierzchni skóry. Dodatkowo ma właściwości przyspieszające krążenie, co wpływa pozytywnie na stan naczynek krwionośnych.
Malwa czarna reguluje gospodarkę hormonalną, dzięki znajduje zastosowanie w łagodzeniu objawów menopauzy.
Reklama
Herbata z malwy, syrop i nie tylko. Jak ją stosować i dawkować?
Malwę można przyrządzać na różne sposoby. To przede wszystkim roślina, z której przygotowuje się napary do picia. Dużą popularnością cieszy się m.in. herbata z malwy, którą przygotowuje się najpierw zalewając susz wrzątkiem i odstawiając na 20 minut, a następnie przelewając uzyskany napar do rondelka. Całość należy zagotować i ponownie wystudzić.
Herbata z czarnej malwy wspiera pracę układu trawiennego, zmniejsza stany zapalne i działa ochronnie na gardło i żołądek. Jeżeli nie decydujesz się na samodzielne przygotowanie herbaty, warto na ból gardła zastosować gotowy syrop z malwy dostępny w aptece albo sklepie zielarskim.
Wystudzony napar z czarnej malwy może posłużyć nie tylko do picia, ale też do przygotowania:
- zewnętrznych okładów na podrażnioną skórę albo zmęczone oczy. Kompresy z czarnej malwy wykonasz, nasączając gazę wywarem z zimnego już naparu. Połóż je na zamkniętych oczach i zostaw na kilka-kilkanaście minut. Skóra zostanie odżywiona, a ból złagodzony;
- płukanki na chore gardło, przy zapaleniu dziąseł albo migdałków;
- toniku na cerę, dzięki któremu skóra stanie się odświeżona. Malwa może też być składnikiem kremu działającego przeciwzapalnie.
Dawkowanie czarnej malwy należy przede wszystkim dopasować do wskazań producenta, od którego kupujesz susz do wykonania naparu. Zwykle zaleca się, by nie przekraczać dawki 3 szklanek dziennie takiego naparu.
Co ciekawe, świeże płatki kwiatów czarnej malwy mogą być zastosowane jako nietypowy dodatek do sałatek oraz wypieków. Jakimi walorami smakowymi się wyróżniają? Okazuje się, że ich smak jest niezwykle delikatny o słodkiej nucie. Po suszone kwiaty malwy czarnej mogą sięgać nie tylko ludzie. To także składnik karm odżywczych dla gryzoni.
Reklama
Przeciwwskazania do stosowania kwiatu czarnej malwy
Bezwzględnym przeciwwskazaniem dla kwiatu czarnej malwy w diecie jest nadwrażliwość na jakąkolwiek substancję zawartą w tej roślinie. Należy uważać na malwę w przypadku rozpoznania alergii na inne rośliny z rośliny prawoślazowych.
Nie łącz malwy z lekami bez porozumienia z lekarzem. Taki surowiec roślinny może zmniejszać wchłanianie substancji z leków albo wchodzić z nimi w interakcje. Dlatego należy tu zachować szczególną ostrożność.
Czarna malwa w ciąży i w trakcie karmienia piersią jest przeciwwskazana z uwagi na brak pełnych badań związanych z wpływem tej rośliny na rozwijający się płód czy też procesy laktacji. Wbrew niektórym opiniom, czarna malwa nie wywołuje poronień, jednak kobiety w tym szczególnym czasie powinny z niej zrezygnować.
Długotrwałe sięganie po napar z malwy może wywołać dolegliwości żołądkowe, biegunki, nieżyt przewodu pokarmowego oraz bóle brzucha.
Reklama
Gdzie kupić herbatę z malwy? Cena
Produkty zawierające czarną malwę, np. herbatę czy syropy albo też suplementy diety w formie tabletek, zakupisz w sklepach zielarskich albo aptekach, w tym w aptekach internetowych. Koszt takich preparatów to już kilka złotych za 20 g herbatki. Z kolei za syropy oraz suplementy diety zapłacisz kilkanaście złotych za butelkę o pojemności 250 ml lub opakowanie zawierające kilkanaście tabletek.
Jeżeli chcesz mieć malwę czarną pod ręką, możesz zdecydować się na zakup jej nasion i samodzielną uprawę. Nasiona zakupisz już za kilka lub kilkanaście złotych za małe opakowanie zawierające np. 20 g nasion.
W ten sposób będziesz móc korzystać nie tylko z właściwości leczniczych czarnej malwy, ale też jej zachwycających walorów estetycznych. Z pewnością wzbogaci swoją obecnością Twój ogród lub chociażby balkon.
Reklama
