Czym są mdłości po jedzeniu?
Pojęcie mdłości po jedzeniu oznacza nieodpartą potrzebę zwrócenia spożytego posiłku. Uczucie to zazwyczaj jest silne i nieprzyjemne.
Możliwe jest wystąpienie odruchu wymiotnego, związanego ze skurczem mięśni brzucha i klatki piersiowej, jednak nie w każdym przypadku nudności prowadzą do wydalenia treści pokarmowych przez usta.
Ciągłe nudności, wraz z wymiotami po jedzeniu, klasyfikowane są jako choroby czynnościowe żołądka i dwunastnicy. Należy jednak pamiętać, że podłoże tego typu objawów nie zawsze związane jest z nieprawidłowościami w obrębie samego układu trawiennego.
Dlatego do postawienia właściwej diagnozy niezbędny często jest szereg badań endoskopowych oraz laboratoryjnych, a także dokładny wywiad lekarski dotyczący takich okoliczności, jak:
- czas pomiędzy spożyciem posiłku, a wystąpieniem mdłości;
- rodzaj, ilość, świeżość spożytego pokarmu;
- powtarzalność występowania nudności po jedzeniu;
- wszelkie obserwowane dotąd nietolerancje pokarmowe;
- dodatkowe objawy współwystępujące;
- informacje o aktualnych oraz przebytych schorzeniach;
- dane dotyczące wszystkich przyjmowanych leków.
Reklama
Przyczyny nudności po jedzeniu
Przyczyny nudności po jedzeniu są niezwykle zróżnicowane. Odruch wymiotny powstaje w odpowiedzi na sygnały napływające z żołądka, ale też klatki piersiowej (serce, płuca), narządu przedsionkowego usytuowanego w uchu wewnętrznym, a także ośrodków korowych i strefy chemoreceptorowej na dnie IV komory mózgu.
Dlatego usiłując ustalić podłoże mdłości po jedzeniu, należy potencjalnie wziąć pod uwagę następujące problemy zdrowotne:
- nieżyt żołądkowo jelitowy o charakterze infekcyjnym, wywołany przez bakterie Staphylococus, Salmonella, Bacillus cereus czy Clostridium perfringens, a także rotawirusy i wirusy Norwalk,
- zatrucie pokarmowe,
- alergia, nadwrażliwość, nietolerancja pokarmowa,
- niedrożność jelita cienkiego lub grubego,
- choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy,
- refluks żołądkowo-przełykowy,
- zawał dolnej części mięśnia sercowego,
- zaburzenia psychosomatyczne w przebiegu nerwicy wegetatywnej,
- mdłości wywoływane na skutek reakcji lękowych,
- bulimia, czyli żarłoczność psychiczna,
- reakcje emocjonalne na przykre zapachy, smaki i widoki,
- zaburzenia i choroby ośrodkowego układu nerwowego,
- wzrost ciśnienia wewnątrzczaszkowego,
- niedokrwienie mózgu,
- wzrost lub spadek ciśnienia tętniczego,
- zaburzenia rytmu serca,
- kwasica ketonowa w przebiegu cukrzycy,
- mocznica,
- choroba Addisona,
- nowotwory i skutki uboczne ich leczenia (chemioterapia),
- zaburzenia pracy tarczycy,
- zmiany hormonalne w okresie ciąży,
- choroba lokomocyjna,
- błędy żywieniowe - jedzenie zbyt rzadkie lub zbyt częste, zbyt skąpe lub zbyt obfite, spożywanie nadmiernych ilości cukrów prostych i tłuszczów nasyconych,
- działanie niepożądane przyjmowanych środków farmakologicznych, takich jak:
- leki immunosupresyjne,
- niesteroidowe leki przeciwzapalne,
- leki hormonalne,
- leki antyarytmiczne i hipotensyjne,
- antybiotyki.
Mdłości po jedzeniu mogą się pojawić także w przypadku przebiegu zarażenia COVID-19. Zarażeni koronawirusem często odczuwają zmianę smaku, co prowadzi do odczuwania nudności.
Jeśli natomiast zastanawiasz się: „dlaczego po jedzeniu słodyczy jest mi niedobrze?”, może to oznaczać rozchwianie poziomu glukozy we krwi. W takim przypadku należy sprawdzić poziom cukru i wykonać badania w celu diagnostycznym, gdyż może być to cukrzyca.
Mdłości po zjedzeniu mięsa natomiast mogą być wynikiem zbyt wysokiej ilości spożytego białka, które jest niebezpieczne przy chorobach nerek.
Jeśli jest to sytuacja jednorazowa, mięso mogło być nieodpowiednio przygotowane lub zwyczajnie nieświeże. Nawet w takim przypadku dobrze jest skontaktować się z lekarzem.
Reklama
Objawy towarzyszące mdłościom po jedzeniu
Istotnym kryterium różnicującym, jeśli chodzi o przyczyny nudności, są dodatkowe objawy współwystępujące. Jednym z najczęściej występujących jest odbijanie.
Pod pojęciem tym rozumiany jest silny odruch mający na celu wydalenie powietrza, które dostało się do żołądka, najczęściej wraz z przyjmowanym pokarmem.
Odbijanie i mdłości po jedzeniu występują u osób, które kultywują złe nawyki żywieniowe, a więc jedzą szybko i niedbale, zasysając przy okazji duże ilości powietrza.
Problem ten może mieć również podłoże psychiczne, oba objawy mogą być manifestacją zaawansowanych zaburzeń nerwicowo-lękowych.
Inną potencjalną przyczyną jest zawał mięśnia sercowego, aczkolwiek wówczas symptomy te współwystępują z innymi, bardziej charakterystycznymi, takimi jak silny ból w klatce piersiowej i lewym ramieniu oraz paniczny lęk o własne życie.
Tego typu problemy często świadczą też o różnego rodzaju dyspepsjach, czyli niestrawnościach. Są to zaburzenia czynnościowych układu pokarmowego, którym jednak w omawianym przypadku towarzyszyć będą takie symptomy, jak silny ból brzucha, a także żołądka, wzdęcia, gazy, być może zaparcia lub biegunki po jedzeniu.
Do tego należy dodać całą gamę zaburzeń funkcjonowania układu nerwowego i związanych z nimi dodatkowych objawów, takich jak bladość skóry, potliwość czy ślinotok.
Nudności często prowadzą również do braku apetytu.
Reklama
Mdłości po jedzeniu a nerwica
Bardzo często mdłości po posiłku są efektem nerwicy lękowej czy wegetatywnej oraz stresu i innych tego typu problemów psychicznych.
W przypadku uogólnionych bądź napadowych zaburzeń o charakterze lękowym, nudności potencjalnie współwystępują z takimi objawami, jak:
- napady obezwładniającej, wszechogarniającej paniki;
- nieokreślony i nie znajdujący uzasadnienia niepokój;
- chęć ucieczki, schowania się;
- uczucie duszności, przyspieszone bicie serca;
- zawroty głowy, zaburzenia mowy i widzenia;
Pojedyncze ataki trwają zazwyczaj do 15-20 minut, tyle bowiem potrzebuje organizm, by wyprodukować i zmobilizować właściwe dawki adrenaliny, zwanej hormonem walki.
Jednak w przypadku nerwicy wegetatywnej, to właśnie adrenalina, wyrzucona w dużych ilości do walki z wyimaginowanym zagrożeniem, może być przyczyną pogłębienia się objawów psychosomatycznych, takich jak ból w klatce piersiowej, zawroty głowy, czy mdłości.
Reklama
Co robić w przypadku nudności po jedzeniu?
Pojedynczy lub powtarzający się incydentalnie epizod nudności po jedzeniu nie powinien stanowić powodu do niepokoju, chyba że towarzyszą mu inne, bardzo silne symptomy świadczące na przykład o zawale serca czy niedokrwieniu mózgu.
Zazwyczaj przyczyną jest zatrucie, ewentualnie infekcja określana potocznie jako grypa żołądkowa - gwałtowna w przebiegu, ale krótkotrwała i niezbyt groźna.
Z racji tego, że występują wówczas silne wymioty lub biegunka, leczenie polega przede wszystkim na zapewnieniu właściwego nawodnienia oraz wyrównaniu równowagi elektrolitowej.
Do postawienia właściwej diagnozy często niezbędny jest szereg badań endoskopowych oraz laboratoryjnych, a także dokładny wywiad lekarski dotyczący takich okoliczności, jak:
- czas pomiędzy spożyciem posiłku, a wystąpieniem mdłości;
- rodzaj, ilość, świeżość spożytego pokarmu;
- powtarzalność występowania nudności po jedzeniu;
- wszelkie obserwowane dotąd nietolerancje pokarmowe;
- dodatkowe objawy współwystępujące;
- informacje o aktualnych oraz przebytych schorzeniach;
- dane dotyczące wszystkich przyjmowanych leków.
Co na mdłości po jedzeniu? W przypadku, gdy nudności po jedzeniu mają charakter nawracający lub chroniczny, niezbędna jest konsultacja lekarska i wykonanie badań diagnostycznych. Po ustaleniu przyczyn, pacjent przez pewien czas może otrzymywać leki przeciwwymiotne.
Do tej grupy zaliczane są takie środki, jak:
- antagoniści receptora histaminowego H-1 (np. dimenhydrynat, cetyryzyna i inne);
- antagoniści cholinergicznego receptora muskarynowego (hioscyna);
- antagoniści receptora D-2 dopaminy (metoklopramid, domperidon, perfenazyna i inne);
- selektywni antagoniści receptora dopaminy D-2 (haloperidol, droperidol);
- antagoniści receptora serotoninowego 5-HT3 (ondansetron, granisetron, dolasetron);
Ważniejsze jednak są działania długofalowe, w tym przede wszystkim dotyczące sposobu żywienia.
Konieczne zazwyczaj jest:
- wprowadzenie regularności posiłków i ograniczenie ich wielkości,
- redukcja lub całkowita eliminacja pokarmów słodkich i tłustych.
Do tego należy unikać aktywności fizycznej bezpośrednio po posiłku, nie należy też myć zębów tuż po wstaniu od stołu. Jeśli nudności mają podłoże nerwicowe, niezbędne może być wdrożenie działań psychoterapeutycznych. Kiedy nudności są przyczyną choroby, np. cukrzycy, ważna jest szybka reakcja i rozpoczęcie leczenia.
Domowe sposoby na mdłości po jedzeniu sprawdzą się natomiast, gdy dolegliwości nie są zbyt silne i występują jednorazowo. Zaleca się picie:
- dużej ilości płynów (najlepiej wody lub elektrolitów),
- herbat ziołowych (rumianku lub mięty),
- naparu z imbiru (w ciąży).
Dodatkowo ważne jest przestrzeganie diety. Wskazane są gotowane warzywa i owoce.
