Mikroflora jelitowa - co to jest? Jak obudować?

Co to jest mikroflora jelitowa?

Mikroflora jelitowa (mikrobiota) to ogół mikroorganizmów (mikrobiom) zasiedlających tę część układu pokarmowego. Jest to ekosystem wybitnie rozwinięty i zróżnicowany.

Szacuje się, że jelito cienkie i grube zamieszkiwane jest przez 100 bilionów drobnoustrojów, co stanowi liczbę 10-krotnie przewyższającą łączną ilość komórek znajdujących się w organizmie człowieka (dane: O. Krakowiak, R. Nowak, Mikroflora przewodu pokarmowego człowieka…).

Dominującą grupę stanowią wśród nich bakterie - łącznie może ich być nawet do 1500 gatunków, oprócz tego obecne są też wirusy oraz tzw. eukarioty (jądrowce). Mikrobiota każdego człowieka ma unikalny, niepowtarzalny skład, dlatego nauka nie jest w stanie precyzyjnie określić jednego uniwersalnego profilu dla całego gatunku. Można jednak założyć, że w jelicie cienkim dominują:

• Lactobacillus,
• Streptococcus,
• Escherichia coli,
• Bacteroides,
• Enterococcus.

Początek treści sponsorowanej

Probiotyki odgrywają ważną rolę w naszym organizmie. Te dobroczynne bakterie przyczyniają się do wspomagania odporności. Podczas antybiotykoterapii, dzieci są szczególnie narażone na liczne zakażenia ze strony przewodu pokarmowego, należy wówczas sięgnąć po preparat przywracający równowagę flory bakteryjnej. Na rynku dostępne są probiotyki bez recepty, w wielu owocowych smakach. Mają ciekawą formę żelków w kształcie misia, co na pewno spodoba się maluchom. Suplementy można podawać już od 3. roku życia. Owocowy probiotyk dla dzieci znajdziesz TUTAJ.

Natomiast w jelicie grubym, które jest najbardziej aktywnym metabolicznie organem w ciele człowieka, przeważają różne szczepy takich bakterii, jak:

• Lactobacillus,
• Bifidobacterium,
• Bacteroides,
• Fuscobacterium,
• Clostridium,
• Enterobacter,
• Escherichia coli,
• Klebsiella,
• Enterococcus faecalis,
• Staphylococcus,
• Bacillus.

Reklama

Jaką rolę spełnia mikroflora?

Drobnoustroje zamieszkujące mikroflorę jelit w znacznej mierze określane są mianem „pożytecznych bakterii”. Tylko część z nich stanowią bakterie oportunistyczne (groźne dla osób o obniżonej odporności) lub jawnie patogenne. Wszystkie one razem, utrzymane we właściwej proporcji, zapewniają zdrową równowagę i spełniają trzy funkcje, często wzajemnie się przenikające i uzupełniające. Są to:

• funkcja metaboliczna:
  • rozkład resztek pokarmowych poprzez fermentację (w wyniku tego procesu powstają krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe);
  • syntezowanie witamin z grupy B oraz wit. K;
  • poprawa przyswajalności elektrolitów i składników mineralnych, takich jak sód, magnez, potas, wapń;
  • wpływ na metabolizm tłuszczów w wątrobie – pośrednie oddziaływanie na przemiany cholesterolu i kwasów tłuszczowych;
• funkcja troficzna:
  • bezpośrednie działanie ochronne względem nabłonka jelit;
  • stymulowanie syntezy tzw. mucyn, czyli wielocukrów, chroniących nabłonek przed toksynami;
• funkcja immunologiczna (odpornościowa):
  • ochrona organizmu ludzkiego przed kolonizacją przez patogeny poprzez skuteczną rywalizację o miejsce i substancje odżywcze. Pożyteczne bakterie łącząc się z receptorami znajdującymi się na powierzchni nabłonka, fizycznie uniemożliwiają kolonizację  i namnażanie się drobnoustrojom szkodliwym;
  • wytwarzanie bakteriocyn, a więc substancji toksycznych, szkodliwych dla różnego typu patogenów usiłujących poprzez jelita wniknąć do organizmu.

Reklama

Objawy zaburzonej flory bakteryjnej jelit

Mikroflora jelit, od momentu nabrania cech dojrzałości (około 3-4 roku życia) generalnie pozostaje niezmienna, poza sytuacjami gdy dojdzie do jej zubożenia lub niekorzystnej zmiany proporcji na skutek choroby, przyjmowania antybiotyków, niewłaściwej diety oraz chronicznego stresu. Typowe objawy zaburzonej flory bakteryjnej jelit to:

• widoczne osłabienie odporności, zwiększona skłonność do różnego rodzaju infekcji bakteryjnych, wirusowych i pasożytniczych;
• podatność na kolonizację ze strony drożdżaków Candida;

• problemy żołądkowo-jelitowe: biegunki, zaparcia, wzdęcia, gazy
• utrata masy ciała;
• bezsenność lub wzmożona senność;
• zaburzenia emocjonalne, apatia, depresja, stany lękowe;
• problemy z koncentracją  i motywacją.

Reklama

Badanie mikroflory jelitowej

Badanie mikroflory jelitowej jest nieinwazyjne i całkowicie bezbolesne. Polega na mikroskopowej analizie (jakościowej i ilościowej) pobranej od pacjenta próbki kału pod kątem obecności określonych szczepów bakterii (zarówno pożytecznych, jak też chorobotwórczych), a także wirusów, grzybów i innych patogenów.

Przy okazji określone mogą też zostać markery zapalne, stanowiące informację o ewentualnych procesach chorobowych. Badanie wykonuje się w warunkach ambulatoryjnych, a obecnie też coraz więcej laboratoriów oferuje możliwość sprawdzenia mikrobioty bez wychodzenia z domu, po przesłaniu próbki do wybranej kliniki.

Reklama

Jak odbudować mikrobiom?

Ewentualne zubożenie lub zaburzenie składu flory bakteryjnej wymaga interwencji w celu przywrócenia stanu pierwotnego i pożądanego. Jak odbudować mikrobiom? Wiele zależy od tego, jak duża jest skala zaburzeń. Naturalna odbudowa flory bakteryjnej jelit możliwa jest dzięki stosowaniu właściwej diety, w której obecne będą wyroby fermentowane, takie jak:

• produkty fermentacji mleka (m. zsiadłe, kefir, maślanka);
• kiszona kapusta i ogórki;
• chleb na zakwasie;
• ocet jabłkowy.

Reklama

Czym są probiotyki?

Probiotyki to nic innego, jak pożyteczne bakterie, zwłaszcza kwasu mlekowego. Wedle definicji Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) są to żywe mikroorganizmy, które podane w odpowiedniej ilości wywierają korzystny wpływ na zdrowie człowieka. Z czasem, mianem probiotyków zaczęto skrótowo nazywać także preparaty zawierające specjalnie wyselekcjonowane kultury bakterii określonych szczepów uznawanych za najbardziej korzystne dla zachowania równowagi, zdrowia i odporności. Wymienić w tym kontekście można między innymi:

• Lactobacillus rhamnosus oraz acidophilus,
• Bifidobacterium lactis, longum oraz bifidum.

Stosowanie tego typu preparatów pozwala na szybkie uzupełnienie naturalnej flory bakteryjnej, tak by znów mogła ona pełnić funkcje ochronne dla organizmu. Warto pamiętać, że w ich składzie mogą się znajdować także substancje prebiotyczne. Tak zwane prebiotyki nie są trawione w jelitach, dlatego stanowią doskonałą pożywkę dla wszystkich pożytecznych bakterii, ułatwiając im namnażanie się oraz kolonizację układu pokarmowego.