Czym jest i jak wygląda mniszek lekarski?
Mniszek lekarski to roślina o żółtych kwiatach, znana również jako mniszek pospolity (taraxacum officinale). W parkach, na trawnikach i można zauważyć jej najwięcej na początku maja, ponieważ w tym czasie przypada okres jej kwitnienia. Choć może się wydawać, że mniszek lekarski to tylko chwast, posiada on wiele leczniczych właściwości.
Mniszek był doceniany już w lecznictwie ludowym. Wówczas stosowano go jako środek moczopędny oraz przy problemach żołądkowo-trawiennych.
Wiele osób pyta, czy mniszek lekarski jest pod ochroną? Odpowiedź jest przecząca - roślina ta nie jest choroniona, zatem nie trzeba hamować się przed jej zbieraniem. Zdarza się, że ludzie hodują ją samodzielnie. Ile można otrzymać mniszka z hektara? Jego wydajność w takiej sytuacji to około 20 kg.
Mniszek lekarski sprzedawany jest najczęściej w formie ususzonych liści bądź kwiatów. Czy można natomiast jeść jego korzeń? Tak, a wręcz jest to wskazane, choć należy pamiętam o tym, że odpowiednio przygotowany korzeń mniszka lekarskiego przejawia silniejsze działanie, niż kupne herbaty z suszonych liści.
Reklama
Korzeń mniszka lekarskiego. Czy pomaga na raka?
Kanadyjscy naukowcy w 2011 roku wykazali obiecujące efekty stosowania mniszka lekarskiego w walce z rakiem. U badanych, którzy spożywali napar z korzenia tej rośliny zmniejszyła się ilość komórek nowotworowych (Pamela Ovadje i inni).
Należy jednak pamiętać, że terapia ziołowa nie może zastąpić leczenia onkologicznego zalecanego przez specjalistów. Może być jedynie elementem kuracji po dopuszczeniu jej przez lekarza prowadzącego.
Reklama
Kwiat mniszka lekarskiego
Jakie jest zastosowanie mniszka lekarskiego? Kwiat jest bogaty w witaminę A, C oraz karotenoidy. Ma dobroczynny wpływ na wątrobę, ponieważ dzięki działaniu żółciopędnemu wspomaga i reguluje pracę tego narządu.
Doskonale wpływa także na procesy detoksykacyjne, dlatego często stosowany jest jako substancja pomocnicza przy zatruciach. Co można zrobić z jego kwiatów?
Syrop z mniszka, wyglądający jak miód ma działanie łagodzące, przeciwzapalne i ułatwiające odkrztuszanie. To sprawia, że jego zażywanie stanowi skuteczny sposób na walkę z przeziębieniem.
Reklama
Liście mniszka lekarskiego
Liście mniszka polnego również są wykorzystywane. Powinno się je zbierać wczesną wiosną, gdy koszyczki kwiatowe są jeszcze w pączkach. Wystarczy je dokładnie umyć i skropić ulubionym sosem winegret lub oliwą.
Świeże mogą służyć jako składnik sałatki, a suszone można wykorzystać do przygotowania naparu u działaniu moczopędnym.
Reklama
Mniszek lekarski a mlecz. Czym się różnią?
Mlecz polny a mniszek lekarski - czy to ta sama roślina? Wiele osób potocznie nazywa mniszka lekarskiego mleczem, jednak są to dwa różne kwiaty. Jak je od siebie odróżnić?
Mniszek lekarski jest jadalny i ma liczne właściwości zdrowotne, natomiast mlecz polny nie nadaje się do spożycia, gdyż jest trujący.
Rośliny różnią się przede wszystkim wyglądem. Mniszek lekarski posiada kilka łodyg, które wyrastają z jednego miejsca bardzo blisko ziemi. Dodatkowo są one pozbawione liści i zakończone jednym kwiatem.
W przeciwieństwie do mniszka, mlecz rośnie tylko na jednej łodydze i ma znacznie więcej kwiatów.
Reklama
Jak i kiedy zbierać mniszek lekarski?
Korzenie mniszka lekarskiego zbiera się wiosną, po czym należy je oczyścić i ususzyć.
Zbiór kwiatów odbywa się w momencie kwitnienia, ciągu dnia. Kiedy kwitnie mniszek lekarski? Ten okres przypada na czas od kwietnia od lipca. Warto jednak wspomnieć, że wykorzystuje się jedynie same płatki. Po tym czasie kwiaty mniszków lekarskich przekształcają się w dmuchawce.
Liście tej roślin zbiera się wczesną wiosną, gdy koszyczki kwiatowe znajdują się jeszcze w pączkach.
Reklama
Jak suszyć kwiaty mniszka lekarskiego?
Po zebraniu kwiatów należy oczyścić je z dokładnie z ziemi i rozłożyć na tacach. Włożyć je można również do gazy, którą następnie zwija się w woreczek i zawiązuje.
Tak przygotowaną torebeczkę wiesza się w miejscu z dużym dostępem do słońca. Jeśli nie ma wystarczającego wiatru, by doszło o wentylacji, warto czasami potrząsnąć woreczkiem.
Suszenie powinno odbywać się w miejscu suchym i przewiewnym. Optymalna temperatura wynosi 30 stopni.
Jak przechowywać mniszek lekarski? Suszone kwiaty mogą leżeć około pół roku, świeże natomiast należy dość szybko przerobić wedle upodobań, nim roślina zwiędnie.
Na co pomaga mniszek lekarski? Właściwości
Jakie właściwości ma mniszek lekarski? Ze względu na zawartość witamin i minerałów, są one bardzo liczne.
Mniszek lekarski jest bogaty w:
- witaminę C,
- witaminę A,
- witaminę D,
- witaminy z grupy B.
oraz minerały takie jak:
- potas,
- krzem,
- magnez.
Dodatkowo zawiera przeciwutleniacze i flawonoidy.
O mniszku lekarskim można przede wszystkim powiedzieć, iż:
- zwiększa wydalanie moczu przy jednoczesnej dezynfekcji układu moczowego;
- sok pomaga przy zaburzeniach trawienia oraz metabolizmu, wpływa na powstanie większej ilości soków trawiennych;
- minimalizuje powstawanie zaparć;
- działa żółciopędnie;
- wspomaga pracę wątroby, a także ją oczyszcza;
- wpływa pozytywnie na trzustkę;
- wpływa na usuwanie toksyn z organizmu;
- pobudza apetyt i ułatwia trawienie;
- dobrze wpływa na pracę nerek, ma działanie przeciwskurczowe i zapobiega powstaniu kamieni w pęcherzyku żółciowym;
- działa lekko przeczyszczająco;
- przyśpiesza gojenie ran, zwalcza brodawki i kurzajki;
- zawarta w nim inulina obniża poziom cukru we krwi i obniża poziom łaknienia (jest bezpieczny dla osób chorych na cukrzycę);
- eliminuje nadmiar sodu i potasu w organizmie;
- ma działanie przeciwzapalne, dlatego stosowany jest w leczeniu reumatyzmu;
- wzmacnia odporność.
Niektórzy stosują mniszek lekarski na odchudzanie, ponieważ poprawia trawienie i pomaga w wiązaniu tłuszczu w pożywieniu. Z tego powodu stanowi świetny dodatek do diety i ćwiczeń.
Dzięki działaniu przeciwzapalnemu, wykorzystuje się również mniszek polny na bóle stawów, które wynikają z reumatyzmu.
Tak liczne zastosowanie tej rośliny sprawia, że powinna ona być obecna w każdym domu. Należy jednak pamiętać o przeciwwskazaniach do jej stosowania (więcej w dalszej części tekstu) i przed rozpoczęciem kuracji skonsultować się z lekarzem.
Jak stosować mniszek lekarski?
Mniszek lekarski może być stosowany na wiele różnych sposobów. Najpopularniejsze są herbatki ziołowe z jego kwiatów, czy kawa z jego korzenia, a także syrop. Mniszek lekarski można jednak również do stworzenia własnego oleju czy nalewki.
Krem z mniszka lekarskiego
Mniszek lekarski działa nie tylko przy zastosowaniu wewnętrznym ale także zewnętrznym. Pomaga np. na choroby i różne dolegliwości skóry. Z tego powodu stanowi on zarówno dodatek różnych kremów, jak ich główny składnik.
Krem z tej rośliny ma właściwości nawilżające, regenerujące i łagodzące podrażnienia.
Co istotne, nie zaleca się robić takiego kremu samodzielnie, gdyż wówczas łatwo przekroczyć dopuszczalną dawkę tej rośliny, co może mieć negatywne skutki. Warto zatem sięgnąć po profesjonalnie wykonane naturalne kremy np. na wosku pszczelim.
Herbatka z korzenia mniszka lekarskiego
Herbata z mniszka lekarskiego ma znacznie delikatniejsze właściwości. Wspomaga trawienie, oczyszcza krew i działa moczopędnie.
Jak parzyć korzeń mniszka lekarskiego? 2 łyżeczki suszonego korzenia zalej filiżanką wrzątku i parzy przez 15 minut. Dopiero po wykonaniu tego kroku możesz przejść do sporządzenia naparu.
Przygotowanie herbaty z korzenia i liści mniszka lekarskiego:
I sposób
Zagotuj 250 ml wody, następnie zmniejszaj ogień i dodaj 2 łyżki stołowe oczyszczonego i posiekanego świeżego korzenia. Przykryj i doprowadź do wrzenia, a następnie zdejmij z ognia i dodaj 2 łyżki stołowe pokrojonych, świeżo zebranych liści. Zaparz około 40 minut i odcedź.
Tak przygotowany napar z ziela mniszka można pić w ilości dwóch szklanek dziennie.
II sposób
Zaparz garść świeżo zerwanych kwiatów w 250 ml gorącej wody przez około 20 minut. Pij 1 szklankę naparu dwa razy dziennie.
Olejki i oleje z mniszka lekarskiego
Z mniszka lekarskiego można przygotować macerat, czyli olej o roślinnym pochodzeniu. Do jego sporządzenia wystarczą kwiaty rośliny. Należy je ułożyć w słoiku na wysokość 8 cm, a następnie zalać oliwą z oliwek o 4 cm wyżej.
Słoik trzeba zakręcić i gotować przez około 3h. Dopiero wtedy można go odstawić na jeden dzień i odcedzić. Warto go dodawać do posiłków lub na stosować na skórę.
Olejek z mniszka przygotowuje się tak samo, jednak zamiast oliwy z oliwek warto wykorzystać, np. olejek z, czy jojoba. Świetnie sprawdzi się on na przebarwienia oraz zmarszczki.
Leki z mniszka lekarskiego
Mniszek lekarski jest wykorzystywany jest w medycynie jako składnik różnych leków. Znaleźć go można w tabletkach na niestrawność lub syropach na kaszel.
Wyciąg z mniszka lekarskiego dostępny jest również w kapsułkach. Zaleca się je stosować w celu poprawienia trawienia.
Jak sporządzić syrop z mniszka lekarskiego? Przepis
Świeże kwiaty zbiera się w słoneczny dzień, najlepiej z łąki oddalonej od wielkich miast. Porcję (około 400 sztuk) kwiatów oskubuje się z żółtych płatków, ponieważ tylko je można wykorzystać do syropu.
Następnie należy je rozłożyć gazecie na około godzinę, aby opuściły je owady. Uwaga - nie myj płatków!
Do garnka wlej litr wody i wrzuć do niej płatki. Od zagotowania wody, pozostaw napar na 10-15 minut. Wywar ostudź i zostaw w nim płatki na noc. Następnie przelej go przez sitko i odciśnij wodę z kwiatów.
Do wywaru dodaj wyciśnięty sok z cytryn oraz 1 kilogram cukru trzcinowego. Gotuj 1-2 godziny, do uzyskania konsystencji płynnego miodu.
Następnie gorący nektar przelej do słoiczków. Taki syrop wspomaga procesy trawienia, wzmacnia organizm, jest doskonały także na pracę wątroby. Można smarować nim chleb lub dodawać go do herbaty. Jest on w pełni bezpieczny do picia.
Jak przechowywać taki syrop? Przede wszystkim należy trzymać go w zacienionym, chłodnym miejscu. Nie wolno wystawiać syropu z mniszka lekarskiego na słońce, gdyż może się szybko zepsuć.
Jak natomiast zrobić miód z tej rośliny? Tak naprawdę są różne sposoby. Nie ma jednak różnicy między syropem a miodem z mniszka lekarskiego. Używa się tych określeń zamiennie.
Czy syrop z mniszka można zrobić bez gotowania? Jest to możliwe i nie wymaga żadnej specjalnej techniki. Wystarczy oderwać żółte płatki (te zielonkawe mogą okazać się za gorzkie) i ułożyć je warstwami w wyparzonym słoiczku na przemian z cukrem. Po zalaniu wodą i zakręceniu wieczka tak przygotowany syrop powinien być gotowy po tygodniu.
Całość można zalać spirytusem, by przygotować nalewkę lub wino.
Przeciwwskazania do stosowania mniszka lekarskiego
Poza korzystnym działaniem mniszka, należy zauważyć, że istnieją również liczne przeciwwskazania do jego stosowania. Wśród nich warto wymienić:
- uczulenie,
- niedrożność dróg żółciowych lub ich stany zapalne,
- ropniaki pęcherzyka żółciowego,
- niedrożność jelit,
- wrzody żołądka i dwunastnicy,
- nadmierne wydzielanie soków żołądkowych.
W przypadku powyższych dolegliwości przed zastosowaniem rośliny warto skonsultować ze specjalistą. Szkodliwy wpływ może mieć również mniszek lekarski przyjmowany w zbyt wysokiej dawce.
Spożywanie mniszka lekarskiego wbrew przeciwwskazaniom wywołać może niepożądane skutki uboczne, jak np.:
- reakcja alergiczna,
- gorączka,
- krwotoki,
- nudności,
- biegunka,
- zgaga.
Ważne jest odpowiednie dawkowanie. Można pić 2-3 łyżeczki syropu dziennie lub 1 łyżeczkę korzenia zalaną wrzątkiem (200ml).
W takich ilościach jest również bezpieczny dla kobiet w ciąży i dla dzieci, choć w ich przypadku należy zmniejszyć dawkę do 1 łyżeczki syropu dziennie.
Wykorzystywanie różnych ziół, w tym mniszka lekarskiego, podczas stosowania antykoncepcji powinno natomiast zostać skonsultowane z lekarzem. Nie ma jednak badań, które potwierdzałyby negatywny wpływ tej rośliny na działanie tabletek hormonalnych.
Jak usunąć mniszek lekarski z trawnika?
Choć mniszek lekarski jest rośliną leczniczą, którą można wykorzystać do przygotowania różnych przetworów, nie każdy chce ją mieć na swojej ziemi. Wynika to z faktu, że można ona przeszkadzać np. w uprawie upragnionych kwiatów.
Aby go wyplenić, można skorzystać ze specjalnych preparatów na chwasty, jednak warto pamiętać, że oprysk może mieć wpływ na inne rośliny. Zaleca się zatem ręczne usunięcie poprzez wyrywanie.
Cena mniszka lekarskiego. Gdzie go kupić?
Mniszek pospolity możemy spożywać pod postacią naparów, odwarów czy nalewek. Gdzie natomiast można go kupić, by przygotować z niego różne mikstury?
Herbatki i syropy oraz ekstrakty dostępne są w aptekach w cenie około 12 złotych za 100 g lub 20 złotych za 100 ml.
W sklepach ze zdrową żywnością można także kupić korzeń rośliny. Jego cena wynosi od około 4 zł do 7zł za 50 g.
Buteleczka 90 sztuk kapsułek wyciągu z mniszka lekarskiego kosztuje natomiast około 30 złotych. Zakupić można nawet nasiona mniszka lekarskiego i zasadzić roślinę w doniczce bądź ogródku.
