Czym jest mometazon furoinian? Czy to steryd?
Co to jest mometazon? Ściślej rzecz ujmują to tak naprawdę furoinian mometazonu i jest to syntetyczny związek chemiczny o działaniu przeciwzapalnym, przeciwświądowym i immunosupresyjnym.
Immunosupresja to celowe zmniejszanie odporności organizmu poprzez hamowanie produkcji przeciwciał. Leki immunosupresyjne stosuje się gdy organizm przez pomyłkę sam siebie uznaje za wroga i zaczyna go zwalczać powodując stan zapalny.
Mometazon został opatentowany w 1981 roku, ale do powszechnego użytku medycznego wprowadzono go dopiero w 1987 roku. Znajduje się na Liście Leków Podstawowych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO).
W 2020 roku znalazł się na 231 miejscu najczęściej przepisywanych leków w Stanach Zjednoczonych z ponad 1 milionem recept.
Czy furoinian mometazonu to steryd? Tak. Jego budowa opiera się na czterech sprzężonych pierścieniach złożonych z węgla (tak zwanego steranu), który jest wspólnym mianownikiem wszystkich substancji zaliczanych do steroidów, czyli inaczej sterydów.
Steryd furoinian mometazonu zaliczany jest do grupy syntetycznych glikokortykosteroidów.
Reklama
Zastosowanie mometazonu - na jakie dolegliwości nosa i zatok pomaga?
Furoinian mometazonu ma bardzo szeroki wachlarz zastosowań. Począwszy od leczenia chorób skóry wrażliwych na sterydy, przez objawowe leczenie astmy, po alergiczne nieżyty nosa - na których skupimy się najbardziej.
Stosowanie mometazonu do nosa jest jak najbardziej wskazane w przypadku wystąpienia alergicznego nieżytu nosa, czy polipów nosa. Jak najbardziej można też używać mometazonu na zatoki w przypadku wystąpienia w nich stanu zapalnego.
Alergiczny nieżyt nosa (ANN) to jedna z najczęściej występujących chorób alergicznych na świecie. Według szacunków naukowców 25 proc. dorosłej populacji w Polsce cierpi na to schorzenie.
Jego objawy to wodnisty katar, kichanie, świąd nosa, blokada nosa, czy przekrwienie jego błony śluzowej oraz objawy oczne, takie jak: świąd, łzawienie, pieczenie czy zaczerwienienie rogówki.
Towarzyszyć temu może świąd podniebienia, kaszel oraz świąd i uczucie zatkania uszu. Jest to schorzenie niezwykle uciążliwe dla pacjenta, które może ciągnąć się tygodniami.
Zastosowanie furoinianu mometazonu do nosa w takim wypadku jest jak najwłaściwszym wyborem. Według zaleceń Polskiego Towarzystwa Alergicznego do leków pierwszego rzutu w terapii tej choroby zaliczamy doustne i donosowe leki przeciwhistaminowe, leki antyleukotrienowe i donosowe glikokortykosteroidy właśnie – z furoinianem mometazonu na czele.
Donosowe glikokortykosteroidy łagodzą objawy wczesnej fazy ANN (świąd nosa, kichanie, wodnisty wyciek), a także objawy fazy późnej (przekrwienie, obrzęk, nadreaktywność błony śluzowej nosa).
Dzięki ich działaniu przeciwzapalnemu obserwuje się zmniejszenie obrzęku błony śluzowej nosa oraz możliwe jest zapobieganie powikłaniom ANN w obrębie zatok i uszu.
Jak zdążyliśmy wspomnieć wcześniej, donosowe postaci mometazonu to nie jedyne formy tego leku, które możemy kupić w aptece. Inną wartą odnotowania postacią jest mometazon wziewny stosowany w przypadku astmy oskrzelowej.
Mometazon na astmę zmniejsza obrzęk i podrażnienie dróg oddechowych, nasilenie objawów i częstość występowania zaostrzeń tej choroby.
Nieco częściej od postaci wziewnych można znaleźć mometazon w formie do stosowania miejscowego na skórę. Są to zarówno kremy, maści, jak i roztwory na skórę.
Preparaty takie są stosowane w łagodzeniu świądu i objawów zapalnych w reagujących na działanie kortykosteroidów dermatozach (łuszczyca lub atopowe zapalenie skóry).
Reklama
Dawkowanie mometazonu u dzieci i dorosłych
Postać wziewna jest dopuszczona do stosowania od 12 roku życia i w zależności od stopnia zaostrzenia choroby aplikuje się od 200 mikrogramów do maksymalnie 800 mikrogramów na dobę, w dwóch dawkach podzielonych.
Preparaty do stosowania zewnętrznego na skórę można stosować już od 2 roku życia. Należy wtedy cieniutką warstwę substancji w postaci kremu, maści czy roztworu nanieść na zmienioną chorobowo skórę jeden raz dziennie. Nie powinno się tego leku stosować dłużej niż 3 tygodnie, ani na większą powierzchnię skóry.
Najbardziej popularną wersją furoinianu mometazonu są aerozole do nosa. Mają one tylko jedno dostępne stężenie. Niezależnie od tego, czy są przewidziane dla dzieci, czy dla dorosłych, ani czy są na receptę czy bez, to stężenie wynosi 50 mikrogramów na dawkę rozpyloną pojedynczym psiknięciem. Preparaty te przeznaczone są już dla dzieci od 3 roku życia.
Jak wygląda prawidłowe dawkowanie mometazonu?
W przypadku sezonowego alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa lub całorocznego zapalenia błony śluzowej nosa, osoby dorosłe oraz dzieci w wieku 12 lat i starsze mogą stosować dwie aplikacje aerozolu do każdego otworu nosowego, raz na dobę (całkowita dawka dobowa to 200 mikrogramów).
Po opanowaniu objawów można zmniejszyć dawkę do jednej aplikacji na dobę do każdego otworu nosowego.
Warto wiedzieć, że mometazon dla dzieci jest przewidziany dla przedziału wiekowego od 3 do 11 roku życia. Zaleca się wtedy podawać jedną dawkę do każdego otworu nosa, raz dziennie (całkowita dawka dobowa wynosi 100 mikrogramów).
W przypadku leczenia polipów nosa zalecane dawkowanie to dwie aplikacje raz na dobę (całkowita dawka dobowa: 200 mikrogramów).
Jeśli po 5 lub 6 tygodniach nie ma poprawy to można podnieść dawkowanie do dwóch aplikacji, ale dwa razy na dobę (całkowita dawka dobowa: 400 mikrogramów). Jeśli po kolejnych 5 tygodniach stan zdrowia się nie poprawi to należy rozważyć zmianę leczenia. W tym celu najlepiej skonsultować się z lekarzem.
By prawidłowo używać rozpylacza należy pamiętać o kilku zasadach. Przed podaniem pierwszej dawki należy dokładnie wstrząsnąć pojemnikiem i nacisnąć pompkę 10 razy (do rozpylenia jednorodnej zawiesiny).
Jeżeli pompka nie była używana przez 14 dni lub dłużej, przed kolejnym użyciem należy najpierw ją sprawdzić przez dwukrotne naciśnięcie, do momentu rozpylenia jednorodnej zawiesiny. Przed każdym użyciem należy dokładnie wstrząsnąć pojemnikiem.
Czy można stosować mometazon w ciąży? Nie ma zbyt wielu badań, które potwierdzałyby szkodliwość tej substancji u kobiet w ciąży, jednak producent nie zaleca stosowania tej substancji u kobiet ciężarnych.
Podobnie jest w przypadku stosowania mometazonu i karmienia piersią – to również jest niezalecane z uwagi na brak dostatecznych badań potwierdzających bezpieczeństwo jego stosowania.
Reklama
Skutki uboczne stosowania furoinianu mometazonu
Mometazon jest bardzo bezpiecznym lekiem. Wiąże się to przede wszystkim z faktem, że nie wchłania się on w dużym stopniu do organizmu i nie działa ogólnoustrojowo.
Jego działanie występuje głównie w miejscu podania. Dzięki temu nie ma zbyt poważnych skutków ubocznych furoinianu mometazonu, niemniej trzeba nadmienić, że często może dojść do zapalenia gardła, zakażeń dróg oddechowych, uczucia pieczenia w nosie, podrażnienia nosa i ewentualnego podrażnienia gardła.
Dużo rzadziej dochodzi do reakcji nadwrażliwości, obrzęku naczynioruchowego, skurczu oskrzeli i duszności oraz jaskry, zaćmy czy nieostrego widzenia lub zaburzeń węchu i smaku.
Najczęstszym działaniem niepożądanym jest możliwe krwawienie z nosa - należy wtedy zaprzestać stosowania produktu. Wymienione działania niepożądane dotyczą tylko postaci donosowych.
W przypadku stosowania mometazonu na egzemę, na przykład w postaci maści, kremów czy roztworów na skórę, może dojść do uczucia pieczenia w miejscu podania, parestezji, mrowienia, świądu, czy kontaktowego zapalenia skóry. Również może zdarzyć się nieostre widzenie bądź jaskra, lecz są to już bardzo rzadkie przypadki.
Czy można stosować jednocześnie furoinian mometazonu i alkohol? Nie jest to ściśle zabronione, choć zawsze lepiej jest ograniczyć lub odstawić spożycie alkoholu w trakcie terapii jakimkolwiek lekiem.
Warto jeszcze wspomnieć o związku między mometazonem i testami alergicznymi. Ponieważ jest to środek zwalczający objawy alergiczne to należy go odstawić nawet na dwa tygodnie przed ewentualnymi testami alergicznymi, by nie zafałszować niepotrzebnie badań.
Reklama
Czy leki z mometazonem są dostępne bez recepty?
Jak zdążyliśmy już nadmienić, istnieje kilka rodzajów preparatów z mometazonem do wyboru:
- do stosowania zewnętrznego (maści, kremy i roztwory na skórę),
- w proszku do inhalacji,
- w postaci aerozoli do nosa.
Tylko niektóre z aerozoli do nosa z mometazonem dostępne są bez recepty. Zarówno postaci do stosowania zewnętrznego, jak i proszek do inhalacji można kupić jedynie na receptę.
Cena mometazonu jest bardzo zróżnicowana. Kilka preparatów do stosowania zewnętrznego, proszek do inhalacji oraz kilka preparatów mometazonu w sprayu są refundowane, a ich cena jest stała w każdej aptece.
Najdroższa jest postać do inhalacji (refundowana ok. 30 zł a pełnopłatna ok. 90 zł). Aerozole do nosa oraz maści z mometazonem są dużo tańsze i zazwyczaj kosztują do 20 złotych (choć duże opakowanie maści mogą być droższe).
W przypadku aerozolu z mometazonem do nosa, który jest dostępny bez recepty, koszt jest nieco większy i zależy w dużej mierze od apteki (jednakże nie powinien przekraczać 30 złotych).
