Jak wygląda mucha końska i gdzie występuje?
Mucha końska, inaczej też bąk bydlęcy lub jusznica deszczowa (łac. Haematopota pluvialis), to owad z gatunku muchówek (owadów wyróżniających się posiadaniem jednej pary skrzydeł) i z rodziny bąkowatych.
Owad, który bywa z nią mylony to giez bydlęcy, którego larwy są pasożytami bydła domowego i wywołują groźne dla niego choroby.
Larwy muchy końskiej nie pasożytują na ssakach, ale rozwijają się na terenach podmokłych - bagniskach, błocie, wzdłuż brzegu różnego rodzaju rozlewisk i zbiorników wodnych. Dorosłe osobniki również spotykane są najczęściej przy terenach wodnych, a niekiedy również przy basenach. Bardzo rzadko jusznica pojawia się w terenach miejskich. Naturalne dla niej środowisko to łono natury o wysokiej wilgotności.
Jak wygląda mucha końska? Jest większa od powszechnie występującej muchy domowej, a jej ciało ma bardziej wydłużony kształt i jest brunatne w kolorze. Jusznica ma podłużne skrzydła pokryte jasnymi cętkami. Pojedyncza para skrzydeł zapewnia jej dużą zwrotność i szybkość, dzięki czemu trudno ją złapać. Ile żyje? Dojrzała postać owada żyje od 15 do 25 dni (w warunkach naturalnych). Mucha końska występuje w całej Europie, większej części Azji oraz północnej części Afryki.
Czy mucha końska gryzie? Podobnie jak w przypadku komarów, za ukąszenia odpowiedzialne są dorosłe samice jusznicy. Zalicza się je do hematofagów, czyli pasożytów odżywiających się krwią zwierząt stałocieplnych i ludzi. Wypicie krwi żywiciela jest potrzebne samicy do złożenia jaj, a tym samym rozmnożenia się i podtrzymania gatunku.
Reklama
Jak wygląda i jak się objawia ugryzienie muchy końskiej?
Ugryzienie muchy końskiej z reguły daje bardziej nasilone objawy niż popularne ukłucie komara. Owad posiada bardzo silne żuwaczki, którymi przecina skórę, co bywa bardzo bolesne.
Jak wygląda miejsce po ukąszeniu? Objawy widoczne gołym okiem to przede wszystkim rumień i opuchlizna. Z miejsca, w którym skóra została przecięta, może sączyć się krew, do czego prowadzą substancje spowalniające jej krzepliwość, zawarte w ślinie owada. Wokół małego śladu po ugryzieniu pojawia się odczyn, który niekiedy obejmuje sporą partię ciała.
Zaczerwienienie zwykle jest najbardziej intensywne przy samym punkcie przecięcia skóry, a łagodniejsze na obrzeżach odczynu. Obrzęk po ukąszeniu również bywa duży i może utrzymywać się nawet kilka dni.
Ugryzienie przez muchę końską objawia się także uporczywym swędzeniem i wysoką bolesnością. Stan zapalny skóry może utrzymywać się od kilku do kilkunastu dni, w ciągu których przykre symptomy nie ustępują. Ukąszenie może zostać pomylone z użądleniem osy lub pszczoły lub ugryzieniem meszki. Te również bywają wysoce bolesne, a odczyn widoczny jest po nich przez dłuższy czas.
Reklama
Czy ugryzienie muchy końskiej jest groźne?
Ugryzienie muchy końskiej, choć bywa bolesne i stosunkowo długo się goi, w większości przypadków nie wymaga konsultacji, a objawy ustępują samoistnie w ciągu dwóch tygodni.
Zdarza się jednak, że osoba ukąszona wykazuje skłonność do alergii. Uczulenie na ślinę muchy końskiej z początku objawia się silnym swędzeniem i zapaleniem skóry. Mogą wystąpić przy nim również inne zmiany skórne, najczęściej - wyprysk kontaktowy.
W skrajnych przypadkach (u bardzo niewielkiego odsetka ludzi) po ukąszeniu dochodzi do wstrząsu anafilaktycznego, który jest stanem zagrożenie życia. Takie objawy jak obrzęk w okolicach przełyku, pokrzywka, duszności są więc podstawą do natychmiastowego wezwania pomocy medycznej.
Czy mucha końska przenosi boreliozę? Jusznica, gryząc, wprowadza pod skórę żywiciela swoją ślinę, a wraz z nią rozmaite patogeny. Jej ugryzienie powoduje więc niekiedy rozwój groźnych dla człowieka chorób.
Jakie to choroby? Muchy końskie przenoszą:
- chorobę Heinego-Medina,
- tularemię,
- polio,
- wąglika
i właśnie boreliozę, choć w przypadku tej ostatniej za zdecydowaną większość zakażeń odpowiedzialne są kleszcze. Wraz ze ślina bąka bydlęcego do organizmu przedostać się mogą również inne pasożyty - np. nicienie, świdrowce.
Ugryzienie muchy końskiej u dziecka
Czy ukąszenie jusznicy u dziecka jest bardziej niebezpieczne niż u osoby dorosłej? Możliwe powikłania są właściwie takie same, dlatego, gdy dojdzie do ukąszenia, malucha należy przez jakiś czas uważnie obserwować.
Samo ugryzienie może być natomiast dużo bardziej dotkliwe, szczególnie u małych dzieci. U niemowląt i dzieci do 3 roku życia skóra jest zdecydowanie delikatniejsza niż u osób dorosłych. Jest cieńsza, bardziej przepuszczalna, a tym samym dużo mniej odporna na działanie czynników zewnętrznych.
Ugryzienie muchy końskiej u dziecka może dać znacznie bardziej nasilone objawy - intensywny rumień obejmujący dużą powierzchnię skóry, rozległy obrzęk, a także silny ból. U niemowlaków, które nie potrafią jeszcze zgłaszać swoich dolegliwości ukąszenie może skutkować płaczliwością, niepokojem i pogorszeniem ogólnego samopoczucia.
Co ważne - u najmłodszych również może wystąpić reakcja na ślinę owada, niekiedy o nasilonych objawach. W przypadku obrzęków czy duszności należy natychmiast wezwać pogotowie. Jeśli natomiast na skórze pojawią się niepokojące zmiany lub inne symptomy, trzeba niezwłocznie zgłosić się do lekarza.
Reklama
Co na ugryzienie muchy końskiej?
Z reguły po ugryzieniu muchy końskiej nie jest potrzebne żadne leczenie, a odczyn znika samoistnie w ciągu kilku lub kilkunastu dni.
Miejsce po ukąszeniu można smarować celem przyspieszenia gojenia. Czym? W aptekach dostępne są maści i żele, np. na bazie dimetyndenu, zmniejszające obrzęk, niwelujące swędzenie i pieczenie oraz objawy uczulenia.
O tym, co na ugryzienie muchy końskiej zastosować, w dużej mierze decyduje indywidualna reakcja organizmu. W przypadku alergii konieczne może okazać się podanie leków hamujących wydzielanie histaminy, np. bilastyny. Środki takie zmniejszają nasilenie objawów alergii, takich jak obrzęki, zaczerwienienie, wysypka i inne zmiany skórne.
W przypadku silnej reakcji uczuleniowej i wstrząsie anafilaktycznym należy wezwać pogotowie. Leki antyhistaminowe działają zbyt długo i zbyt łagodnie, by skutecznie zahamować objawy wstrząsu.
Co zrobić, jeśli po ugryzieniu pojawiają się niepokojące objawy zwiastujące rozwój choroby? W takiej sytuacji należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza. W pierwszej kolejności można udać się do lekarza rodzinnego, który skieruje pacjenta na badania lub do odpowiedniego specjalisty.
O tym, jak leczyć daną chorobę wywołaną przez ugryzienie muchy końskiej, musi zawsze decydować lekarz. Trzeba bezwzględnie postępować zgodnie z jego zaleceniami, by uniknąć groźnych dla zdrowia lub życia powikłań.
Domowe sposoby na ugryzienie muchy końskiej
Co zrobić, gdy ugryzie końska mucha, ale odczyn nie jest duży i nie występują żadne niepokojące symptomy? Na łagodne objawy ukąszenia zastosować można domowe sposoby łagodzące.
Przede wszystkim miejsce przecięcia skóry warto jak najszybciej zdezynfekować. Można użyć do tego oktenidyny, wody utlenionej czy spirytusu salicylowego. Tego ostatniego nie zaleca się u dzieci, ponieważ szczypie i może powodować podrażnienie i przesuszenie delikatnej skóry.
Wśród domowych sposobów na ugryzienie muchy końskiej warto też wymienić zimne okłady w miejscu powstania odczynu. Przykładanie lodu lub ręcznika nasączonego zimną wodą łagodzi pieczenie i ból, a także nieco zmniejsza obrzęk, obkurczając naczynia krwionośne.
Podobnie do zimnych okładów działają okłady z octu jabłkowego, rozcieńczonego wodą w stosunku 1:1.
Reklama
Jak odstraszyć muchy końskie i uniknąć ugryzienia?
Unikać gryzących owadów powinny przede wszystkim osoby ze skłonnością do reakcji alergicznych. Jak odstraszyć muchy końskie i zniechęcić je do zbliżania się? W aptekach i dobrze zaopatrzonych drogeriach kupić można preparaty w formie sprayów lub oprysków do zwalczania much końskich i innych owadów.
Niektóre z nich służą do spryskiwania skóry i odzieży, inne - krzewów w ogródkach, ram okiennych i innych miejsc, przez które muchy mogą np. dostawać się do domu.
Jak ochronić się przed muchami końskimi, stosując wyłącznie naturalne substancje? Są zapachy, które odstraszają jusznicę. Jakie? Np. bazylia, mięta czy lawenda. Zioła te warto sadzić w ogródku, najlepiej w pobliżu wejścia do domu i okien.
Z tego, czego nie lubią muchy końskie, można też sporządzać napary i psikać nimi skórę przed spacerem lub wypoczynkiem na łonie natury. Wymienionych ziół używa się również w formie olejków eterycznych, np. do kominków. Rośliny odstraszające owady nie dają stu procentowej ochrony, ale są bezpieczne dla zdrowia i można stosować je także przy dzieciach.
Osoby narażone na groźne powikłania powinny unikać miejsc, w których końskie muchy występują najczęściej, czyli terenów wiejskich i zbiorników wodnych. W miastach, bąk bydlęcy spotykany jest niezwykle rzadko, zatem i ryzyko ukąszenia jest bardzo niewielkie.
Pułapka na muchy końskie
Skuteczny sposób na muchy końskie to pułapka, która skutecznie odławia z otoczenia gryzące samice. Pułapkę taką można kupić w sklepie internetowym oraz niektórych stacjonarnych sklepach ogrodniczych lub sklepach dla rolników. Urządzenia takie stosuje się głównie w miejscach wypasania bydła, stajniach itp. Mają one zasięg nawet 10 000 m² i zmniejszają ilość owadów o ponad 90%.
Pułapka na muchy końskie kosztuje kilkaset złotych i ma przede wszystkim zastosowanie przemysłowe. Jak zrobić pułapkę do użytku domowego? W niektórych sklepach dostać można klej na muchy końskie. Rozsmarowany na jakimś przedmiocie (np. zewnętrznych ścianach doniczki plastikowej) wabi owady i przylepia, uniemożliwiając im dalsze latanie. Zwykły lep na muchy, który pomaga zmniejszać ilość fruwających w domu much domowych, na muchy końskie może nie być skuteczny.
