Czym jest ciśnieniomierz?
Ciśnieniomierz to urządzenie służące do pomiaru ciśnienia tętniczego krwi. Dzięki regularnemu mierzeniu parametrów ciśnienia można w porę wychwycić ewentualne nieprawidłowości, takie jak np. nadciśnienie tętnicze, czy kontrolować własne ciśnienie w przypadku występowania nadciśnienia.
Pierwszy ciśnieniomierz został stworzony w 1896 roku przez włoskiego pediatrę, Scipiona Riva-Rocciego. Obecnie występują dwa główne rodzaje ciśnieniomierzy:
- manualne (stosowane przede wszystkim w gabinetach lekarskich i pielęgniarskich);
- elektroniczne (użytkowane przez większość prywatnych odbiorców).
Praca ciśnieniomierza opiera się na trzech procesach: napompowaniu mankietu (tzw. inflacja), uciskaniu mankietu na naczynie tętnicze (tzw. okluzja) oraz spuszczeniu powietrza z mankietu (tzw. deflacja).
Ciśnieniomierze wymagają kalibracji co rok lub dwa lata. Polega ona na sprawdzeniu czy pomiar z testowanego (kalibrowanego) urządzenia dalece odbiega (o ile w ogóle odbiega) od wzorcowego pomiaru. W razie potrzeby punkt serwisowy odpowiednio ustawia sprzęt.
Reklama
Jakie są rodzaje ciśnieniomierzy?
Zanim zostanie udzielona odpowiedź na pytanie: „Jak prawidłowo mierzyć ciśnienie?”, warto poznać rodzaje ciśnieniomierzy. Jak już wcześniej wspomniano, są dwa główne typy takich aparatów: manualne i elektroniczne.
Tym pierwszym hołdują lekarze, ponieważ są one bardzo precyzyjne, jednak dla przeciętnego użytkownika mogą być one zbyt trudne w obsłudze, zbyt ciężkie i nieporęczne. Ciśnieniomierze manualne dzielą się na ciśnieniomierze rtęciowe i ciśnieniomierze zegarowe (inaczej sprężynowe). Używa się ich w ten sposób, że na ramię pacjenta nakłada się specjalny mankiet, pompuje go i przy pomocy słuchawek lekarskich wsłuchuje w bicie serca. Modele rtęciowe nie potrzebują kalibrowania, zegarowe – zazwyczaj tak.
Dużo większą popularnością wśród pacjentów cieszą się ciśnieniomierze elektroniczne (naramienne lub nadgarstkowe), dzięki którym można samodzielnie zmierzyć ciśnienie w warunkach domowych. Niestety, nie są one aż tak dokładne jak ich manualne odpowiedniki. Koszt ciśnieniomierza elektronicznego wynosi około 100 zł, jednak za aparaty najwyższej klasy trzeba zapłacić już nawet 700 zł.
Reklama
Jak wygląda prawidłowy pomiar ciśnienia?
Jak prawidłowo mierzyć ciśnienie krwi? Jeśli chodzi o wykonywanie pomiaru urządzeniem elektronicznym, to powinno się przystąpić do niego po około kwadransie odpoczynku, najlepiej nie bezpośrednio po jedzeniu, piciu kawy, aktywności ruchowej, czy pracy fizycznej. Zakłada się, że optymalną porą na mierzenie ciśnienia jest poranek. W czasie pomiaru nie należy rozmawiać. Powinno się siedzieć na krześle z oparciem, a stopy trzymać na podłodze, luźno rozstawione.
Jak prawidłowo mierzyć ciśnienie tętnicze krwi ciśnieniomierzem elektronicznym? Jeśli dokonuje się pomiaru ciśnieniomierzem naramiennym, jego mankiet należy umieścić na nagim ramieniu, ok 2-3 cm nad łokciem. Dodatkowo przedramię powinno być oparte, np. o blat stołu, na wysokości serca. Sam mankiet nie może być założony ani zbyt luźno, ani zbyt ciasno.
Jak prawidłowo mierzyć ciśnienie na nadgarstku? W przypadku ciśnieniomierza nadgarstkowego natomiast urządzenie zakłada się na nadgarstek (mankiet powinien znajdować się około 1,5 cm od dłoni) z dłonią skierowaną w górę. Ten typ ciśnieniomierza jest mniej dokładny od aparatu naramiennego, ale przeważnie jest także tańszy.
Reklama
Kto powinien regularnie mierzyć ciśnienie?
Oprócz wiedzy na temat tego jak mierzyć ciśnienie tętnicze krwi, warto wiedzieć kto powinien dokonywać takich pomiarów.
Na początek należy podkreślić, że każdy powinien raz na jakiś czas mierzyć ciśnienie tętnicze krwi i poddawać się tej czynności w gabinecie lekarskim. Groźne dla zdrowia i życia nadciśnienie tętnicze może bowiem rozwijać się po kryjomu przez wiele lat.
Natomiast regularnych pomiarów ciśnienia powinny dokonywać osoby, które obserwują u siebie takie objawy, jak:
- uporczywe bóle głowy,
- zawroty głowy,
- szumy w uszach.
Poza tym systematyczne pomiary ciśnienia powinny też robić osoby otyłe, palące papierosy, z podwyższonym poziomem cholesterolu we krwi, cukrzycą, przewlekłymi chorobami nerek, u których w rodzinie występowały schorzenia sercowo-naczyniowe, a także panowie po 65. roku życia i panie, które ukończyły 55 lat.
Nie należy mierzyć ciśnienia tętniczego kiedy jest się zdenerwowanym, w stresie, tuż po wypaleniu papierosa, wypiciu alkoholu, albo zjedzeniu jakiegoś posiłku. Poza tym nie dobrze jest mierzyć ciśnienie kilka razy w ciągu dnia, wystarczy raz dziennie, rano, zaraz po przebudzeniu (chyba że lekarz zaleci inaczej).
Reklama
Na której ręce mierzyć ciśnienie?
Pacjenci, którzy sami wykonują pomiar ciśnienia, niejednokrotnie mają dylemat, na której ręce mierzyć ciśnienie. Zasada jest taka, że ciśnienie mierzy się na ręce niedominującej, czyli osoby praworęczne mierzą na lewej ręce, leworęczne – na prawej. Ta reguła dotyczy zwłaszcza aparatów, które trzeba pompować ręcznie.
W razie wątpliwości powinno się najpierw zmierzyć ciśnienie na obu rękach. Pomiar, który jest wyższy, ocenia się jako miarodajny. Zatem wynik ciśnieniomierza jest zależny od tego, na której ręce mierzy się ciśnienie. Niektóre osoby zaobserwują więc wyższe ciśnienie na lewej ręce (zwłaszcza praworęczni), inni – na prawej. Nie ma się czym martwić, jest to zjawisko jak najbardziej fizjologiczne.
Różnica między pomiarami ciśnienia skurczowego na lewej i prawej ręce nie powinna jednak przekroczyć 10 mm Hg. Jeśli występuje większa rozbieżność, trzeba poszerzyć rozpoznanie o dodatkowe badania. Taka sytuacja może bowiem świadczyć o występowaniu np. zmian miażdżycowych.
