Co to jest naczyniak kręgosłupa?
Naczyniak kręgosłupa to łagodna zmiana nowotworowa, wywodząca się z komórek układu krwionośnego. Nowotwór występuje najczęściej w trzonie kręgu kręgosłupa i stanowi najczęstszą pierwotną zmianę w obrębie kręgosłupa.
Generalnie naczyniaki są zbudowane z komórek śródbłonka, fibroblastów, komórek tucznych i pericytów.
Wykrywane są często u dzieci, zwłaszcza noworodków i niemowląt do ukończenia pierwszego roku życia, jednakże w wielu przypadkach po 1. roku życia ulegają stopniowej regresji.
W naczyniakach w fazie wzrostu występują masy zbudowane ze zbitych kapilar z widocznym światłem naczynia krwionośnego, które jest usłane komórkami śródbłonka.
W czasie regresji naczyniaków, światła naczyń krwionośnych ulegają poszerzeniu, co prowadzi do spłaszczania komórek śródbłonka, a co za tym idzie odkładania tkanki włóknistej.
Naczyniaki mogą występować niemal w całym ciele. U dzieci zazwyczaj obserwuje się je na skórze lub w głębszych warstwach skóry. Natomiast naczyniak na kręgosłupie występuje głównie w trzonie kręgu kręgosłupa. Może jednak lokalizować się wzdłuż całego kręgosłupa.
Reklama
Rodzaje naczyniaków kręgosłupa
Naczyniaki kręgosłupa mogą pojawić się na całym jego odcinku. Jakie wyróżnia się zatem ich rodzaje? Ze względu na lokalizację można wyróżnić naczyniaki kręgosłupa:
- lędźwiowego,
- szyjnego,
- piersiowego,
Najczęściej naczyniaki obserwuje się w odcinku piersiowym kręgosłupa, rzadziej w odcinku lędźwiowo-krzyżowy. Zlokalizowane w odcinku szyjnym kręgosłupa należą do rzadkości.
Innym podział naczyniaków wynika z tempa ich rozwoju. Wyróżnia się:
- naczyniaki agresywne - rozwijają się szybko i dają uciążliwe dolegliwości,
- naczyniaki nieagresywne - ich rozwój jest powolny i nie wiąże się z dokuczliwymi objawami.
Natomiast stary podział naczyniaków rdzenia według Rubinsteina z 1972 r. był oparty na cechach anatomopatologicznych i obejmował:
- tętniczo-żylne,
- jamiste,
- kapilarne,
- żylne,
- wtórne,
- nabyte.
Reklama
Jaką wielkość mogą mieć naczyniaki kręgosłupa?
Naczyniaki kręgosłupa mogą mieć różną wielkość. Zwykle są niewielkich rozmiarów i osiągają od kilku do kilkunastu milimetrów oraz nie powodują żadnych dolegliwości.
Jednakże te o wielkości kilkudziesięciu milimetrów uznaje się za duże. Mogą być one przyczyną stenozy, czyli zwężenia światła kanału kręgowego.
Prowadzi to do podrażnienia, a nawet uszkodzenia nerwów. Stenoza zazwyczaj objawia się bólem kręgosłupa, mrowieniem i drętwieniem kończyn.
U większości ludzi na szczęście nie rozrastają się i pozostają małe, a zatem nie mają wpływu na kręgosłup.
Reklama
Przyczyny powstawania naczyniaków kręgosłupa
Naczyniaki pojawiają się zazwyczaj w wyniku rozrostu naczyń krwionośnych, jednak bezpośrednie przyczyny nie są znane. Mogą być wynikiem czynnika genetycznego lub urazu kręgosłupa.
W ustalaniu powodu ich powstawania bierze się pod uwagę również regularne przeciążenie kręgosłupa, np. przez podnoszenie ciężarów na siłowni czy pracę fizyczną. Za inną przyczynę uznaje się mutacje w genach.
Reklama
Objawy naczyniaka kręgosłupa
Naczyniaki w trzonach kręgów kręgosłupa prowadzą do stopniowego rozrostu naczyń krwionośnych, a co za tym idzie do zaniku tkanki kostnej.
Początkowo nie dają żadnych objawów, ale jeśli osiągną duże rozmiary mogą być przyczyną licznych dolegliwości.
Podstawowym objawem naczyniaka kręgosłupa jest stenoza, czyli patologiczny stan, w którym dochodzi do ucisku struktur nerwowych kręgosłupa (rdzenia kręgowego lub korzeni nerwowych).
Stenozę rozpoznaje się na podstawie następujących dolegliwości:
- ból pleców,
- ograniczenie przeprostu w odcinku lędźwiowo-krzyżowym,
- zaburzenia czucia,
- osłabienie siły mięśniowej,
- brak odruchów kolanowych i skokowych,
- drętwienie kończyn,
- dodatni objaw Lasegue’a - stwierdzany jest wtedy, gdy przy unoszeniu kończyny dolnej wyprostowanej w stawie kolanowym pojawia się ból w krzyżu promieniujący do wyprostowanej nogi,
- zaburzenia zwieraczy.
Bezobjawowe naczyniaki kręgosłupa zazwyczaj są wykrywane przypadkowo w czasie badań diagnostycznych przeprowadzanych z innych powodów.
Warto podkreślić, że naczyniaki kręgosłupa bywają objawem zespołu Pageta - przewlekłej choroby metabolicznej, która polega na ogniskowym zaburzeniu równowagi między aktywnością osteoklastów i osteoblastów.
Zespół Pageta prowadzi do przebudowy tkanki kostnej wraz z bogato unaczynionymi ogniskami utkania kostnego.
Reklama
Czy naczyniak kręgosłupa jest groźny?
Generalnie naczyniaki kręgosłupa traktuje się jako niegroźne zmiany nowotworowe. Zwykle nie wywołują żadnych dolegliwości. Pacjenci często nie wiedzą o tym, że mają naczyniaka.
Jeśli jednak zmiana zostanie wykryta, ale jest niewielka i nie powoduje stenozy, pozostawia się ją do obserwacji.
Jedynie w przypadku objawowych naczyniaków wprowadza się leczenie, początkowo zachowawcze, a jeśli nie przyniesie ono rezultatów - inwazyjne.
Czy naczyniak kręgosłupa może zaniknąć? Istnieje pewna szansa, że naczyniak zaniknie samoistnie. Jeśli jest wystarczająco mały, z czasem może się wchłonąć.
Reklama
Diagnostyka naczyniaka kręgosłupa
Najważniejszym pytaniem jest, do jakiego lekarza udać się, kiedy zauważymy niepokojące objawy.
Specjalistami od dolegliwości kręgosłupa są chirurdzy, a także niektórzy ortopedzi. Czasami można zostać skierowanym do neurochirurga.
Przed ewentualną operacją należy jednak wykonać badania, które potwierdzą wystąpienie naczyniaka kręgosłupa.
Zlecane jest USG bądź RTG. Jeśli naczyniak jest łagodny i jego rozmiar nie jest niepokojący, można pozostać przy obserwacji. Wykonuje się wtedy regularnie badania.
Dla zweryfikowania zmiany może być konieczna tomografia komputerowa z dożylnym podaniem środka cieniującego, czyli kontrastem.
Jeśli naczyniak kręgosłupa jest powodem niezdolności do pracy, po przeprowadzeniu diagnozy, pacjent może ubiegać się o rentę z tego tytułu.
Leczenie naczyniaka kręgosłupa
Jak leczyć naczyniaka kręgosłupa w sposób zachowawczy? Wskazana jest przede wszystkim rehabilitacja.
Zastosowanie znajduje kinezyterapia oraz fizykoterapia. Jeśli jednak rehabilitacja nie pomoże, konieczne będzie leczenie inwazyjne za pomocą następujących metod:
- radioterapia,
- endowaskularna embolizacja naczyniowa,
- wertebroplastyka,
- operacja wszczepienia metalowej płytki wzmacniającej trzon kręgu.
Najczęściej wybieraną metodą jest wertebroplastyka, która uchodzi za najskuteczniejszą, a zarazem za najmniej inwazyjną.
Wertebroplastyka polega na wprowadzeniu do trzonu kręgu niewielkiej igły, a następnie wstrzyknięciu substancji wydzielającej ciepło, która powoduje zamknięcie naczyniaka.
Wstrzykiwana substancja jest nazywana cementem, gdyż dodatkowo wypełnia jamę pozostałą po naczyniaku, wzmacniając w ten sposób trzon kręgu.
Masaż w przypadku naczyniaka kręgosłupa powinien zostać skonsultowany z lekarzem.
Niektóre naczyniaki kręgosłupa mogą pękać i powodować tym samym krwotoki do kanału kręgowego. Skutkiem takiego krwotoku mogą być objawy neurologiczne.
Duży i objawowy naczyniak kręgosłupa może także bez zewnętrznych ingerencji prowadzić do wystąpienia groźnych powikłań, np. niedowładu kończyn.
Innym czynnikiem ryzyka w przypadku wystąpienia naczyniaka kręgosłupa jest ciąża. Może ona ujawnić lub zaostrzyć jego objawy. Zazwyczaj dochodzi do nich w trzecim trymestrze.
Zmiany w krążeniu żylnym spowodowane ciążą, wpływać mogą na wzrost naczyniaka. Jeśli płód jest wystarczająco dojrzały, przeprowadza się cięcie cesarskie, by następnie wdrożyć bezpieczne leczenie matki. Przed upływem 32 tygodni pacjentki zazwyczaj są jedynie obserwowane.
Interwencja operacyjna neurochirurgiczna jest wskazana wyłącznie w przypadku ucisku naczyniaka na rdzeń kręgowy i objawy neurologiczne.
