Reklama
Jakie jest zapotrzebowanie na białko?
Białko jest podstawowym budulcem komórek, tkanek i narządów w organizmie. Jest niezbędne do wzrostu, regeneracji i naprawy tkanek. Niektóre białka pełnią funkcję transporterów, przenosząc różne substancje w organizmie, takie jak tłuszcze, witaminy, minerały czy tlenu, do komórek i tkanek. Białka są kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego, hormonalnego oraz trawienia pokarmów i wchłaniania substancji odżywczych.
Zapotrzebowanie na białko zależy od wielu czynników, takich jak wiek, płeć, aktywność fizyczna i stan zdrowia. Zazwyczaj przyjmuje się, że średnie zapotrzebowanie dorosłej osoby wynosi około 0,9–1 gramów na kilogram masy ciała dziennie. Istnieje wiele czynników, które mogą to zapotrzebowanie zwiększyć, np. aktywność fizyczna czy rekonwalescencja po chorobie. Osoby uprawiające sporty siłowe czy kulturyści spożywają 2–3 g białka na kilogram masy ciała dziennie. Nie ma ustalonej maksymalnej dawki białka powyżej której może ono działać negatywnie ponieważ każdy toleruje inne jego ilości.
Białko można dostarczyć zarówno z źródeł roślinnych jak i zwierzęcych. To pochodzenia zwierzęcego zawiera wszystkie niezbędne dla organizmu aminokwasy. Z kolei białko roślinne nie ma pełnego kompletu aminokwasów przez co trzeba prawidłowo bilansować dietę. Źródła białka zwierzęcego obejmują mięso, ryby, owoce morza, jaja oraz produkty mleczne, takie jak ser, jogurt czy mleko. Natomiast z produktów roślinnych dobrym źródłem tego składnika są: strączki (fasola, soczewica, ciecierzyca, groch), produkty zbożowe czy orzechy.
Reklama
Czy za dużo białka w diecie może być groźne dla zdrowia?
Nadmiar białka w diecie wynika ze spożywania go w zbyt dużych ilości w stosunku do zapotrzebowania. Współczesny model diety bogatej w tłuste produkty mięsne, zwłaszcza w te wysokoprzetworzone, a ubogiej w warzywa i owoce często powoduje, że w połączeniu z siedzącym trybem życia, zbyt dużo białka znajduje się w organizmie. Oczywiście zdrowy organizm sprawnie radzi sobie z regulacją gospodarki kwasowo-zasadowej i jednorazowe epizody z dużej ilości białka w diecie nie wpłyną negatywnie na organizm.
W przypadku diety ubogiej w składniki mineralne i witaminy pochodzące z warzyw i owoców lub współistniejących jednostkach chorobowych, nadmiar białka w diecie będzie miał swoje konsekwencje. Gdy zdolności organizmy do utrzymania odpowieniego pH będą zmniejszone sięgnie on do rezerw np. po wapń co zwiększa ryzyko osteoporozy.
Podaż tego makroskładnika powinna być ściśle kontrolowana przez osoby z chorobami nerek np. przewlekłą ich niewydolnością czy też z dną moczanową. Za dużo białka nie sprawdzi się także w diecie ketogenicznej. Zbyt duże jego ilości mogą powodować wyjście z ketozy.
Za dużo białka w organizmie – objawy
Długotrwałe dostarczanej za dużej ilości białka w diecie względem zapotrzebowania może prowadzić do przebiałkowienia. Niektóre objawy związane ze zbyt dużą podażą tego makroskładnika nie są typowe. Jednak nadmiar białka w diecie może nieść za sobą poważne skutki dlatego nie powinno się ignorować objawów przebiałkowienia organizmu. Do najbardziej popularnych sympotomów można zaliczyć częstsze biegunki, a co za tym idzie także wzmożone pragnienie ze względu na większe wydalanie płynów.
Dodatkowo produkty białkowe w większości są ciężkostrawne co może prowadzić do zaburzeń ze strony układu pokarmowego związanych z dłuższym trawieniem i uczuciem obciążenia żołądka. Makroskładnik ten wpływa na zwiększone uczuci sytości przez co można dostarczać zbyt małe ilości innych produktów, które bogate są w inne witaminy, składniki odżywcze i antyoksydanty. Produkty bogate w białko zwierzęce nie dostarczają błonnika, który reguluje pracę jelit przez za dużo białka w diecie może objawiać się także zaparciami. Często też pojawia się nieprzyjemny zapach z jamy ustnej.
Dalszą część artykułu znajdziesz pod sekcją "Pytania do eksperta"
Reklama
Zbyt dużo białka w diecie u dziecka
Młode organizmy mają zupełnie inne zapotrzebowanie na składniki odżywcze niż osoby dorosłe. Łatwiej też jest dostarczyć za dużych lub za małych ilości danego składnika. Przebiałkowienie u dziecka będzie niosło za sobą poważniejsze konsekwencje. Żywienie dziecka w okresie do 2 roku życia przekłada się na jego metabolizm i masę ciała w późniejszych latach. Zbyt dużo białka w diecie na tym etapie rozwoju dodatnio koreluje z nadmierną masą ciała w wieku szkolnym czy nawet w życiu dorosłym.
Reklama
Jak usunąć nadmiar białka z organizmu?
Organizm codziennie przeprowadza zaawansowane procesy chemiczne i fizyczne i jest w stanie poradzić sobie z wieloma wyzwaniami, jeżeli damy mu na to przestrzeń i dostarczymy niezbędnych składników. Jak leczyć przebiałkowienie organizmu? Jeżeli nie wymagamy hospitalizacji lub wizyty u lekarza z powodu nadmiernego obciążenia nerek to jesteśmy w stanie przywrócić organizm do normy za pomocą prawidłowej diety. Nadmiaru białka nie da się usunąć w jakiś magiczny sposób. Wystarczy wypijać odpowiednie ilości wody, zadbać o podaż różnokolorowych warzyw i owoców, a także pełnoziarnistych produktów zbożowych. Nie trzeba w tym czasie rezygnować z produktów bogatych w białko, ale trzeba pilnować odpowiedniej ich podaży.
W ułożeniu prawidłowego planu żywieniowego pomocne mogą być nowoczesne aplikacje dietetyczne oferujące kilkanaście zbilansowanych diet, wśród których każdy znajdzie coś dla siebie. Stosując gotowe plany można nauczyć się jak komponować posiłki i jakie wielkości porcji są odpowiednie do celu. Ponadto aplikacja umożliwia indywidualne dostosowanie planu, wymianę posiłków czy stały kontakt z dietetykiem.
Chcąc skutecznie normalizować masę ciała warto skorzystać z innowacyjnej platformy żywieniowej, która udostępnia kilkanaście różnych, dobrze zbilansowanych diet, w tym wegetariańską, w kalorycznościach dostosowanych do wieku, masy ciała i wzrostu. Dodatkowo możemy otrzymujemy przepisy na posiłki wraz z intuicyjną listą zakupów.
