Czym jest i jak wygląda nawłoć pospolita?
Nawłoć pospolita znana jest w Polsce również jako polska mimoza. Jest to wieloletnia roślina zielona z rodziny astrowatych.
Jej pojedyncza łodyga jest sztywna, wzniesiona prosto w górę, w środku pusta, z zewnątrz widoczne ma czerwone przebarwienia.
U dołu łodyga jest gładka, a od góry pokryta malutkimi włoskami.
Jak wygląda nawłoć pospolita? Kwiat nawłoci ma żółtą barwę, jest bardzo drobny i zgrupowany w koszyczki po 5-14 sztuk. Koszyczki te natomiast tworzą wiechowate kwiatostany na szczycie łodygi.
Nawłoć z reguły zaczyna kwitnąć w sierpniu, dlatego dla wielu osób mieszkających poza miastem pojawienie się jej kwiatów zwiastuje koniec lata.
Polska mimoza rośnie przede wszystkim na polach, polanach, miedzach oraz suchych łąkach w Europie, Azji i Ameryce Północnej. W Polsce jest bardzo powszechna, najczęściej można ją spotkać na nizinach, na polach i pastwiskach.
Nawłoć pełni funkcje:
- miododajną,
- leczniczą,
- ozdobną.
Reklama
Jak odróżnić nawłoć pospolitą od kanadyjskiej?
Nawłoć pospolita i kanadyjska mają podobne właściwości lecznicze i zastosowanie. Różni je przede wszystkim wygląd.
Z daleka mogą wydawać się podobne, jednak nawłoć pospolita jest węższa. Kwiatostany odmiany kanadyjskiej rozrastają się na boki, a łodyga jest szorstkoowłosiona. Jej liście są lencetowate i zaostrzone.
Warto kierować się także wysokością, jaką osiągają terośliny. Nawłoć pospolita osiąga do 100 cm, podczas gdy kanadyjska rośnie nawet do 2 m.
Reklama
Uprawa nawłoci pospolitej
Nawłoć pospolita bywa uprawiana ze względu na jej właściwości lecznicze, miododajne i ozdobne. W ostatnim przypadku najczęściej stanowi ozdobę przydomowych ogródków.
Nie ma wysokich wymagań, jeśli chodzi o warunki glebowe, jest odporna na mróz i suszę. Najobficiej kwitnie na stanowiskach słonecznych, choć dobrze radzi sobie także w półcieniu.
Wadą nawłoci jest jej ekspansywność. Posadzona w ogrodzie, może zacząć rozrastać się w niekontrolowany sposób i tym samym eliminować rośliny sąsiadujące. Aby temu zapobiec, co roku należy ograniczać jej system korzeniowy.
Roślinę rozmnaża się poprzez jesienny wysiew nasion. Nasiona nawłoci pospolitej można kupić w sklepach ogrodniczych stacjonarnych lub internetowych.
Ich cena nie jest wysoka. Często sprzedawane są w mieszankach nasion roślin miododajnych lub łąkowych.
Nawłoć pospolitą można uprawiać także w doniczce, jednak wówczas wymaga ona corocznego przesadzania.
Dostępne są również gotowe sadzonki nawłoci pospolitej do kupienia za kilka lub kilkanaście złotych za sztukę.
Reklama
Właściwości nawłoci pospolitej
W przypadku nawłoci najważniejsza jest jej część naziemna, czyli ziele. Jego właściwości lecznicze znane są i wykorzystywane od dawna.
Już w pierwotnych plemionach germańskich sporządzano napar z mimozy i niwelowano za jego pomocą rozmaite dolegliwości.
Roślina ta wykazuje przede wszystkim właściwości:
- przeciwzapalne,
- antybakteryjne,
- przeciwzakrzepowe,
- ściągające,
- uspokajające,
- moczopędne.
Jeśli chodzi o jej działanie przeciwzapalne, najczęściej nawłoć pospolita jest wykorzystywana do leczenia stanów zapalnych jamy ustnej, gardła oraz okolic intymnych pod postacią płukanek z naparu.
Podobnie stosuje się nawłoć do przemywania dolegliwości skórnych:
- uszkodzeń mechanicznych (ran, otarć itd.),
- wysypek,
- miejsc swędzących,
Napar przyspiesza gojenie i regenerację skóry, hamuje krwawienie i minimalizuje świąd. Skutecznie pomaga także w zwalczaniu stanów łojotokowych i trądzikowych, działając przeciwzapalnie i łagodząco.
Nawłoć pospolita wspomaga również produkcję soków trawiennych i żółci wątrobowej, dlatego może okazać się skuteczna przy zaburzeniach metabolizmu. Pomaga na:
- niestrawność,
- gazy i wzdęcia,
- zaburzenia pracy jelit lub żołądka.
Reklama
Zastosowanie nawłoci pospolitej
Nawłoć pospolita ma bardzo szerokie zastosowanie. Najczęściej robi się z niej napary, co poprzedzone jest suszeniem ziela.
Z suszu robi się napar do zastosowania:
- wewnętrznego - herbata ziołowa do picia (na problemy trawienne lub zaburzenia pracy układu moczowego, np. stany zapalne dróg moczowych);
- zewnętrznego - jako płukanki przy stanach zapalnych jamy ustnej, gardła, pochwy lub w formie okładów na uszkodzenia i podrażnienia skóry.
Nawłoć stosuje się także do produkcji nalewek o właściwościach leczniczych. Nalewka z nawłoci pospolitej zalecana jest osobom dorosłym wspomagająco przy leczeniu przeziębienia lub grypy.
Zakupić można różne preparaty z nawłocią pospolitą, np.:
- syropy,
- herbaty,
tabletki (z wyciągu z rośliny).
Dostępne są w sklepach ekologicznych, zielarskich i aptekach. Ich cena najczęściej wynosi od kilku do kilku nastu złotych.
Reklama
Jak suszyć nawłoć pospolitą?
Aby móc rozpocząć suszenie nawłoci pospolitej, należy wiedzieć, kiedy ona kwitnie. Zbieranie jej w odpowiednim okresie jest ważne dla smaku przetworów.
Kwitnienie nawłoci pospolitej przypada na czas sierpnia. Choć niektórzy zbierają ją już w lipcu, warto poczekać miesiąc czy dwa, by kwiaty w pełni się rozwinęły.
Jak zatem ususzyć zebrane ziele? Suszenie nawłoci musi odbywać się w ciepłym miejscu pozbawionym wilgoci, jednak temperatura otoczenia nie powinna przekraczać 40 st. C.
Suszyć można całą część zieloną razem z kwiatami, rozłożoną na siatce lub zawieszoną w niedużych pęczkach.
Reklama
Miód z nawłoci pospolitej
Miododajność nawłoci pospolitej jest bardzo ważną zaletą tej rośliny zarówno dla pszczelarzy, jak i samych pszczół.
Ziele to zaczyna kwitnąć pod koniec lata, ale okres jego kwitnienia jest bardzo długi, sięgający niekiedy pierwszych przymrozków. Ułatwia to pszczołom przetrwanie następującej później zimy, ponieważ pszczelarze część miodu zostawiają dla nich na ten czas jako pokarm.
Nie każdy sklep z miodami posiada w swojej ofercie miód z nawłoci pospolitej. W Polsce produkuje się go stosunkowo od niedawna i nie jest on zbyt popularny.
Niełatwo go pozyskać, ponieważ w okresie kwitnienia zioła pszczoły przygotowują się już do przezimowania.
Miód nawłociowy ma jasnożółtą, słomkową barwę i niezwykłe walory smakowe; jest słodki o delikatnie wyczuwalnej nucie kwaskowo-gorzkiej. Szybko ulega krystalizacji, podczas której gęstnieje i zmienia kolor na jeszcze jaśniejszy.
Miód pozyskiwany z nektaru nawłoci zachowuje lecznicze właściwości zioła.
Przepis na syrop z nawłoci pospolitej
Syrop z nawłoci pospolitej można przygotować samodzielnie w domu. Wystarczy zebrać wystarczająco dużą ilość kwiatów i poświęcić trochę swojego czasu.
Do przygotowania potrzebne są:
- 3 szklanki kwiatów nawłoci pospolitej,
- 1 cytryna,
- 1 litr wody,
- 300 g cukru.
Kwiaty należy zalać wodą i odstawić na dobę. Po tym czasie konieczne jest przecedzenie całości. Tak uzyskany płyn trzeba następnie zalać wrzątkiem, poczekać aż ostygnie i wycisnąć do niego sok z cytryny.
Powinno dodać się cukier (lub jego odpowiednik) i go rozpuścić w przygotowanej miksturze. Całość trzeba wtedy przelać do wyparzonych słoiczków, a następnie pasteryzować je przez ok. 10 minut.
Przeciwwskazania i skutki uboczne stosowania nawłoci pospolitej
Preparaty produkowane na bazie mimozy uznawane są za bezpieczne, jednak ich stosowanie powinno być skonsultowane z lekarzem, szczególnie przez kobiety w ciąży i karmiące piersią.
Zbyt długa kuracja nawłocią pospolitą może powodować skutki uboczne w postaci obrzęków, nadmiernego oddawania moczu, zatruciem czy gorączką. Szczególnie powinny uważać osoby z:
- niewydolnościami nerek,
- niewydolnością sercową,
- alergiami.
Nawłoć pospolita nie powinna mieć negatywnego wpływu na przyjmowaną antykoncepcję, jednak stosowanie jakichkolwiek ziół lepiej skonsultować wcześniej z ginekologiem.
Zwalczanie nawłoci pospolitej
Nawłoć pospolita ma wiele zalet, jednak jej właściwości lecznicze czy miododajne mogą nie być wystarczającym argumentem dla pozostawienia jej np. w swoim ogrodzie. Może ona sprawiać problem w uprawie innych roślin, choć nie jest gatunkiem inwazyjnym.
Jak ją zwalczać? Najlepiej pozbyć się jej poprzez wyrywanie wraz z korzeniami. Pomóc może również regularne koszenie trawy, zwłaszcza przed okresem jej kwitnienia.
Nie zaleca się natomiast stosowania chemicznych środków, gdyż mogą mieć wpływ na uprawy.
