Co to jest neutropenia?
Mianem neutropenii określa się stan, w którym poziom neutrofili we krwi spada poniżej określonej normy. Owe neutrofile to rodzaj białych krwinek, odpowiedzialnych za obronę organizmu przed bakteriami, grzybami, a także różnego rodzaju wirusami.
Występowanie neutropenii może być wynikiem wielu czynników. Wśród nich wyróżnić można choroby dziedziczne, choroby autoimmunologiczne, te o charakterze wirusowym, nowotworowym, a także leki, radioterapię oraz niedobory witaminowe i żywieniowe. Jej występowanie można zauważyć zarówno u osób dorosłych, jak i dzieci, w tym nawet niemowląt i noworodków.
Według Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 neutropenia to niedobór neutrofili w krwi, który klasyfikuje tę chorobę w kategorii D70-D77.
Konkretna kategoria kodu ICD-10 zależna jest bowiem od przyczyny neutropenii, a także innych objawów towarzyszących tej chorobie.
Z kolei analizując ICD-11 można zauważyć, że ten typ klasyfikacji chorób i problemów zdrowotnych ocenia ją w inny sposób. W ICD-11 neutropenia jest zdefiniowana, jako rzadko występujące zaburzenie hematologiczne i klasyfikowana jest w kategorii 3B80.
Reklama
Neutropenia a leukopenia
Leukopenia to ogólny niedobór białych krwinek we krwi, który może być spowodowany wieloma czynnikami, w tym chorobami dziedzicznymi, chorobami autoimmunologicznymi, zakażeniami wirusowymi, niedoborami żywieniowymi i radioterapią.
Może być także skutkiem niedoboru neutrofili, a więc neutropenią. Jednakże może zależeć również od zbyt niskiego stężenia innych rodzajów białych krwinek, którymi są monocyty i limfocyty.
Neutropenia jest więc specyficznym rodzajem leukopenii, w której występuje niedobór neutrofili we krwi. To właśnie ten rodzaj białych krwinek odpowiedzialny jest za walkę z bakteriami i grzybami. Z tego względu ich niedobór zwiększa ryzyko wystąpienia różnego rodzaju infekcji.
W diagnostyce laboratoryjnej, neutropenia definiowana jest, jako poziom neutrofili we krwi poniżej normy. Norma ta wynosi pomiędzy 2 000 a 7 500 neutrofili na mikrolitr krwi i różni się w zależności od określonych wytycznych przez laboratorium.
Reklama
Rodzaje neutropenii
Pod pojęciem neutropenii określany jest ogólny termin, opisujący stan, w którym poziom neutrofili we krwi jest niższy niż od przyjętej normy. Istnieją różne rodzaje tego typu niedoboru. Niektóre z nich są dziedziczne, inne są spowodowane czynnikami zewnętrznymi. Wśród rodzajów neutropenii można wyróżnić m.in.:
- Neutropenię wrodzoną - rzadkie dziedziczne zaburzenie, charakteryzujące się niskim poziomem neutrofili we krwi od urodzenia. W niektórych przypadkach może to prowadzić do poważnych infekcji. Przykładami neutropenii wrodzonych są: zespół Kostmanna, zespół Schwachmana-Diamonda, a także zespół Chediaka-Higashiego.
- Neutropenię cykliczną - dziedziczną chorobę, w której neutropenia pojawia się okresowo, zazwyczaj, co kilka tygodni lub miesięcy, gdy jej okresy zwykle trwają kilka dni i kończą się w sposób samoistny.
- Idiopatyczną neutropenię - której przyczyna nie jest znana. Ten rodzaj może występować zarówno u dorosłych, jak i u dzieci.
- Neutropenię związaną z niedoborem witaminy B12 lub kwasu foliowego, gdzie to właśnie niedobór tych witamin prowadzi do niskiego poziomu neutrofili we krwi.
- Neutropenię nabytą - rozwijającą się na skutek czynników zewnętrznych, takich jak infekcje wirusowe, radioterapia, chemioterapia, a także choroby autoimmunologiczne i choroby wątroby.
- Neutropenię, jako skutek uboczny przyjmowanych leków - niektóre leki, w tym leki przeciwzapalne, przeciwnowotworowe oraz przeciwzakrzepowe, mogą prowadzić do omawianego stanu. Jest to traktowane jako skutek uboczny.
- Neutropenię związaną z zakażeniem - niektóre infekcje, takie jak HIV i zapalenie wątroby typu C, także mogą powodować tego typu zaburzenie.
Oprócz wskazanych przykładów istnieją również inne rzadkie formy neutropenii związane z różnymi czynnikami, takimi jak choroby autoimmunologiczne, czy choroby krwi.
Reklama
Przyczyny neutropenii
Przyczyny neutropenii mogą być zróżnicowane i zależą przede wszystkim od jej rodzaju. Wśród czynników powodujących niedobór neutrofili wyróżnić można wrodzone zaburzenia, które występują przy dziedzicznych rodzajach neutropenii, a więc przy zespole Kostmanna, zespole Schwachmana-Diamonda i zespole Chediaka-Higashiego.
Inną przyczyną są infekcje wirusowe, a więc wirusy zapalenia wątroby typu C, HIV, a także wirusy grypy.
Neutropenię wywołać mogą także niektóre leki. Skutkiem ubocznym stosowania chemioterapii, leków przeciwzapalnych, przeciwwirusowych, a także przeciwpadaczkowych może być bowiem obniżony poziom neutrofili we krwi.
Wśród innych przyczyn tego stanu wyróżnia się promieniowanie, które może uszkadzać szpik kostny, choroby autoimmunologiczne, takie jak toczeń rumieniowaty układowy oraz choroba Hashimoto.
Oprócz tego obniżony poziom neutrofilii może być spowodowany występowaniem niedoboru witaminy B12 i kwasu foliowego, AIDS, czy mutacjami genetycznymi. Wpływ na produkcję neutrofili mogą mieć także niektóre choroby nerek i wątroby.
Należy także pamiętać, że ryzyko wystąpienia neutropenii wiąże się także z wiekiem pacjenta, stanem jego zdrowia, rodzajem i dawką stosowanych leków, stopniem narażenia na infekcje oraz wieloma innymi czynnikami.
Warto wiedzieć, że bardziej narażone na neutropenię są osoby z obniżoną odpornością, która może prowadzić do poważnych infekcji, co stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia i życia.
Reklama
Objawy neutropenii
Neutropenia sama w sobie nie powoduje charakterystycznych objawów. Jednak, ze względu na fakt, że neutrofile są odpowiedzialne za obronę organizmu przed bakteriami i grzybami, pacjenci z neutropenią są narażeni na infekcje i choroby, które mogą prowadzić do wystąpienia szeregu różnych objawów.
Symptomy te mogą być różne w zależności od przyczyny neutropenii i od tego, jak poważne jest obniżenie poziomu neutrofili we krwi.
Wśród objawów, które mogą wystąpić u pacjentów z neutropenią można wyróżnić m.in.:
- gorączkę i dreszcze,
- ból gardła,
- ból brzucha,
- kaszel i duszności,
- bóle mięśniowe i stawowe,
- bóle w okolicach klatki piersiowej,
- obrzęk kończyn,
- osłabienie i zmęczenie,
- zwiększone ryzyko infekcji skórnych, płucnych i moczowych,
- biegunkę lub zaparcia.
W przypadku ciężkiej neutropenii, pacjenci mogą doświadczać poważnych infekcji i gorączek, a także groźnych powikłań, takich jak sepsa, zakażenie krwi lub zapalenie płuc, które mogą stanowić zagrożenie dla życia.
Z tego względu, jeśli pacjent podejrzewa, że może mieć neutropenię lub ma niepokojące objawy infekcji, powinien niezwłocznie skonsultować się z lekarzem.
Reklama
Neutropenia u dzieci
Neutropenia u dzieci to stan, w którym poziom neutrofili jest niższy od norm tych białych krwinek przyjętych w danej grupie wiekowej.
Taka sytuacja, podobnie jak u osób dorosłych, może mieć różne przyczyny, takie jak choroby dziedziczne, choroby autoimmunologiczne, leki, choroby wirusowe, choroby nerek i wątroby, a także niedobory witamin.
Często neutropenia u dzieci występuje, jako efekt uboczny chemioterapii lub radioterapii stosowanej w leczeniu nowotworów.
Objawy neutropenii u dzieci mogą być takie same, jak u dorosłych, co oznacza, że maluchy są bardziej narażone na infekcje i choroby, a ich organizmy mogą mieć trudność z walką z zakażeniami.
Dlatego też, w przypadku zaobserwowania u dziecka niepokojących objawów, należy uważnie obserwować jego stan i zgłaszać każde podejrzenie infekcji lekarzowi.
Leczenie zależy od przyczyny zaburzenia i od stopnia obniżenia poziomu neutrofili. W przypadku ciężkiej neutropenii, dziecko może wymagać hospitalizacji i podania antybiotyków w celu zwalczania zakażeń.
Gdy mamy do czynienia z łagodną odmianą, wystarczające może być monitorowanie jego stanu oraz unikanie czynników ryzyka infekcji.
Należy jednak pamiętać, że w każdym przypadku, leczenie neutropenii u dzieci powinno być prowadzone pod nadzorem lekarza specjalisty.
Neutropenia u niemowlaka
Mimo, iż neutropenia u niemowląt to rzadkie zjawisko, nie jest wykluczone jego występowanie. U niemowląt, noworodków i małych dzieci większe narażenie na zakażenie patogenami jest bardziej niebezpieczne niż u osób dorosłych, ze względu na słabo rozwinięty układ odpornościowy u najmłodszych.
Przyczyny neutropenii u niemowląt mogą być różne, ale najczęściej występuje ona w wyniku:
- chorób dziedzicznych,
- niedoboru witaminy B12,
- aplazji szpiku,
- zakażeń wirusowych lub bakteryjnych,
- błonicy,
- czy niedoboru składników odżywczych.
Ciężka wrodzona neutropenia może ujawnić się już we wczesnym okresie noworodkowym w postaci zakażenia pępowiny, ropnego zapalenia skóry, występowania owrzodzeń w obrębie jamy ustnej, zakażeń płuc lub zakażenia krocza w okolicy warg sromowych lub odbytnicy.
Objawy neutropenii u niemowląt są zwykle niespecyficzne. Mogą one obejmować:
- gorączkę,
- biegunkę,
- wymioty,
- bóle brzucha,
- drażliwość,
- niechęć do jedzenia,
- zwiększoną senność.
Podobnie, jak u starszych dzieci i dorosłych, leczenie neutropenii u niemowląt zależy od przyczyny. U tak małych dzieci w większości przypadków wymaga ono jednak natychmiastowej interwencji medycznej.
W przypadku ciężkiej neutropenii niemowlę może wymagać hospitalizacji i podania antybiotyków, aby zwalczyć występujące zakażenia. W przypadku łagodnej odmiany zwykle wystarczy monitorowanie stanu niemowlęcia.
W większości przypadków neutropenia u dziecka nie ma wpływu na karmienie piersią. Jednak w sytuacji, gdy dziecko zmaga się z ciężką odmianą zaburzenia i jest narażone na zakażenia, lekarz może zalecić unikanie karmienia piersią, aby zminimalizować ryzyko infekcji.
W takim przypadku warto rozważyć karmienie dziecka mlekiem modyfikowanym lub donacją mleka kobiecego.
Jeśli jednak lekarz nie uzna tego za konieczne warto kontynuować karmienie piersią, ponieważ dostarcza ono dziecku cennych składników odżywczych i może pomóc wzmocnić jego odporność.
Reklama
Leczenie neutropenii
W zależności od przyczyny neutropenii, choroba może być wyleczona lub kontrolowana za pomocą indywidualnie dobranej terapii.
Niektóre przyczyny neutropenii, takie jak infekcje, mogą samoistnie ustąpić po wyeliminowaniu choroby wywołującej neutropenię. W innych przypadkach, takich jak choroby genetyczne, leczenie może polegać na kontroli objawów i zapobieganiu powikłaniom.
W przypadku łagodnej neutropenii, leczenie polega na monitorowaniu stanu pacjenta i unikaniu czynników ryzyka infekcji. W przypadku cięższej neutropenii, lekarz może zalecić leczenie farmakologiczne, takie jak podawanie czynników stymulujących wzrost komórek krwi.
W terapii neutropenii bardzo ważne jest przestrzeganie pewnych zasad i ochrona organizmu przed czynnikami zewnętrznymi, np.:
- brak kontaktu z osobami chorymi, szczególnie na choroby zakaźne;
- unikanie zatłoczonych miejsc,
- zwiększona częstość mycia rąk i zachowanie wszelkich zasad higieny osobistej.
W przypadku poważnej odmiany zaburzenia pacjent może wymagać izolacji w celu uniknięcia infekcji.
Niezwykle istotna może okazać się także dieta. Pacjent powinien przestrzegać konkretnych zaleceń dietetycznych i unikać żywności, która może zwiększyć ryzyko infekcji.
Z tego względu należy zaprzestać jedzenia surowych lub niedogotowanych potraw, takich jak jajka, mięso i owoce morza, a także żywności o niskiej jakości, takiej jak żywność fast food, słodycze i przetworzone produkty spożywcze.
Co więcej, dieta powinna być bogata w witaminy i składniki mineralne. Z tego względu warto jeść owoce, warzywa, pełnoziarniste produkty zbożowe, chude mięso, ryby, a także różnego rodzaju orzechy oraz nasiona.
