Jak wyglądają nicienie? Budowa i przykłady
Nicienie, inaczej obleńce lub robaki obłe, to zwierzęta pasożytnicze, należące do gromady Nematoda. Jak wyglądają nicienie? Charakteryzują się dwuboczną symetrią ciała, które jest wydłużone, obłe – walcowate lub nitkowate i niesegmentowane.
Istnieje wiele różnych gatunków nicieni, więc rozpiętość ich rozmiarów jest bardzo duża – niektóre z nich mierzą zaledwie 1 mm, podczas gdy inne potrafią osiągnąć długość 1 metra.
Budowa nicieni obejmuje:
- wór powłokowo-mięśniowy – tworzy ścianę ciała nicienia. Składa się na niego oskórek (kutikula) i warstwa podoskórkowa. Ta ostatnia tworzy wałki, między którymi biegną komórki mięśniowe i kanały układu wydzielniczego;
- jamę ciała – jest wypełniona płynem, który pełni rolę szkieletu hydrostatycznego;
- układ rozrodczy – męski lub żeński, ponieważ nicienie to w większości zwierzęta rozdzielnopłciowe. Najczęściej są jajorodne, niekiedy larworodne. Co ciekawe, niekiedy cechują się dobrze wyrażonym dymorfizmem płciowym, więc poszczególne płcie można łatwo rozpoznać. Samce zwykle są znacznie mniejsze i mają zagięty na stronę brzuszną tylny koniec ciała. Zawiera też dodatkowe narządy, na przykład szczecinki kopulacyjne. Nicień posiada ogromne zdolności reprodukcyjne. Niektóre samice potrafią złożyć nawet kilkaset tysięcy jaj dziennie;
- układ pokarmowy – znacznie różniący się od tego występującego u przywr, czy tasiemców. Składa się na niego otwór gębowy, torebka gębowa, gardziel, jelito i otwór odbytowy, łączący się u samców z otworem płciowym w stek;
- układ nerwowy – złożony z obrączki okołogardzielowej i pni nerwowych;
- narządy zmysłów – brodawki umiejscowione są głównie u nasady warg i przyogonowo.
Nicienie nie wykształciły układu krwionośnego. Nie mają także narządów oddechowych. Oddychają tlenowo lub beztlenowo w zależności od środowiska, w którym się znajdują.
W glebie nicienie spędzają część życia, jednak do zamknięcia cyklu potrzebują organizmu żywiciela. Atakują człowieka, koty, psy i inne zwierzęta, a nawet rośliny.
Zarazić się nimi możemy najczęściej poprzez zjedzenie pokarmu lub wypicie wody, skażonych postaciami inwazyjnymi. Nicienie u człowieka potrafią przenosić się także między matką a dzieckiem w czasie ciąży, poprzez ukłucie owadów krwiopijnych, a nawet aktywne wnikać przez skórę.
Robaki obłe atakujące człowieka, to:
- glista ludzka,
- owsik ludzki,
- włosogłówka ludzka,
- tęgoryjec dwunastnicy, czy amerykański.
Występujące nicienie u psa i u kota, które są niebezpieczne dla ludzi to glisty, tęgoryjce i węgorek jelitowy. Poprzez spożycie skażonej dziczyzny i wieprzowiny możemy zarazić się włośniem krętym.
O niebezpieczeństwie związanym z parazytozami należy pamiętać także podczas wybierania się na egzotyczne wakacje. Przykłady nicieni występujących w odległych krajach: robak medyński, nicienie wywołujące anisakiozę lub filariozy.
Dalszą część artykułu znajdziesz pod sekcją "Pytania do eksperta"
Reklama
Choroby wywoływane przez nicienie
Rozwój nicieni obejmuje następujące stadia: jajo, larwy i postać dojrzałą. Larwy nicienia po wylęgnięciu się z jaja linieją czterokrotnie. Odbywa się to w środowisku lub żywicielu pośrednim, bądź paratenicznym (przejściowym). Zwykle dopiero larwa, która przeszła już jedno linienie jest w stanie zakazić człowieka.
Z tego powodu musi minąć trochę czasu między rozprzestrzenieniem się jaj nicienia, a okresem, kiedy pojawia się niebezpieczeństwo zarażenia..
Nicienie u kota są więc szczególnie groźne dla człowieka, jeśli nie sprząta się jego odchodów regularnie, dając pasożytom znajdującym się w wydalonym kale czas do rozwoju.
Po przedostaniu się inwazyjnej larwy do żywiciela, nicień dalej przekształca się aż do postaci dojrzałej płciowo. W trakcie tego procesu larwy nicieni mogą migrować w organizmie, wywołując objawy i poważne powikłania choroby.
Co istotne, część larw potrafi przechodzić w stan spoczynku. Z tego powodu między dostaniem się pasożyta do organizmu, a zachorowaniem potrafi upłynąć sporo czasu oraz ataki pasożyta mogą się powtarzać.
Przerwanie tego stanu i wznowienie rozwoju larw nicienia następuje spontanicznie lub w okresach zmian w organizmie żywiciela – częstym impulsem do ponownego uaktywnienia się inwazji nicieni jest wahanie poziomu hormonów w okresie okołoporodowym.
Inwazja nicieni potrafi przebiegać bezobjawowo, jednak nieleczona przekształca się w schorzenie z całym szeregiem uciążliwych symptomów. Jakie są najczęstsze choroby wywoływane przez nicienie?
Niektóre z nich są bardzo dobrze znane, na przykład owsica, wywoływana przez owsika ludzkiego. Schorzenie nazywane jest chorobą brudnych rąk, ze względu na zakażenia, do których dochodzi w wyniku niedostatecznej higieny.
Owsik atakuje głównie dzieci, powodując nieznośne swędzenie odbytu w czasie nocy i bóle brzucha. W przypadku masywnej inwazji może znacząco wpływać na zdolność koncentracji, jakość snu i samopoczucie chorego.
W Polsce, drugim po owsiku, najczęściej występującym pasożytem przewodu pokarmowego człowieka jest włosogłówka ludzka – nicień wywołujący chorobę nazywaną trychocefalozą lub włosogłówczycą.
Zakażenie pasożytem następuje po spożyciu jaj, które łatwo rozprzestrzeniają się w środowisku, na przykład z pomocą much. W przebiegu choroby występują typowe objawy żołądkowo-jelitowe, jednak u dzieci włosogłówka ludzka może doprowadzić też do niedokrwistości i zahamowania rozwoju fizycznego.
Na świecie natomiast, najczęściej występującą parazytozą jelitową jest glistnica (askarioza), którą wywołuje glista ludzka. WHO szacuje liczbę zarażonych osób na około 1,4 miliarda osób! W Europie glistę najczęściej spotyka u dzieci, które nie mają jeszcze odpowiednio wpojonych zasad higieny.
Objawy glistnicy są bardzo różnorodne – od gorączki i kaszlu, do wymiotów i biegunek, zaburzeń neurologicznych i odczynów alergicznych. Samica glisty ludzkiej mierzy nawet 35 cm i potrafi złożyć 200 tysięcy jaj dziennie. Z tego powodu groźnym powikłaniem bywa zaczopowanie jelita kłębami nicieni.
Mycie rąk i warzyw przed jedzeniem nie zawsze jest wystarczające, aby uniknąć inwazji pasożytów. Tęgoryjce, wywołujące tęgoryjczycę, potrafią aktywnie przenikać przez skórę, dlatego często spotyka się je u ludzi pracujących, na przykład w kopalniach.
Pasożytują one na krwi wysysanej ze ściany jelita żywiciela, co może doprowadzić do powstania niedokrwistości i obrzęków twarzy lub stóp. Oprócz tego choroba objawia się silnym świądem i dolegliwościami ze strony układu oddechowego i pokarmowego.
Jedną z przypadłości, która może wystąpić zarówno u ludzi, jak i przebywających w naszych domach psów i kotów, jest węgorczyca (strongyloidoza). Chorobę wywołuje nicień mierzący zaledwie kilka milimetrów – węgorek jelitowy.
Dostaje się on do organizmu człowieka drogą pokarmową lub przez skórę. Wywołuje biegunkę i zmiany skórne, a inwazja ma najczęściej uciążliwy, przewlekły charakter, z okresami zaostrzeń i remisji.
Od zwierząt domowych możemy zarazić się też glistą psią lub glistą kocią, które wywołują toksokarozę larwalną. Jaja tych pasożytów występują niemal w 70 proc. piaskownic i placów zabaw, ze względu na ich skażenie odchodami zwierzęcymi. W ten sposób łatwo może dojść do zakażenia małych dzieci bawiących się w tych miejscach.
U człowieka larwy glisty wędrują w organizmie, docierając do różnych narządów – wątroby, serca, mięśni, a nawet mózgu i gałki ocznej. Skutki inwazji mogą być więc bardzo poważne, od opóźnienia rozwoju psychicznego i napadów drgawek, aż po utratę wzroku.
Tęgoryjce atakujące psy i koty także mogą przenosić się na ludzi. Formy larwalne nicienia bytują wtedy pod skórą człowieka i wywołują zespół wędrującej larwy skórnej. Objawia się on charakterystycznymi, serpentynowatymi zmianami skórnymi i pokrzywką. Aby chronić się przed tymi tęgoryjcami ważne jest regularne usuwanie odchodów zwierzęcych i chronienie ciała podczas chodzenia po trawie, bądź wykonywania prac ogrodowych.
Do chorób wywoływanych przez nicienie należy też jedna z najgroźniejszych parazytoz człowieka – włośnica (trichinelloza). W Polsce jest ona wpisana na listę chorób zwalczanych z urzędu. Powoduje ją inwazja włośnia krętego, którym możemy zarazić się przez spożywanie niedogotowanej lub surowej i zanieczyszczonej larwami pasożyta wieprzowiny, bądź dziczyzny.
W przebiegu choroby występują objawy grypopodobne, kiedy nicień wędruje w jelicie i osiedla się w mięśniach. Włosień kręty może jednak znaleźć się też w układzie nerwowym, sercu lub płucach i doprowadzić do poważnych powikłań.
Nieodpowiednio przygotowane posiłki mogą też skutkować zachorowaniem na anisakiozę. Nicień wywołujący to schorzenie pasożytuje na ssakach morskich, rybach i głowonogach. Objawy żołądkowe po spożyciu surowego mięsa ryb zanieczyszczonego tym pasożytem mogą wystąpić już w kilka godzin po posiłku. W najgorszym przypadku dochodzi do penetracji ścian jelita i przedostania się nicieni do jamy otrzewnowej ciała.
W czasie wizyty w Afryce lub Azji można natknąć się na największego, mierzącego ponad metr nicienia – robaka medyńskiego. Wywołuje on chorobę nazywaną drakunkulozą. Do zakażenia dochodzi poprzez spożycie wody zawierającej jego żywiciela pośredniego – oczlika.
Dorosła postać pasożyta lokuje się najczęściej w tkance podskórnej nogi, wywołując silny ból i wieloletnie konsekwencje w postaci przykurczy i blokady stawów. Proces leczenia poprzez nawijanie robaka medyńskiego na patyk, które może trwać nawet 2 tygodnie, mrozi krew w żyłach.
W przypadku podróży do dalekich krajów można natknąć się na inne choroby wywoływane przez nicienie - nazwane filariozami. Do pasożytów bytujących w układzie limfatycznym człowieka należą na przykład filaria Bankrotta, wywołująca wuszereriozę lub Brudia malayi.
Najbardziej znaną filarią bytującą w skórze jest nicień Loa loa, występujący w Afryce, ale poza nim możemy zarazić się też mansonellozą, onchocerkozą (nazywaną ślepotą rzeczną) lub występującą u psów dirofilariozą.
Przed wyjazdem warto więc odpowiednio się przygotować. Na czas podróży należy przygotować odpowiednią odzież i środki ochronne odstraszające owady, aby chronić się przed komarami i innymi krwiopijcami. Można też przyjmować profilaktycznie leki przeciwrobacze.
W przeciwnym razie zachorowanie doprowadzi do różnorodnych objawów, wśród których wystąpią:
- wysoka gorączka,
- bóle stawów,
- świąd,
- osłabienie,
- zapalenie mózgu,
- utrata wzroku,
- słoniowacizna (obrzęk limfatyczny tkanek).
Glista ludzka a glistnica (askarioza)
Askarioza (inaczej glistnica) to najczęstsza parazytoza jelitowa na świecie. WHO szacuje liczbę osób zarażonych na blisko 1,4 mld osób. Chorobę wywołuję glista ludzka (Ascaris lumbicoides hominis).
Jest to szeroko rozpowszechniony nicień, który atakuje ludzi głównie w krajach rozwijających się w strefie równikowej i zwrotnikowej, ze względu na dogodny klimat, złe warunki sanitarne (takie jak brak kanalizacji) i stosowanie odchodów ludzkich do nawożenia upraw.
W Europie na askariozę chorują najczęściej dzieci w wieku przedszkolnym ze względu na nieprzestrzeganie przez nie zasad higieny.
Postać dorosła glisty ludzkiej pasożytuje w jelicie cienkim. Samica osiąga rozmiary do 35 cm i składa dziennie 200 tysięcy jaj, wydalanych z kałem żywiciela. Kiedy klimat jest niesprzyjający, jaja mogą przetrwać w środowisku przez lata, zachowując zdolność do zakażenia. Przy odpowiednich warunkach w ciągu 3 tygodni powstaje w nich larwa inwazyjna.
Do zarażenia askariozą dochodzi poprzez spożycie zanieczyszczonych produktów, bądź przedostanie się pasożyta do ust z brudnych rąk, po kontakcie z glebą. Świeży kał nie stanowi zagrożenia ze względu na zbyt wczesną formę stadiów rozwojowych pasożyta. Z tego samego powodu nie można zarazić się glistnicą bezpośrednio od drugiej osoby – niezbędna jest odpowiednio długa inkubacja jaja w glebie.
Po spożyciu, larwy glisty ludzkiej uwalniają się w jelicie, penetrują jego ścianę i dostają się do układu krwionośnego, z pomocą którego wędrują do płuc. Tam przechodzą kolejne linienia i drogą tchawicy dostają się do gardła, gdzie są ponownie połykane i trafiają do jelita, zamykając cykl. Postać dojrzała płciowo może przeżyć tam do 2 lat.
Niekiedy z płuc część larw trafia z powrotem do krwiobiegu i dalej do narządów, gdzie otorbiając się tworzą guzki robacze. W przypadku inwazji kobiety w ciąży istnieje ryzyko przejścia glisty ludzkiej od matki do płodu.
Glistnica może zostać wywołana też przez larwę glisty psiej - Toxocara canis (Lumbricus canis) oraz glisty kociej - Toxocara cati. Choroba jest wtedy nazywana toksokarozą larwalną i należy do zoonoz, czyli chorób odzwierzęcych. Przenoszona jest przez psy i koty, a człowiek jest dla pasożyta przypadkowym żywicielem. Szacuje się, że przynajmniej 1 na 4 osoby w Polsce miały z nimi styczność.
Niestety, ze względu na masowe zarażenie psów i kotów gleba przeważnie jest zanieczyszczona – jaja glist stwierdza się w 30-70 proc. badanych próbek pochodzących z piaskownic, osiedli, skwerów, parków i posesji prywatnych.
Na dodatek, nicienie w takiej formie mogą zachowywać żywotność nawet do kilku lat, co przy wysokiej płodności samic prowadzi do ich kumulacji w środowisku.
Pasożyty te występują powszechnie w środowisku i osiągają rozmiary nawet do 20 cm. Świeżo wydalany kał zawiera jaja nieinwazyjne, które dojrzewają do stadium inwazyjnego w środowisku, w ciągu 3 tygodni.
Zarażenie glistnicą następuje przez zjedzenie jaj nicieni, w środku których znajduje się inwazyjna forma larwy. Może do tego dojść poprzez skażenie pokarmu odchodami zwierząt, zabawy glebą lub w wyniku niewystarczającej higieny po kontakcie z futrzanymi przyjaciółmi.
Małe dzieci najczęściej zarażają się podczas zabawy w piaskownicy i placach zabaw oraz poprzez obgryzanie paznokci. W USA przeprowadzono badania wśród dzieci w wieku między 20 miesięcy do 7 lat i stwierdzono, że inwazje są spowodowane głównie przez zjedzenie niedojrzałych osobników glist wydalonych przez koty.
U człowieka larwy glisty odbywają wędrówkę somatyczną z jelit poprzez układ krwionośny i docierają do różnych narządów. Osiedlają się w wątrobie, sercu, mięśniach, płucach, a nawet mózgu i gałce ocznej. Wszędzie, gdzie mogą przebywać przez dłuższy czas. Larwy uszkadzają mechanicznie tkanki w trakcie wędrówki i bytowania, co prowadzi do występowania stanów zapalnych i powstawania ziarniniaków.
W organizmie człowieka przeżywają nawet do 10 lat, zachowując zdolność do dalszych wędrówek.
Robak medyński a drakunkuloza
Drakunkuloza to mrożąca krew w żyłach choroba, wywoływana przez nicienia z gatunku Dracunculus medinensis. Inne nazwy tego pasożyta to robak medyński, robak gwinejski lub riszta. Pasożyt ten znany jest głównie w Afryce i Azji, na obszarach graniczących ze zbiornikami wody stojącej. Jest największym nicieniem pasożytującym u człowieka. Samce mierzą zaledwie 1-3 cm, podczas gdy samice mogą osiągać rozmiary nawet 120 cm.
Żywicielem pośrednim robaka medyńskiego jest planktonowy widłonóg z rodzaju Cyclops (oczliki), w którym bytują postacie inwazyjne nicienia. Według najnowszych doniesień, istotnym rezerwuarem dla tego pasożyta są też psy.
Zarazić się można przez spożycie wody zawierającej zarażone oczliki. Larwy robaka, po znalezieniu się w organizmie człowieka zaczynają wędrować. Przebijają się przez ścianę jelita do tkanki łącznej jego krezki. Tam dojrzewają i kopulują, a po roku od zarażenia zapłodniona samica podejmuje dalszą wędrówkę.
Zwykle w jednym organizmie żywiciela rozwijają się maksymalnie 2 samice. Nicień lokuje się w tkance podskórnej kończyn dolnych (stopy, bądź podudzia), rzadziej moszny, pleców, rąk i piersi. Powstaje tam miejscowy odczyn zapalny – wrzód.
Kiedy człowiek szuka ulgi, mocząc bolące miejsce w wodzie, wrzód pęka. Tysiące larw z ciała samicy uwalniają się do otoczenia, stanowiąc nowe źródło zarażenia drakunkulozą.
Owsik a owsica (enterobioza)
Owsica, inaczej enterobioza, to jedna z najbardziej znanych chorób pasożytniczych wywoływanych przez nicienie. Jest nazywana chorobą brudnych rąk, a powoduje ją mierzący zaledwie 1 cm nicień - owsik ludzki (Enterobius vermicularis).
Występuje on powszechnie na świecie i jest jednym z najczęstszych pasożytów u dzieci w strefie klimatu umiarkowanego. Rocznie na świecie zaraża się 500-1000 milionów osób.
Pasożyty te bardzo łatwo się rozprzestrzeniają. Samica owsika składa każdego dnia około 20 tysięcy jaj, które są zdolne do zarażenia człowieka przez co najmniej 3 tygodnie. Jaja powleka kleista substancja, ułatwiająca ich przyleganie do skóry okolicy odbytu, palców rąk, bielizny i przedmiotów.
Zarażenie enterobiozą następuje poprzez:
- autoinwazję - na przykład przez przeniesienie jaj owsika z okolicy odbytu do jamy ustnej za pomocą rąk. Zdarza się też, że w wyniku zaparcia samica nicienia nie może wydostać się na zewnątrz, więc składa jaja w jelicie grubym lub prostnicy, powodując kolejną falę owsicy u żywiciela;
- retroinwazję - kiedy to larwy wyklute ze złożonych w okolicy odbytu jaj wpełzają z powrotem do odbytu;
- pośrednio - przez zanieczyszczoną pościel lub odzież i przedmioty codziennego użytku; Często do zarażenia dochodzi podczas korzystania z basenu.
- inhalacyjnie - poprzez wdychanie powietrza z jajami owsika.
Z połkniętego jaja w jelicie cienkim człowieka uwalnia się larwa, która wielokrotnie linieje, rozwijają się do postaci dorosłej, która przeżywa do 2 miesięcy.
Włosogłówka ludzka a trychocefaloza
Włosogłówczyca – choroba wywoływana przez nicienia Trichuris trichiura (Trichocephalus dispar) - włosogłówka ludzka. Szacuje się, że trychocefalozą obecnie zarażonych jest 800 mln ludzi.
W Polsce jest to drugi po owsiku, najczęściej występujący pasożyt przewodu pokarmowego człowieka.
Włosogłówka ludzka to pasożyt występujący wszędzie na świecie, najczęściej jednak w klimacie ciepłym i wilgotnym. Jego rozmiary dochodzą do 5cm, a do cyklu rozwojowego potrzebuje jedynie organizmu człowieka i trochę gleby.
Do zarażenia dochodzi przez kontakt ze skażonymi przedmiotami, bądź spożycie pokarmu lub wody zanieczyszczonych jajami inwazyjnymi. Są one wydalane z kałem i dojrzewają do formy inwazyjnej w środowisku w ciągu 2-4 tygodni. Do roznoszenia jaj włosogłówki przyczyniają się też muchy.
Po zakażeniu jajami, w jelicie cienkim człowieka wylęgają się larwy, które w jelicie grubym w ciągu 3 miesięcy od inwazji przekształcają się w postać dojrzałą płciowo. Zagłębia się ona przednią częścią ciała w błonę śluzową jelita żywiciela, uszkadzając naczynia krwionośne. Włosogłówka ludzka może bytować w taki sposób w organizmie człowieka przez 3 do 5 lat.
Węgorek jelitowy a węgorczyca
Węgorczyca - inaczej strongyloidoza (czasem mniej poprawnie nazywana węgorzycą), to choroba wywoływana przez węgorka jelitowego (Strongyloides stercoralis). Jest to bardzo mały nicień, mierzący zaledwie 2,5 mm, z wyraźnie zaznaczonym dymorfizmem płciowym.
Atakuje on zwierzęta mięsożerne (koty, psy, lisy) oraz człowieka. Możemy więc zarazić się nim, kiedy rozsiewa go nasz pupil.
Postacią pasożytującą nicienia są wyłącznie rozmnażające się samice. Bytują one w jelicie cienkim żywiciela. Składają tam jaja, z których wykluwają się larwy, usuwane do środowiska z kałem.
Węgorek jelitowy dojrzewa w glebie i zaraża nowego żywiciela poprzez błonę śluzową jamy ustnej, bądź przełyku. Potrafi przeniknąć do organizmu żywiciela także przez skórę. Następnie wędruje z pomocą układu krwionośnego do płuc i poprzez tchawicę oraz krtań dalej do gardła, gdzie jest połykany. Po powrocie do jelita dojrzewa i cykl rozpoczyna się na nowo.
Może dojść do przewlekłej węgorczycy, kiedy żywiciel zaraża się drogą autoinwazji, podobnie jak w przypadku owsicy.
Czas między zakażeniem pasożytem, a wystąpieniem objawów węgorczycy trwa około 2 tygodni. Dojrzała postać nicienia potrafi produkować jaja nawet do 15 miesięcy, w wyniku czego żywiciel jest źródłem nowych zakażeń przez bardzo długi okres.
Węgorek jelitowy jest przyczyną częstych inwazji w krajach o klimacie ciepłym, w Europie notuje się go sporadycznie.
Włosień kręty a trichinelloza
Włośnica (trichinelloza, trichinoza) – to bardzo ciężka choroba odzwierzęca wywoływana przez włośnia krętego - Trichinella spiralis (Trichina spiralis). Ten larworodny, występujący powszechnie w środowisku i mierzący zaledwie 5 mm nicień, może wydawać się niepozorny.
Nic bardziej mylnego – włosień kręty to jeden z najgroźniejszych pasożytów człowieka. Z tego powodu włośnica jest chorobą zwalczaną z urzędu i znajduje się w wykazie chorób zakaźnych zwierząt podlegających obowiązkowi zgłaszania i rejestracji w Polsce (lista B OIE).
Zarażenia zdarzają się często - w Polsce, u ludzi stwierdza się rocznie nawet kilkanaście epidemii, obejmujących kilkaset przypadków włośnicy.
Żywicielem tego nicienia poza człowiekiem jest także świnia oraz dzik i to właśnie poprzez zjedzenie skażonego larwami włośni, surowego mięsa pochodzącego od tych zwierząt dochodzi do zarażenia.
Larwy uwolnione z mięśni, strawionych pod wpływem soku żołądkowego, bardzo szybko (już w trakcie kilkudziesięciu godzin) osiągają dojrzałość płciową. Po kopulacji samice wnikają między kosmki chłonne jelita cienkiego i wędrują do przestrzeni chłonnych. Tam rodzą larwy, które z chłonką i krwią roznoszą się po całym organizmie.
Po trafieniu do mięśni poprzecznie prążkowanych skręcają się spiralnie i otaczają torebką, która z czasem wapnieje. W takim stanie włosień kręty rozwija się i czeka, zachowując żywotność nawet do kilku lat.
Tęgoryjce a tegoryjczyca
Tęgoryjczyca to parazytoza jelitowa wywoływana przez tęgoryjca dwunastnicy - Ancylostoma duodenale oraz tęgoryjca amerykańskiego - Necator americanus. W klimacie umiarkowanym występuje głównie u ludzi zatrudnionych w cegielniach, kopalniach i tunelach. Ocenia się, że obecnie około 900 mln ludzi jest zarażona tymi gatunkami nicieni.
Tęgoryjce osiągają rozmiary około 1 cm, a nastrzykane krwią przybierają czerwony kolor. Pasożytują w jelicie cienkim człowieka, małp człekokształtnych, a także niektórych mięsożernych i świni.
Ich rozwój przebiega bez udziału żywiciela pośredniego, w środowisku zewnętrznym, głównie glebie. Przy odpowiednich warunkach klimatycznych, w ciągu 7-12 dni z jaj wydalonych z kałem powstaje larwa inwazyjna.
Człowiek może zarazić nawet podczas zwykłego kontaktu z glebą, ponieważ tęgoryjce potrafią aktywnie przenikać przez skórę. Możliwe jest też zarażenie przez jamę ustną, łożysko lub z mlekiem karmiących kobiet.
Po dostaniu się do organizmu człowieka, nicienie naczyniami krwionośnymi dostają się do płuc, dalej oskrzeli i gardła, gdzie są połykane. W jelicie cienkim następuje ich rozwój do postaci dorosłych, potrafiących przetrwać w człowieku 1 do 2 lat. W tym czasie tęgoryjce przyczepiają się do ściany jelita i pasożytują na żywicielu, pobierając krew. Jednocześnie część larw pozostaje „uśpiona” w mięśniach lub jelitach.
To jednak nie wszystko. Chociaż w Polsce obserwuje się to rzadko, to tęgoryjce mogą wywoływać też chorobę nazwaną zespołem wędrującej larwy skórnej. Człowiek może zachorować poprzez zarażenie się nicieniami pochodzącymi od zwierząt domowych.
Ancylostoma caninum (od psów), Ancylostoma tubaeforme (od kotów) oraz Uncinaria stenocephala i Ancylostoma brasiliense (od obu tych gatunków) w formie larwalnej bytują w skórze człowieka.
Postacią inwazyjną są larwy, które wykluwają się z jaj wydalanych z kałem psów i kotów, po 5-10 dniach przebywania w środowisku. Z tego powodu sprzątanie świeżych odchodów po swoich zwierzętach jest dobrą praktyką w profilaktyce choroby. Warto także regularnie dezynfekować kocią kuwetę i jak najczęściej wymieniać żwirek.
Do zarażenia dochodzi najczęściej w trakcie plażowania, zabawy w piaskownicy, bieganiu boso po wilgotnym piasku lub trawniku oraz przy wykonywaniu prac polowych. Larwy mogą wnikać bezpośrednio w skórę ludzi, w której wędrują, najczęściej w obrębie nóg lub pleców, wywołując stany zapalne. W ziemi tęgoryjce zachowują żywotność i zdolność do inwazji przez miesiące.
Reklama
Nicienie u człowieka - jak się objawiają?
Z racji różnic w patogenności i cyklu rozwojowym nicieni zdolnych do pasożytowania na organizmie ludzkim, każda choroba wywoływana przez te obleńce ma swoją własną specyfikę i przebieg kliniczny. Występujące u człowieka objawy nicieni, najlepiej jest poznać indywidualnie dla schorzenia.
Objawy glistnicy u człowieka
Askarioza – choroba, którą wywołuje glista ludzka. Objawy glistnicy w czasie migracji larw w organizmie to:
- stan podgorączkowy,
- suchy kaszel,
- uporczywy ból gardła,
- rzadziej duszność i krwioplucie.
W intensywnych inwazjach pojawiają się objawy zapalenia płuc i zespół Loefflera.
Podczas pasożytowania nicieni w jelicie objawy będą pochodzić z układu pokarmowego:
- bóle brzucha,
- brak apetytu,
- nudności i wymioty,
- zaparcia i okresowe biegunki.
W przewlekłym zakażeniu zaobserwujemy spadek masy ciała, a u dzieci zahamowanie wzrostu. Łatwo zorientujemy się też o zarobaczeniu znajdując nicienie w kale.
Produkty przemiany materii pasożyta działają toksycznie na organizm, w wyniku czego mogą pojawić się objawy neurologiczne, a u dzieci zaburzenia rozwoju.
Objawy alergiczne (pokrzywka, świąd skóry, napady duszności, zapalenie spojówek i obrzęk powiek) występują też u personelu narażonego na częsty kontakt z antygenami glisty ludzkiej, na przykład w laboratoriach diagnostycznych.
Groźnym powikłaniem glistnicy jest niedrożność jelit i przewodów wyprowadzających trzustki oraz dróg żółciowych, które mogą wystąpić w przypadku zaczopowania nicieniami w przebiegu masywnych inwazji.
Jak się objawia toksokaroza larwalna?
Toksokaroza larwalna – choroba powodowana przez glistę psią i glistę kocią.Objawy nicieni z tej grupy zależą od intensywności ich inwazji, lokalizacji narządowej larw i reakcji obronnych żywiciela.
U ludzi zwykle przebiega bezobjawowo. U dzieci, zwłaszcza poniżej 5 roku życia, pasożyt częściej wywołuje symptomy, jednak nie zawsze są one mocno wyrażone. Jako, że człowiek jest żywicielem niespecyficznym, nicień nie osiąga dojrzałości płciowej, a migrujące larwy zatrzymują się w różnych narządach ciała.
Choroba może przybrać następujące postaci:
- toksokaroza trzewna, czyli zespół larwy wędrującej trzewnej (VLM) – w jej trakcie dochodzi do wystąpienia gorączki, zaburzeń oddychania, przewlekłego kaszlu, napadów duszności, objawów astmy, nawracającego zapalenia oskrzeli, zaburzeń funkcji układu pokarmowego i objawów neurologicznych, takich jak bóle i zawroty głowy, napady drgawek, opóźnienie rozwoju psychicznego. Dochodzi też do powiększenia wątroby i śledziony. Chorzy skarżą się często na przewlekłe zmęczenie. W tej postaci larwa nicienia może również powodować objawy choroby zwanej „covert toxocarosis syndrome”, do których należą: kaszel, ból głowy, zaburzenia snu i zmiany w zachowaniu;
- toksokaroza oczna (OLM) – wystąpienie nicienia w oku to jeden z najbardziej wstrząsających scenariuszy przebiegu parazytozy. Nie bez powodu – poza walorem estetycznym i psychicznym nicienie w oku objawiają się poważnymi konsekwencjami: zapaleniem naczyniówki i/lub siatkówki, odwarstwieniem siatkówki, zapaleniem nerwu wzrokowego, zezem, zaburzeniami widzenia, obniżeniem ostrości widzenia, a nawet utratą wzroku;
- neurotoksokaroza – w rzadkich przypadkach larwy mogą dostać się do mózgu, gdzie powodują powstanie ziarniniaków. Pojawiają się bóle głowy, napady padaczkopodobne, porażenia i zaburzenia świadomości.
Dzieci z wykształconą odpornością immunologiczną lub przypadki z mało intensywną inwazją częściej wykazują objawy alergiczne, takie jak pokrzywka lub idiopatyczna astma oskrzelowa. Taka forma nazywana jest ukrytą toksokarozą. Fakt, że objawy choroby nie są specyficzne bardzo utrudnia postawienie rozpoznania.
Objawy choroby wywoływanej przez robaka medyńskiego
Drakunkuloza – choroba wywoływana przez robaka medyńskiego - Dracunculus medinensis.
Pasożyt podczas wędrówki początkowo nie wywołuje objawów. W późniejszym okresie występują:
- gorączka,
- nudności i wymioty,
- zawroty głowy,
- niekiedy duszności.
Po ulokowaniu się samicy w kończynie pojawia się:
- silny ból,
- zmiany rumieniowe na skórze,
- świąd,
- obrzęki stawów,
- bolące i piekące stwardnienia.
Powstaje też bolesny wrzód, który po zetknięciu z wodą pęka, uwalniając larwy nicienia. W miejscu powstałej rany często dochodzi do wtórnych zakażeń bakteryjnych i grzybiczych, prowadzących do powikłań, na przykład ropnych i bakteryjnych zapaleń stawów, tężca i sepsy. Śmierć jest rzadkim następstwem.
Bardzo częstym efektem choroby bywa jednak niepełnosprawność, przez pojawiające się przykurcze i blokady stawów. Proces leczenia także uniemożliwia normalne funkcjonowanie przez długi okres, ponieważ usuwanie pasożyta jest długotrwałe i bardzo bolesne.
Objawy owsicy wywoływanej przez owsika ludzkiego
Owsica – choroba wywoływana przez owsika ludzkiego. Ma najczęściej charakter przewlekły i nawracający. Potrafi przebiegać bezobjawowo, zwłaszcza u osób dorosłych.
Czasem jednak, zwłaszcza u dzieci, ten pasożytujący w jelicie nicień, wywołuje:
- zmniejszenie apetytu,
- spadek masy ciała,
- bóle brzucha,
- osłabienie,
- zaburzenia snu,
- cienie pod oczami,
- wzmożoną pobudliwość,
- zgrzytanie zębami.
Najważniejszymi objawami owsicy są: świąd okolic odbytu nasilający się w nocy i zmiany wypryskowe lub zadrapania okolic odbytu. Obserwując tą część ciała w odpowiednich godzinach łatwo zauważymy nieproszonych gości. Czasem można zauważyć też nicienie w kale.
Przemieszczenie się pasożyta w inne lokalizacje prowadzi do powikłań: stanów zapalnych narządów płciowych, wyrostka robaczkowego, wątroby, ślinianek i płuc.
U dzieci w przypadku silnej inwazji pojawiają się problemy z koncentracją, niepokój, zaburzenia snu, utrata masy ciała i drażliwość.
Jak objawia się włosogłówczyca?
Włosogłówczyca – choroba spowodowana inwazją włosogłówki ludzkiej.Mało intensywne inwazje tego nicienia przebiegają zwykle bezobjawowo.
W innym wypadku występują:
- bóle brzucha o różnym nasileniu,
- wymioty i nudności,
- bolesne parcie na stolec,
- wzdęcia,
- uporczywa biegunka,
- skórna alergia w postaci wysypki,
- czasem również krwotoczny i wrzodziejący nieżyt błony śluzowej jelita grubego.
Choroba może doprowadzić do wystąpienia niedokrwistości, niedożywienia i zahamowania rozwoju fizycznego dzieci.
Objawy węgorzycy. Jak ją rozpoznać?
Węgorczyca – jest chorobą wywoływaną przez węgorka jelitowego.Schorzenie, podobnie jak owsica, ma charakter przewlekły, o nawracającym przebiegu. W przebiegu parazytozy występują okresy zaostrzeń i remisjii.
Dojrzałe nicienie pasożytujące w jelitach uszkadzają w nich komórki błony śluzowej, w wyniku czego podczas intensywnej inwazji pojawia się biegunka. Czasem można znaleźć nicienie w kale wraz z domieszką krwi. Pojawiają się też zmiany zapalne i wrzodziejące w jelitach wraz z zaburzeniami żołądkowo-jelitowymi.
Podczas wędrówki larw nicieni pod skórą dochodzi do jej uszkodzenia. Pojawiają się wykwity i świąd. Odnotowuje się zmiany patologiczne w wielu narządach: wątrobie, śledzionie, trzustce i ośrodkowym układzie nerwowym. Nierzadko występują objawy zapalenia płuc i zespół Loefflera.
Objawy włośnicy
Włośnica – zoonoza wywoływana przez włośnia krętego.Objawy tej choroby zależą od intensywności inwazji oraz etapu cyklu rozwojowego nicienia. U ludzi choroba często przebiega bezobjawowo. Kiedy symptomy pojawią się, ich nasilenie potrafi być intensywne, jednak choroba rzadko kończy się śmiercią.
Objawy nicieni wywołujących włośnicę pojawiają się w wyniku działania mechanicznego dojrzałych nicieni w jelitach oraz larw w mięśniach.
W trakcie bytowania dorosłych nicieni w jelicie cienkim można zaobserwować:
- biegunkę,
- bóle brzucha,
- nudności i wymioty.
Podczas osiedlania się larw w mięśniach poprzecznie prążkowanych, wystąpią objawy podobne do grypy:
- wzrost temperatury ciała,
- bóle mięśni,
- złe samopoczucie.
Istotny wpływ na funkcjonowanie organizmu wywiera też pojawianie się odczynów zapalnych i złożonych procesów immunologicznych, w odpowiedzi na obecność pasożyta w organizmie żywiciela. W ich wyniku mogą pojawić się obrzęki twarzy i powiek.
Dodatkowo, w przebiegu choroby często pojawiają się bardzo charakterystyczne, krwawe wybroczyny pod paznokciami i pod spojówkami.
Włośnica jest niebezpieczna ze względu na możliwość dotarcia larw włośnia w nietypowe lokalizacje. Kiedy pasożyt znajdzie się w układzie nerwowym, sercu lub płucach - dochodzi do groźnych powikłań – objawów neurologicznych, zapalenia płuc lub mięśnia sercowego.
Objawy nicieni Trichinella spiralis nie są bardzo specyficzne, jednak w przypadku wystąpienia masowych zachorowań czy ognisk epidemii – źródło inwazji zostaje potwierdzone odpowiednimi badaniami parazytologicznymi i rozpoznanie nie sprawia trudności.
W przypadku zachorowań sporadycznych i o bardzo łagodnym przebiegu jest to większe wyzwanie, dlatego zawsze istotne jest podanie lekarzowi w wywiadzie faktów, takich jak zjedzenie nieprzebadanej dziczyzny, czy grillowanie wieprzowiny w ostatnich miesiącach.
Objawy tęgoryjczycy. Jakie są?
Tęgoryjczyca – schorzenie wywoływane przez tęgoryjca dwunastnicy i tęgoryjca amerykańskiego.
Większość zakażeń człowieka tymi tęgoryjcami przebiega bezobjawowo.
Występujące symptomy zależą głównie od etapu rozwojowego nicieni.
- Podczas wnikania larw nicienia przez skórę - może pojawić się silny świąd, wymuszający drapanie, co prowadzi do powstawania ran i w następstwie - wtórnych zakażeń bakteryjnych.
- W okresie wędrówki pasożytów przez płuca – daje się zaobserwować objawy zapalenia płuc z kaszlem, bólem gardła, gorączką.
- W fazie znajdowania się nicieni w jelitach - wystąpią nudności, wymioty, bóle brzucha, biegunka z ciemnym stolcem, osłabienie i znużenie.
- Przy długotrwałym pasożytowaniu dorosłych form tęgoryjców na krwi ze ściany jelita - można doświadczyć obrzęków twarzy i stóp oraz bladości. Są one wynikiem, odpowiednio: obniżenia ciśnienia osmotycznego krwi ze względu na utratę białka; oraz niedokrwistości. Aby wyobrazić sobie skalę powstawania tych objawów nicieni u człowieka, warto posłużyć się liczbami: pojedynczy pasożyt pobiera nawet 0,25 ml krwi w ciągu doby, a liczba tęgoryjców u żywiciela dochodzi do tysiąca.
Inwazja może prowadzić do powikłań: ostrego krwawienia z przewodu pokarmowego, ostrej i przewlekłej niewydolności mięśnia sercowego oraz choroby wrzodowej żołądka lub dwunastnicy.
Ponadto, u dzieci dochodzi do opóźnienia w rozwoju fizycznym i umysłowym (zaburzenie funkcji poznawczych).
Objawy pozostałych chorób wywoływanych przez nicienie
Wędrująca larwa skórna – inwazja larw tęgoryjców przenoszonych przez psy i koty.W przebiegu tego zespołu występują stany zapalne i reakcje alergiczne powstające w trakcie wędrówki larw nicieni pod skórą człowieka.
Można zaobserwować je jako pokrzywkę lub bardzo charakterystyczne i ułatwiające rozpoznanie - zmiany serpentynowate, określane jako creeping eruption. Rzadko pojawiają się też objawy nicieni dotyczące układu oddechowego.
Anisakioza – choroba wywoływana przez nicienia Anisakis simplex.W jej przebiegu dochodzi do uszkodzenia błony śluzowej żołądka, dwunastnicy, rzadziej jelita cienkiego.
Charakterystyczne jest powstawanie ziarniniaków, a później owrzodzeń. Objawy nicieni ze strony żołądka mogą pojawić się nawet w kilka godzin od zjedzenia zakażonej ryby, a jelitowe – po 1-5 dniach. Występują nudności, wymioty, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, miejscowe lub uogólnione reakcje alergiczne.
Obecność larw nicienia w jelitach może też prowadzić do penetracji jego ścian i dostania się pasożytów do jamy otrzewnej.
Reklama
Lek na nicienie u ludzi
Już przy zauważeniu pierwszych, niepokojących objawów należy udać się do lekarza pierwszego kontaktu i rozpocząć odpowiednią terapię farmakologiczną.
Leki na nicienie u ludzi są całkowicie bezpieczne dla organizmu, a jednocześnie bardzo skuteczne w walce z obleńcami. Dzięki szybkiemu, skutecznemu działaniu, znacznie skracamy okres występowania uciążliwych objawów. Dodatkowo, w przypadku niektórych chorób zapobiegamy wystąpieniu bardzo niebezpiecznych powikłań.
Terapia może mieć różny przebieg w zależności od gatunku nicienia i stopnia zaawansowania inwazji. Zazwyczaj lek przeciwrobaczy przyjmuje się jednorazowo. Po 2-4 tygodniach od zakończenia terapii lekami w większości przypadków bada się kał, aby potwierdzić skuteczność leczenia.
Często niezbędne jest przyjęcie drugiej dawki, zwłaszcza w przypadku przewlekłych, nawracających parazytoz, takich jak owsica lub węgorczyca. Leczenie trwa aż do ustąpienia objawów i braku pasożytów w kale wysłanym do badania parazytologicznego.
Terapia powinna obejmować zawsze wszystkich potencjalnych nosicieli, wliczając w to zwierzęta domowe.Leczenie inwazji robakami obłymi opiera się głównie na stosowaniu leków przeciwrobaczych, tak zwanych antyhelmintyków.
Do leków na nicienie u ludzi należą benzimidazole. To aktualnie najliczniejsza i bardzo ważna grupa leków na nicienie u ludzi i zwierząt. W terapii człowieka najczęściej stosuje się albendazol, mebendazol lub tiabendazol.
Mechanizm działania przeciwpasożytniczego tej grupy leków bazuje na zaburzaniu metabolizmu robaków. Substancje lecznicze wiążą się z białkiem strukturalnym w organizmie nicienia, w wyniku czego dochodzi do zaburzenia czynności błon, niezbędnych w procesach odżywiania, wydzielania i tworzenia energii w mitochondriach.
Powstałe w ten sposób nieprawidłowości funkcjonowania organizmu prowadzą do śmierci pasożyta. Część benzimidazoli to lek na nicienie i wiciowce, który eliminuje również inne pierwotniaki oraz tasiemce, przywry i grzyby.
U ludzi, leki na nicienie są bezpieczne, ponieważ nie wiążą się z białkiem strukturalnym w komórkach ssaków. Są także bardzo skuteczne terapeutycznie i działają zarówno na jaja, jak i larwy nicieni. Odradza się jednak stosowania niektórych z nich w okresie wczesnej ciąży, z uwagi na toksyczne działanie na płód, podawania ich dzieciom poniżej 2 roku życia i spożywania alkoholu w trakcie terapii.
Albendazol przyjmuje się w terapii węgorzycy. Stosowany zamiennie z mebendazolem jest też w zarażeniach tęgoryjcami, glistą ludzką, owsikiem, włosogłówką ludzką, w toksokarozie, askariozie i włośnicy. Mebendazol zaleca się dodatkowo w przypadku niektórych filarii.
Tiabendazol jest stosowany zaś w leczeniu strongylozy, rzadziej włośnicy i miejscowo w zespole skórnej larwy wędrującej. Obecnie został wyparty przez inne leki ze względu na wywoływanie licznych działań niepożądanych.
Kolejną grupą leków są tetrahydropirymidyny. Do nich należy pyrantel, który jest skuteczny wobec dojrzałych form nicieni, ale nie działa na ich jaja i larwy zatrzymane w rozwoju.
Substancja ta zajmuje miejsca w receptorach układu nerwowego nicienia, uniemożliwiając przyłączanie się do nich przekaźników nerwowych – choliny. W efekcie transmisja sygnałów nerwowych w organizmie nicienia zostaje zaburzona, co prowadzi do porażenia pasożyta.
Obecnie jest jednym z najczęściej używanych leków na pasożyty u dzieci bez recepty. Niestety, niektóre szczepy nicieni są na niego oporne. Pyrantelu nie powinno się też przyjmować w czasie ciąży i karmienia piersią. Standardowo stosowany jest w zarażeniach nicieniami jelitowymi – glistą ludzką, owsikiem i tęgoryjcem. Używany także w leczeniu włośnicy.
Terapię nim zaleca się powtórzyć po 2 tygodniach, zwłaszcza w przypadku owsicy.
Inną grupą leków są lmidazotiazole. Z tej grupy stosowany lek na nicienie u ludzi to lewamizol. Wywoływany przez niego efekt przeciwrobaczy jest niezwykle skuteczny, a przy prawidłowym dawkowaniu – również bardzo bezpieczny.
Mechanizm działania leku polega na ograniczeniu ruchliwości robaków poprzez wywołanie zaburzeń w ich przekaźnictwie nerwowym oraz blokowanie odnowy ATP – związku będącego źródłem energii dla wszystkich komórek organizmu.
W wyniku tego nicień zostaje porażony i układ odpornościowy człowieka jest w stanie go unieszkodliwić. Najczęściej stosuje się go w leczeniu inwazji włośniem krętym.
Lewamizol można spotkać również w preparatach immunoregulujących, ponieważ wykazuje działanie stymulujące na układ immunologiczny organizmu człowieka. Może być pomocny w leczeniu zakażeń przewlekłych oraz chorób nowotworowych.
Substancja nie działa jednak niszcząco na jaja nicieni, ani przywry, czy tasiemce, a w trakcie trwania terapii nie można spożywać alkoholu.
Poza tym, przeciw nicieniom i innym pasożytom stosuję się także iwermektynę, której mechanizm działania polega na porażeniu pasożyta poprzez otwarcie kanałów chlorkowych, które zakłóca przewodnictwo impulsów nerwowych.
Jest to lek na nicienie u ludzi o szerokim spektrum działania. Stosowany głównie w leczeniu onchocerkozy, filarioz układu limfatycznego i węgorzycy. Skuteczny również wobec innych robaków obłych – glisty, owsika, włosogłówki, tęgoryjców wywołujących zespół skórnej larwy wędrującej i na askariozę.
Dietylokarbamazyna zaś, to lek przeciwko filariozom (wykluczając onchocerkozę). Stosowany także w terapii toksokarozy, zwłaszcza u dzieci. Może wywoływać działania niepożądane, takie jak reakcje alergiczne, gorączkę, bóle i zawroty głowy czy podrażnienie przewodu pokarmowego.
Poza lekami robakobójczymi stosowane jest leczenie objawowe. Najczęściej używa się glikokortykosteroidów, aby obniżyć nadmierną odpowiedź układu immunologicznego chorego. Stosuje się je między innymi w glistnicy, toksokarozie, włośnicy, czy wędrującej larwie skórnej.
W wypadku wystąpienia objawów ze strony układu oddechowego konieczne może być zastosowanie leków rozszerzających oskrzela. Przy wystąpieniu silnych biegunek, odwodnienia i niedożywienia podaje się preparaty uzupełniające niedobory białkowe i wodno-elektrolitowe.
Leczenie operacyjne może okazać się niezbędne w przypadku niedrożności jelit wywołanej w zaawansowanej inwazji glistnicy i powikłań pozapalnych toksokarozy. Zabieg chirurgiczny jest też jedyną formą terapii anisakiozy i drakunkulozy, ponieważ leki farmakologiczne nie działają na dorosłe formy tych nicieni.
Niestety, robak medyński często występuje w obszarach bez odpowiedniego dostępu do opieki zdrowotnej, przez co ludzie są zmuszeni do leczenia się poprzez ostrożne nawijanie nicienia na patyczek. Zabieg taki trwa około 2 tygodni i jest bardzo bolesny.
Reklama
Domowe sposoby na nicienie
Rozwiązania medycyny naturalnej stosowane w życiu codziennym z rozsądkiem, są korzystne dla zdrowia człowieka. Poza profilaktyką przeciwpasożytniczą, przyjmowane zioła i rośliny zapobiegają chorobom wirusowym, bakteryjnym i grzybiczym, poprawiają funkcjonowanie układu pokarmowego oraz wzmacniają układ odpornościowy. Mogą też wywierać pozytywny efekt na samopoczucie.
Jednak w przypadku stwierdzonego zarobaczenia, domowe sposoby na nicienie, czy ogólnie odrobaczanie organizmu - powinny zawsze być traktowane z rezerwą, jako metody wspierające leczenie farmakologiczne.
Po stosowaniu ziołowych preparatów można zaobserwować tymczasową poprawę ze względu na osłabienie w ten sposób pasożytów, jednak należy pamiętać, że rośliny nie spowodują wydalenia nicieni z organizmu. Po zaprzestaniu kuracji problem może nawrócić.
Wybieranie jedynie domowych sposobów na nicienie i odwlekanie efektywnego usunięcia pasożytów z organizmu może wiązać się z przemieszczeniem się ich z układu pokarmowego w inne miejsce. W takim wypadku może dojść do powikłań, które będą miały dużo poważniejsze skutki zdrowotne.
W stosowaniu terapii naturalnych ważne jest też przestrzeganie odpowiednich dawek, ponieważ niektóre zioła potrafią zawierać naprawdę silne substancje aktywne, których przedawkowanie spowoduje efekty uboczne.
Przykładowe sposoby na nicienie do zastosowania w domu:
- oregano, goździki, tymianek – w postaci olejku do picia z wodą;
- czosnek – zadziała też na objawy przeziębienia, obniżenie ciśnienia i przeciwgrzybiczo. Może jednak działać drażniąco na żołądek;
- nasiona i olej z czarnuszki siewnej;
- nalewka z piołunu lub czarnego orzecha;
- pestki dyni – kukurbitacyna zawarta w nasionach uszkadza układ nerwowy pasożytów, jednak trzeba przyjmować odpowiednią dawkę pestek;
- sok z kiszonej kapusty lub z buraków.
Dieta zalecana przy odrobaczaniu powinna ograniczać produkty mleczne, pszenicę, cukier. Wskazane jest przyjmowanie błonnika i dużej ilości białka.
W zapobieganiu infekcji pasożytniczej nicieniami i nie tylko – kluczem do sukcesu jest przestrzeganie odpowiednich zasad higieny. Dzięki nim możemy w prosty sposób zapobiec wielu zakażeniom.
Warto więc zastosować się do następujących rad:
- myj ręce jak najcześciej – zwłaszcza po powrocie do domu, po skorzystaniu z toalety, przy okazji gotowania i spożywania posiłków. Jest to szczególnie istotne w przypadku powrotu z wizyt w zatłoczonych miejscach, pracy w ogrodzie, zabawie w piaskownicy lub ze zwierzętami;
- zawsze dokładne myj warzywa i owoce przed spożyciem;
- w wypadku przebywania w krajach o niskich standardach higienicznych pij tylko wodę i napoje z opakowań fabrycznie zamkniętych, do płukania zębów i gotowania używaj wody przefiltrowanej i przegotowanej i nie decyduj się na drinki z lodem;
- jedz mięso wyłącznie po obróbce termicznej i kupione ze sprawdzonego, przebadanego źródła,
- stosuj rękawice ochronne w sytuacjach kontaktu z odchodami lub pracy z glebą, na przykład w ogrodzie;
- dbaj o higienę w kontakcie ze zwierzętami domowymi i pamiętaj o ich regularnym odrobaczaniu, co najmniej dwa razy w roku. Niektórzy polecają także przechodzić samemu profilaktyczne odrobaczanie raz-dwa razy w roku, zwłaszcza jeśli posiada się zwierzęta domowe;
- chroń swoje podwórko i plac zabaw przed dostępem zwierząt i regularnie usuwaj ich odchody. Warto też raz w roku wymienić górną warstwę piasku w piaskownicy i zdezynfekować atrakcje dla dzieci obecne w ogródku gorącą parą wodną;
- uświadamiaj i edukuj swoje dzieci już od najmłodszych lat, odnośnie tego jak ważna jest prawidłowa higiena.
