Przyczyny niedrożności jajowodów. Jak rozpoznać?
Jajowody to parzysty narząd będący elementem kobiecego układu rozrodczego. To w nich dochodzi do połączenia komórki jajowej z plemnikiem. Przez nie także zygota transportowana jest w kierunku macicy.
Niedrożność jajowodów uniemożliwia transport zarodka, a co za tym idzie - jego zagnieżdżenie w macicy i dalszy rozwój. Niedrożne jajowody są jedną z najczęstszych przyczyn problemów z zajściem w ciążę - szacuje się, że dotyczą 30 procent przypadków niepłodności.
Jakie mogą być podłoża takiego stanu? Przede wszystkim wyróżnia się:
- zniszczenie błony śluzowej wyściełającej wnętrze jajowodu,
- zrosty powstałe na skutek np. choroby zapalnej,
- inne przeszkody obecne wewnątrz jajowodu.
Jajowód może być niedrożny przyśrodkowo (proksymalnie) lub obwodowo (dystalnie). Brak drożności dzieli się też na przemijające i stałe. Te pierwsze spowodowane są obecnością przeszkody występującej czasowo, drugie - okluzją, czyli mechanicznym zamknięciem światła jajowodu.
Niedrożność jajowodów (zwana też błędnie niedrożnością jajników) może mieć charakter częściowy lub całkowity. Jak rozpoznać problem? Czy ma on wpływ na przebieg miesiączki i owulacji?
Niedrożność jajowodów a owulacja i zajście w ciążę
Czy przy niedrożnych jajowodach można zajść w ciążę? Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna. To zależy, czy niedrożność dotyczy jednego jajowodu czy obydwu oraz czy jest częściowa czy całkowita.
Jajniki produkując komórkę jajową naprzemiennie (raz lewy, raz prawy). Kiedy niedrożny jest jeden jajowód, a po drugiej stronie narządy działają prawidłowo, zajście w ciążę nie powinno być problemem w co drugim cyklu menstruacyjnym.
Częściowa niedrożność jajowodów niesie natomiast ryzyko rozwinięcia się ciąży pozamacicznej. Owulacja przy zaburzeniu przebiega prawidłowo, zdarza się więc, że dojrzała komórka jajowa dostaje się do jajowodu, jednak po połączeniu z plemnikiem nie przedostaje się już przez zwężone światło kanalika. Ciąża zaczyna się więc rozwijać poza macicą, co z kolei uniemożliwia prawidłowy rozwój dziecka.
Skuteczną metodą na zapłodnienie przy niedrożności jajowodów jest in vitro, ponieważ „wytworzony” pozaustrojowo zarodek wstrzykiwany jest bezpośrednio do wnętrza macicy. Etap jego transportu przez jajowód zostaje tu pominięty.
Reklama
Objawy niedrożności jajowodów
Czy zapchane, niedrożne jajowody dają charakterystyczne objawy, po których można rozpoznać problem? Niestety nie. Dolegliwość ta najczęściej przebiega zupełnie bezobjawowo, a jej podejrzenie pojawia się dopiero, kiedy próby zajścia w ciążę okazują się nieudane.
Niedrożność jajowodów z reguły nie wpływa na cykl menstruacyjny czy samą miesiączkę, nie jest bolesna ani nie wywołuje innych wyraźnych objawów. Dolegliwości bólowe mogą pojawić się podczas infekcji bakteryjnej, na skutek której jajowód się zamyka.
Przeważnie pierwszym objawem samej niedrożności jajowodów są dopiero problemy z zapłodnieniem i to one skłaniają pacjentkę do przeprowadzenia odpowiedniej diagnostyki. Symptomy takie jak ból, nieregularne cykle, zwiększona obfitość krwawienia czy plamienia śródcykliczne należy jednak zawsze konsultować z lekarzem. Mogą one zwiastować inne schorzenia, spośród których wiele również przyczynia się do niepłodności.
Reklama
Badanie drożności jajowodów
Jakie badanie wykonuje się najczęściej przy podejrzeniu niedrożności jajowodów? Czy nieprawidłowość widać na USG? Na klasycznym USG przez powłoki brzuszne czy też USG transwaginalnym ocena sprawdzanie drożności może być niemiarodajne lub w ogóle niemożliwe.
Dokładnym badaniem drożności jajowodów jest tzw. sono-HSG, również wykorzystujące fale ultrasonograficzne.
Na czym polega i jaka jest jego cena? Czy boli? Przeprowadzane jest ono w gabinecie ginekologicznym. Pacjentka leży na fotelu, jak podczas zwykłego badania, natomiast lekarz wprowadza wziernik uwidaczniający szyjkę macicy. Z pomocą wziernika wprowadzany jest jednorazowy cewnik, przez który podaje się środek kontrastujący.
Swobodne przedostanie się kontrastu do jamy brzusznej świadczy o braku nieprawidłowości, jednak zaburzenia przepływu wskazują na częściową lub całkowitą niedrożność jajowodów.
Badanie może być bolesne, dlatego przed jego wykonaniem pacjentka przyjmuje zwykle środki przeciwbólowe. W niektórych przypadkach jest ono przeprowadzane w znieczuleniu ogólnym.
Cena badania wynosi kilkaset złotych, jednak wiele pacjentek korzysta z refundacji NFZ-u. Czy po samym badaniu drożności jajowodów łatwiej zajść w ciążę?
Przepłukanie kanalików środkiem kontrastowym niekiedy prowadzi do usunięcia blokady i ułatwia zapłodnienie. Wiele zależy jednak, co jest przyczyną ograniczonego przepływu. Jeśli są to zrosty śluzówki, samo badanie nie pomoże.
Reklama
Jak leczyć niedrożność jajowodów? Zabieg
Jak już zostało wspomniane, przy niewielkich zrostach lub ruchomej blokadzie, samo przepłukanie kontrastem podczas HSG może okazać się pomocne. Niekiedy lekarz może użyć powietrza lub innego płynu, obojętnego dla ludzkich tkanek, by udrożnić badany kanalik.
Jak natomiast leczyć niedrożność jajowodów spowodowaną większymi zrostami lub nieprawidłowościami anatomicznymi?
Można przeprowadzić zabieg laparoskopowy zwany plastyką jajowodów. Używając mikroskopijnych narzędzi, chirurg usuwa zrosty i przywraca właściwy kształt niedrożnemu jajowodowi, poszerzając jego światło.
Co dalej, jeśli zabieg okaże się nieskuteczny? Jeśli leczenie niedrożności jajowodów polegające na laparoskopii, ani ich przepłukiwanie nie pomagają, pozostaje zapłodnienie pozaustrojowe, czyli in vitro.
Reklama
Dieta na niedrożne jajowody. Jakie zioła?
Czy warto stosować domowe sposoby na niedrożne jajowody? Czy istnieje dieta wspomagająca leczenie nieprawidłowości? Niestety, metody takie jak zioła czy plastry borowinowe, które niegdyś uważane były za naturalny sposób na tę dolegliwość, nie wykazują popartej badaniami skuteczności.
Zrosty powstałe we wnętrzu kanalików zbudowane są z tkanki włóknistej i bliznowatej, a tej nie można pozbyć się domowymi sposobami. Niedrożność jajowodów trzeba leczyć zabiegowo. Oczywiście nieprawidłowość ta nie jest jedyną przyczyną problemów z zapłodnieniem.
Niepłodność wynikać może z bardzo wielu czynników, dlatego, starając się o dziecko, warto mimo wszystko stosować dietę wspierającą prawidłowe funkcjonowanie układu rozrodczego oraz dbać o zdrowy tryb życia - być aktywnym ruchowo, dużo wypoczywać itd.
