Kim jest niejadek?
Określenie „niejadek” można usłyszeć bardzo często z ust mam, babć, czy cioć zalęknionych o prawidłowy rozwój bliskiej pociechy. Okazuje się jednak, że nierzadko jest to pojęcie nadużywane.
Opiekunowie dziecka uważają, że powinny one jeść więcej, częściej i najlepiej wszystko, co zostanie im podane. A mały człowiek ma prawo do samodzielnego poszukiwania smaków, odpowiedniej porcji czasu na przyswojenie nowości na talerzu, spokoju i tolerancji dla jego preferencji smakowych.
Prawdziwe niejadki stanowią zaledwie 5-15% wszystkich dzieci. Zaburzenia związane z jedzeniem i/lub karmieniem mogą mieć związek z bardzo wieloma przyczynami. Niejedzenie lub słabe jedzenie u dzieci może wynikać m.in. z problemów sensorycznych, behawioralnych, dietetycznych, stomatologicznych, psychologicznych, czy logopedycznych.
Kim zatem jest dziecko-niejadek? To takie dziecko, które ma kłopoty z poznawaniem i akceptowaniem nowych smaków. Zwykle jest ono w wieku między 2. a 5. rokiem życia, jednak zdarzają się młodsze i starsze dzieci z zaburzeniami związanymi z jedzeniem.
Istnieje jeszcze takie zjawisko jak neofobia, czyli lęk przed nowym jedzeniem, co również należy brać pod uwagę szukając genezy problemu.
Niezależnie od tego czy dziecko ma rzeczywiste problemy z jedzeniem, czy rodzicom i opiekunom wydaje się, że je ma, nie należy go stygmatyzować. Oficjalne wygłaszanie też o niejedzeniu swojej pociechy i mówienie wprost do dziecka, że jest niejadkiem, z pewnością nie pomoże. Może jedynie doprowadzić do większych zaburzeń, patologii (takich jak np. anoreksja i inne zaburzenia odżywiania), które będą się ciągnąć za człowiekiem przez całe życie.
Reklama
Dania dla dzieci niejadków
Na potrzeby tego artykułu mianem niejadka będą określane osoby z zaburzeniami dotyczącymi jedzenia i karmienia. Czy istnieje jakieś danie dla niejadków, które przypadnie do gustu każdemu dziecku z zaburzeniami z jedzeniem?
Niestety, raczej nie ma uniwersalnej potrawy stanowiącej pewny przysmak wszystkich takich dzieci. Zakładając oczywiście, że ulubiony posiłek nie stanowi słodkiej lub słonej przekąski, fast food’u, itp., każdy maluch ma swoje „dziwactwa” kulinarne. Jedno dziecko je niemal wyłącznie gotowany makaron z twarogiem i cukrem (i to na każdy posiłek), inne tylko gotowany ryż, kolejne akceptuje jedynie kanapki z żółtym serem.
Z pewnością rodzice i opiekunowie takiego dziecka powinni tolerować wybór smakowy swojej pociechy i serwować mu ulubione danie kiedy tylko o nie poprosi. Jednak powinni także próbować podawać niejadkowi różnorodne jedzenie, w różnych aranżacjach wizualnych, w odmiennej formie, z rozmaitymi dodatkami.
Nawet jeśli dziś potrawa nie zyskała akceptacji dziecka, być może posmakuje mu za tydzień, lub miesiąc. Nie można się poddawać. Nierzadko jest tak, że to nie konkretny przepis na danie dla niejadka jest nietrafiony, ale sposób podania potrawy. Bo np. dziecku nie odpowiada kolor miseczki lub rodzaj sztućców podanych do jedzenia.
Reklama
Obiady dla niejadków
To jak powinien wyglądać obiad dla niejadka z pewnością uda się ustalić metodą prób i błędów. Zatem warto uzbroić się w cierpliwość i próbować do skutku. Na szczęście nie brakuje pomocnych książek kulinarnych oraz stron internetowych, które obfitują w gotowe pomysły na obiady dla niejadków.
Poniżej zostało przedstawionych kilka takich dań, które mogą przypaść do gustu wybrednym maluchom. Pierwszypomysł na obiad dla niejadka to nuggetsy. Wystarczy pokroić na kawałki mięso kurczaka lub indyka, delikatnie przyprawić solą i pieprzem, obtoczyć w rozmąconym jajku, a następnie w pokruszonych płatkach kukurydzianych i smażyć na maśle klarowanym. Zdrowsza alternatywa zakłada pieczenie mięsnych kawałków w piekarniku.
Kolejne rozwiązanie kulinarne to pieczone w piekarniku lub duszone na parze pulpety, oparte na mięsie indyczym, startych na tarce warzywach (takich jak np. marchewka, cukinia, koper), ewentualnie z dodatkiem ziół, ryżu, itp.
Jeśli dziecko woli postać płynną posiłków, warto zaserwować mu zupę krem z pomidorów z dodatkiem słodkich owoców, takich jak gruszka, czy jabłko. Większość niejadków będzie zachwycona. Słodki smak potrawy potrafi przekonać do niej niejednego kulinarnego krytyka.
Reklama
Śniadanie dla niejadka
Pierwszy posiłek w ciągu dnia powinien dodać dziecku energii i dobrze nasycić, by miało siłę na zabawę i naukę. Jak zatem powinno wyglądać śniadanie dla niejadków? Warto się wykazać w tym względzie pomysłowością i spróbować odrobiny szaleństwa. Jeśli nie będzie ona w smak dziecku, następnym razem lepiej zostać przy utartych, sprawdzonych schematach.
Można przygotować niejadkowi kanapki bazujące na ulubionych przez niego składnikach, z dodatkiem czegoś nowego. Im będą bardziej kolorowe, wesołe, oryginalne, tym większa szansa, że dziecko je zje.
Kromki chleba można zatem powycinać w ciekawe kształty, np. rakiet kosmicznych, aut, domków, kwiatków, czy serduszek, z komponentów spożywczych zrobić buzie ufoludków, krasnali, uformować zwierzęta i bohaterów ulubionych przez dziecko bajek. Na pierwsze lub drugie śniadanie można też wykonać kanapki z gofrów, bądź naleśników.
Inny pomysł na śniadanie dla niejadka to zupa mleczna z płatkami, które dziecko sobie samo wybierze w sklepie. Zamiast mleka jako nabiał można podać dziecku jogurt, urozmaicając go ulubionymi owocami, dżemami, itp. Kolejną metodą na poranną potrawę jest przygotowanie jaja sadzonego i ułożenie go na talerzu oraz przyozdobienie dodatkami w taki sposób, by wyglądało jak twarz, planeta, globus, itp.
Reklama
Kolacja dla niejadka
Jak powinna wyglądać zdrowa i pyszna kolacja dla niejadka? Może to być powielanie ulubionych produktów podanych na śniadanie, jednak w innej odsłonie. Np. jeśli rano dziecko jadło jajko ugotowane na twardo, wieczorem można mu podać jajo sadzone, omlet lub jajecznicę.
Sycącą i smaczną potrawą dla niejadka może się okazać kaszka manna lub kasza jaglana np. z dodatkiem naturalnego syropu malinowego, smacznych, sezonowych owoców, itp.
Inne propozycje to kanapki ze sprawdzonym składem, placuszki ziemniaczane, wzbogacone np. tartą marchewką, dynią, itd., kolorowe szaszłyki lub koreczki, skomponowane z artykułów, które dziecko lubi lub chociaż akceptuje. Jeśli dziecko lubi chrupać, można spróbować zrobić mu tosty lub grzanki.
Warto zapraszać dziecko do szykowania posiłku. Jeśli mały kucharz sam zaangażuje się w przyrządzanie dania, prawdopodobieństwo, że zje je ze smakiem, jest znacznie wyższe. Dobrze też aby samodzielnie wybrał nakrycie, sztućce oraz miejsce przy stole, gdzie zje posiłek.
Nie należy jednak pozwalać na spożywanie dań przed telewizorem, komputerem, czy telefonem.
Reklama
Dlaczego dziecko nie chce jeść?
Kiedy pomimo rozmaitych starań rodziców, dziecko wciąż ma kłopoty z jedzeniem, powinno się znaleźć źródło problemu. Może być tak, że dziecko nie chce jeść z powodu wyglądu, zapachu, smaku, konsystencji, miejsca, czy formy podania posiłku.
Dietetyk lub specjalista ds. żywienia dzieci mogą wówczas doradzić jakie dania i w jaki sposób przygotowywać dziecku, by były dla niego atrakcyjne. Nieraz wystarczy jedynie naprowadzić rodziców na właściwy schemat serwowania żywności, by wszystko wróciło do zdrowej normy. Może się wydawać, że dziecko je za mało, zbyt mało różnorodnie, itp., a specjalista oceni, że dziecku będącym w danym etapie rozwoju, taki sposób żywienia w zupełności wystarcza.
Inne przyczyny tego, że dziecko nie je to m.in. nerwowa atmosfera przy stole, bądź jakiś incydent z przeszłości, który wydarzył się podczas posiłku (np. zakrztuszenie się dziecka, kłótnia rodziców, itp.).
Brak apetytu u dziecka może także wynikać z zaburzeń sensorycznych (wynikających z czucia pokarmu), stomatologicznych, logopedycznych, fizycznych (kiedy występują problemy z gryzieniem, żuciem, połykaniem), motorycznych albo medycznych (np. infekcja pasożytnicza).
W razie obaw i wątpliwości do kogo udać się z tym problemem, najlepiej skonsultować kwestię z pediatrą. Lekarz być może postanowi skierować dziecko na badania, które pomogą zdiagnozować zaburzenie u niejadka. Medyk może wysłać dziecko m.in. na badanie moczu, krwi i USG konkretnego organu.
Reklama
Sposoby na niejadka
Sposoby na niejadka to często nie jedynie kwestia skomponowania odpowiedniego menu, ale również przygotowanie całej otoczki. Czasem wystarczą kolorowe talerze, śmieszne sztućce, zmiana krzesła, wspólne przygotowanie posiłku, a wcześniej zakupy potrzebnych do dania produktów, sposób podania potrawy, czy jedzenie w formie zabawy.
Można spróbować nadać daniom śmieszne, dobrze kojarzące się dziecku nazwy. Kolejną metodą jest założenie własnej uprawy warzyw, owoców i ziół, nawet na balkonie, czy domowym parapecie, o którą rodzic i dziecko będą wspólnie dbać.
Ważne jest trzymanie się pór posiłków i nie karmienie na siłę pomiędzy nimi. Warto wyeliminować z dziecięcego jadłospisu słodycze, słone przekąski, a nawet soki owocowe (które zawierają dużo cukru i zapychają żołądek), przez co dziecko nie ma potem ochoty na właściwe danie.
Nie powinno się zmuszać dziecka do jedzenia, karmić go na siłę, w żadnym razie na niego krzyczeć i robić mu wyrzutów, że nie chce jeść tego, co zostało z takim poświęceniem dla niego naszykowane. W przypadku diety dla niejadków wsparciem zawsze będzie spokój, cierpliwość i zdrowy umiar.
Dobrze wiedzieć, że wszelkie kulinarne nowości należy wprowadzać do jadłospisu dziecka stopniowo i ostrożnie. Niejednokrotnie trzeba się wycofać z serwowania jakiegoś składnika i ponowić próbę za jakiś czas. Można to robić przemycając jakiś zdrowy komponent do ulubionej potrawy.
Jeśli rozmaite starania opiekunów dziecka nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, warto udać się po poradę do specjalisty. Niekiedy dziecku, które jest niejadkiem, pomoże psycholog, w innym przypadku najwłaściwszy okaże się dietetyk, logopeda, lekarz danej specjalizacji, czy fizjoterapeuta.
Leki na apetyt dla dzieci
Na rynku istnieją również różnorodne farmaceutyki poprawiające łaknienie, m.in. w postaci syropu dla niejadka, preparatu witaminowego, tabletek, pastylek do ssania, czy ziół do picia. Jednak zanim zostaną użyte, powinno się skonsultować z pediatrą, bądź innym lekarzem właściwej specjalizacji czy ich stosowanie jest konieczne, a jeśli tak, to w jakiej dawce, postaci i jak długo należy go aplikować.
Medykamenty na polepszenie apetytu zwykle posiadają w swoim składzie substancję o nazwie pepsyna, będącą enzymem wydzielanym przez błony śluzowe żołądka.
Aplikując niejadkowi witaminy w formie suplementów diety poprawiających apetyt (czyli głównie witaminy z grupy B, niacyna, kwas foliowy), warto kierować się w stronę preparatów o jak najbardziej naturalnym składzie, a unikać takich, które zawierają konserwanty, sztuczne barwniki i aromaty, wysoki poziom cukru oraz inne niebezpieczne dla zdrowia małego pacjenta składniki.
Zioła, które mogą pomóc niejadkowi przełamać niechęć do jedzenia to m.in. mięta pieprzowa, koper, zielona pietruszka, cykoria, imbir, czy mniszek lekarski. Trzeba jednak zdawać sobie sprawę, że zioła mogą wchodzić w reakcję z innymi związkami, które znajdują się w przyjmowanych przez dziecko medykamentach, dając niepożądane objawy. Dlatego zanim jakikolwiek produkt zielarski zostanie podany dziecku, należy upewnić się czy np. nie jest ono uczulone na któryś ze składników.
