Co to jest niepłodność immunologiczna?
Niepłodność, czyli niemożność zajścia w ciążę oraz donoszenia ciąży, może mieć różne podłoża. Jednym z nich jest niepłodność immunologiczna. Polega o na tym, że organizm kobiety albo mężczyzny produkuje komórki, które uniemożliwiają poczęcie oraz utrzymanie wczesnego etapu ciąży, co kończy się poronieniem.
Może być też tak, że zarodkowi uda się zagnieździć w komórce jajowej, ale działanie komórek macicznych niszczy go i dochodzi do poronienia. Szacuje się, że z tym problemem zmaga się około 10 do 15% par mających kłopoty z poczęciem dziecka.
Okazuje się zatem, że immunologia ma ścisły związek z ciążą, a ściślej – zajściem w nią, a następnie jej utrzymaniem. To właśnie czynnik odpornościowy warunkuje szansę na zagnieżdżenie się zarodka w macicy oraz na prawidłowy rozwój i utrzymanie ciąży aż po jej szczęśliwe rozwiązanie. Ten typ niepłodności dotyczy kobiet, ale też mężczyzn.
Reklama
Komórki NK a zajście w ciążę
Medycyna odkryła, że przyczyny niepłodności mogą tkwić w niewłaściwie działającym układzie odpornościowym. Za największego wroga ciąży uznaje się komórki nk (z angielskiego: „natural killer”, czyli naturalni zabójcy).
Są to komórki wytwarzane przez organizm w celu natychmiastowej likwidacji innych komórek, uznanych za wrogie, bez porozumienia z pozostałymi komórkami układu odpornościowego.
Komórki nk podczas zajścia w ciążę odgrywają bardzo ważną rolę, ponieważ przygotowują śluzówkę macicy na przyjęcie zarodka. Ich zadaniem jest także stymulowanie powstawania w endometrium nowych naczyń krwionośnych, odpowiedzialnych w późniejszym czasie za odżywianie ciąży. Jeśli ilość komórek nk jest odpowiednia, dbają one o rozwój zarodka i chronią ciążę przed działaniem innych tkanek immunologicznych.
Kiedy natomiast ich liczba niebezpiecznie maleje, albo – co gorsza – wzrasta, pojawiają się problemy immunologiczne z zajściem w ciążę.
W momencie, gdy poziom komórek nk jest ponadnormatywny, stanowią one zagrożenie dla zarodka. Niszczenie płodu przy każdorazowym zajściu w ciążę to immunologiczna przyczyna niepłodności.
Reklama
Jakie badania immunologiczne po nieudanym in vitro?
Niepłodność immunologiczna może mieć duży związek z in vitro. Nie wystarczy bowiem stwierdzenie niepłodności jako takiej, należy dokładnie sprecyzować z czego ta niemożność zajścia w ciążę wynika.
Już dwie, a z pewnością kilka nieudanych prób sztucznego zapłodnienia powinny skłonić do poszerzenia diagnostyki niepłodności o przyczyny immunologiczne. Ważne jest określenie konkretnego czynnika, który zaburza proces zajścia i/lub utrzymania ciąży.
Najczęściej wykonywane badania immunologiczne w diagnostyce niepłodności to PCT test, wykonywany po stosunku płciowym, w określonym terminie okołoowulacyjnym, by sprawdzić czy śluz znajdujący się w pochwie jest wrogi dla plemników i nasienia mężczyzny.
Inne badania na niepłodność immunologiczną to oznaczenie specyficznych subpopulacji limfocytów we krwi obwodowej, a zwłaszcza określenie proporcji między cytokinami TH1 a TH2. Ponadto warto sprawdzić poziom macicznych komórek nk oraz ocenić ogólny stan endometrium. Można też wykonać test na obecność przeciwciał antyfosfolipidowych aPL.
Reklama
Leczenie niepłodności immunologicznej
W leczenie niepłodności tego typu niejednokrotnie jest zaangażowanych kilku lekarzy różnych specjalizacji, najczęściej immunolog oraz ginekolog. Leczenie niepłodności immunologicznej jest oparte na procesach modyfikujących funkcjonowanie układu odpornościowego.
W niektórych przypadkach będzie ono oparte na odpowiednio dobranych lekach na niepłodność immunologiczną. Mogą to być preparaty dożylne, podawane we wlewach kroplowych. Mężczyznom borykającym się z tą niepłodnością aplikuje się indywidualnie sporządzane mikstury, które zatrzymują wytwarzanie konkretnych przeciwciał.
U kobiet najczęściej zaś wykonuje się zabieg inseminacji, czyli wprowadzenie plemników bezpośrednio do jamy macicy, z pominięciem pochwy i szyjki macicy, których środowiska są wrogo ustosunkowane do męskiej spermy.
To, jak długo lekarz będzie się zajmował terapią niepłodności immunologicznej, zależy w głównej mierze od odpowiedzi systemu odpornościowego na podane leczenie. W niektórych przypadkach wystarcza kilka tygodni, w innych – potrzeba dużo więcej czasu, szczególnie jeśli terapia opiera się np. na metodzie in vitro.
Reklama
Objawy niepłodności immunologicznej
Niepłodność immunologiczna nie ma objawów jako takich. Natomiast można zaobserwować pewne oznaki, których występowanie powinno skłonić do wykonania dokładnych badań oznaczających stężenie komórek układu odpornościowego.
Do takich objawów niepłodności u kobiet należą m.in. częste stany zapalne (nie tylko okolic intymnych), poronienia nawykowe (co najmniej 3 poronienia występujące po sobie), chorowanie na endometriozę, nie dająca się wytłumaczyć niepłodność oraz kilkukrotne nieudane próby zajścia w ciążę metodą in vitro.
Inne symptomy, które można uznać za objawy niepłodności tego rodzaju, to zachorowania na schorzenia autoimmunologiczne, takie jak np. cukrzyca typu 1, bądź choroba Hashimoto. U panów na uwagę zasługują powtarzające się epizody stanów zapalnych narządów płciowych oraz urazy jąder, mogące wskazywać na immunologiczne objawy niepłodności u mężczyzn.
Natomiast dopiero dogłębna diagnostyka jest w stanie potwierdzić albo wykluczyć niepłodność immunologiczną u mężczyzn albo kobiet.
