Co to jest niestrawność?
Zgodnie z medyczną definicją niestrawność, inaczej dyspepsja, powinna być rozumiana jako stan lekkiego podrażnienia przewodu pokarmowego. Do głównych przyczyn niestrawności należą:
- błędy dietetyczne – jedzenie pokarmów tłustych, ciężkostrawnych, zbyt gorących lub zbyt zimnych, zbyt pikantnych albo zbyt słodkich;
- niedostateczna zawartość soków trawiennych w organizmie;
- problemy z pracą wątroby;
- zaburzenia środowiska mikrobiologicznego w przewodzie pokarmowym;
- styl życia – stres, unikanie ruchu;
- nadmierne stosowanie używek – alkoholu oraz papierosów;
- choroby – refluks, rak żołądka lub przełyku, choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy;
- przyjmowanie niektórych leków – np. leków przeciwreumatycznych, niesteroidowych leków przeciwzapalnych, preparatów, które zawierają potas oraz żelazo czy też antybiotyków.
Często stosowaną nazwą niestrawności jest dyspepsja. Określenie pochodzi z języka greckiego. W dosłownym tłumaczeniu słowo to oznacza „złe trawienie”.
Wyróżnia się zasadniczo dwa typy niestrawności:
- dyspepsję czynnościową – przyczyny powstawania tego typu niestrawności nie zostały wyjaśnione, choć sugeruje się, że może wynikać z zaburzenia kurczliwości przewodu pokarmowego.
Warto tu wspomnieć, że – jak można przeczytać w pracy „Kiedy podejrzewać podłoże psychiczne w zaburzeniach układu pokarmowego?” autorstwa mgr Katarzyny Denys, dr n. med. Agaty Orzechowskiej, prof. nadzw. dr hab. n. med. Piotra Gałeckiego – dyspepsja tego typu może powstać na tle nerwowym.
Dyspepsja nerwicowa często pojawia się u osób z objawami depresyjnymi, a także u pacjentów, którzy doznają uogólnionego lęku, częstszego przeżywania emocji typu lęk czy poczucie winy. Co więcej, u osób z dyspepsją rozpoznaje się też niski poziom agresji zewnętrznej, większą bierność i uległość, a w konsekwencji większą somatyzację emocjonalną.
Dyspepsja czynnościowa według danych podanych przez wskazanych powyżej naukowców dotyczy około 15-25 proc. ogólnej populacji.
Niestrawność czynnościowa w klasyfikacji ICD-11 ma kod DD90.3 i jest uznawana za: „zaburzenie definiowane jako obecność objawów niestrawności, co do których uważa się, że pochodzą z okolicy żołądka i dwunastnicy, przy braku jakiejkolwiek choroby organicznej, ogólnoustrojowej lub metabolicznej, która może wyjaśniać objawy, takie jak ból w nadbrzuszu, pieczenie w nadbrzuszu, uczucie pełności poposiłkowej, i wczesne nasycenie.
- dyspepsję organiczną – jej inna nazwa to dyspepsja idiopatyczna, przyczyną są inne choroby czy też przyjmowane leki.
Wśród najczęstszych powodów organicznych wystąpienia niestrawności, autorzy pracy „Zmiany endoskopowe i histopatologiczne górnego odcinka przewodu pokarmowego…” opublikowanej na łamach „Przeglądu Lekarskiego” (2014) wymieniają: chorobę refleksową, zmiany nowotworowe, chorobę wrzodową.
W klasyfikacji ICD-11 ogólnie niestrawność jest oznaczona kodem MD92 i definiowana jako: „stan charakteryzujący się objawami w górnej części brzucha, które sugerują niestrawność (bolesne, trudne lub zaburzone trawienie), które mogą obejmować ból lub dyskomfort w nadbrzuszu, wzdęcia, uczucie pełności przy bardzo małym spożyciu pokarmu, nudności i wymioty, zgagę, utratę apetytu”.
To, ile trwa niestrawność zależy od konkretnej osoby. Dyspepsja trwająca jeden dzień nie powinna być powodem do obaw. Natomiast, gdy przyjmuje postać długotrwałą, np. kilka tygodni, należy udać się bezpośrednio do lekarza.
Reklama
Objawy niestrawności
Według kryteriów rzymskich III dyspepsję rozpoznaje się, gdy pacjent rozpoznaje przynajmniej jeden z poniższej listy objawów:
- uczucie pełności po posiłku,
- wczesne uczucie sytości,
- ból albo pieczenie w nadbrzuszu.
Wcześniej do objawów niestrawności zaliczano także zgagę. Obecnie dolegliwość ta została wykluczona z definicji dyspepsji, zawartej w tzw. kryteriach rzymskich.
Do innych objawów niestrawności jelit należą także nudności, wymioty czy wzdęcia. Niestrawność żołądkowa może objawiać się ciągłym bólem żołądka. Tego typu dolegliwości w dyspepsji, jeśli utrzymują się długo, np. kilka tygodni, a nawet kilka dni, powinny być dla nas alarmujące. Wówczas należy udać się do lekarza w celu dalszej diagnostyki.
Reklama
Leki na niestrawność
W leczeniu tej przypadłości można stosować leki na niestrawność żołądka dostępne bez recepty. Zwykle takie preparaty można zakupić w formie tabletek lub kropli na niestrawność. Oprócz wsparcia procesów trawienia, leki działają także i w celu zmniejszenia problemu gazów.
Jeżeli objawy dyspepsji nie ustępują, warto udać się do lekarza po leki na receptę oraz poddać dalszej diagnostyce.
Mimo, że dyspepsja może utrudniać codzienne funkcjonowanie, nie stanowi zazwyczaj wstępu do poważniejszych chorób. Może jednak być jednym z objawów choroby. U niektórych pacjentów dolegliwości niestrawności znikają samoistnie, natomiast inni borykają się z nią na różnych etapach swojego życia.
Reklama
Co na niestrawność?
Sprawdzonymi domowymi sposobami na niestrawność żołądka są:
- soda oczyszczona – należy podawać ją z dodatkiem z soku z cytryny, by nie potęgować objawów niestrawności;
- zioła na niestrawność – poleca się picie naparów i herbat, które mają na celu pobudzenie trawienia. Taki napój można zrobić z nagietka, dziurawca czy mięty pieprzowej. Dobrym pomysłem jest dodanie do herbaty imbiru;
- ocet jabłkowy – na niestrawność można stosować łyżeczkę octu na pół szklanki przegotowanej wody. Taki napój pobudza perystaltykę jelit do pracy.
Reklama
Niestrawność w ciąży
Zmiany hormonalne w ciąży oraz ucisk płodu na poszczególne organy może prowadzić do dyspepsji żołądka. Niestrawność żołądkowa towarzyszy kobietom zarówno na początku, jak i w 3 trymestrze ciąży.
Co można stosować na niestrawność w ciąży? Przyszła mama powinna przede wszystkim zadbać o mądrą profilaktykę. Zanim pojawią się objawy dyspepsji może wprowadzić takie zasady żywienia jak:
- lekkostrawna dieta,
- jedzenie w spokojnej, miłej atmosferze,
- rezygnacja ze słonych przekąsek pomiędzy posiłkami,
- postawienie na mniejsze, lecz częstsze posiłki.
Dobrym sposobem na to, by zmniejszyć ryzyko wystąpienia niestrawności jest unikanie leżenia, dynamicznych ćwiczeń albo schylania się przynajmniej przez pierwsze 2 godziny po posiłku. Warto również nie jeść na noc.
Ciężarna swój ostatni posiłek powinna zjeść na 3 godziny przed snem. Może także zatroszczyć się o to, by jej głowa była wyżej o około 15-20 cm niż reszta ciała. Takie działanie pomaga zapobiec niestrawności w ciąży. Jeśli kobieta ciężarna mierzy się z dyspepsją, dobrze aby zrezygnowała ze zbyt obcisłych ubrań, które mogą uciskać brzuch i dodatkowo zwiększać możliwość niestrawności.
Kobieta w ciąży nie powinna – co do zasady – przyjmować leków. Każdą taką chęć musi skonsultować ze swoim lekarzem. Natomiast w przypadku wystąpienia niestrawności, może sięgnąć po naturalne metody walki z tą dolegliwością.
Warto także unikać surowych warzyw, które mogą nasilić objawy dyspepsji. Lepiej sięgać po warzywa pieczone lub gotowane na parze.
Ciężarnej borykającej się z niestrawnością pomoże:
- zmielony kminek wymieszany z wodą,
- żucie listków natki pietruszki,
- imbir – który można podawać z herbatą, żuć albo stosować jako przyprawę.
Reklama
Niestrawność u dzieci
U dzieci niestrawność żołądka pojawia się w podobnych okolicznościach co u dorosłych. Dyspepsja u dzieci daje też analogiczne objawy co u dorosłych.
Co można stosować na niestrawność u dziecka? Warto sięgać po domowe sposoby, można też zaopatrzyć się w środki bez recepty dostępne w aptece.
Należy być czujnym, ponieważ dzieci, zwłaszcza te małe, łatwiej ulegają odwodnieniu, dlatego, jeżeli chorobie towarzyszą wymioty, należy dbać o pojenie dziecka małymi porcjami i płynami, które są zimne.
W razie, gdyby stan dziecka się pogorszył należy skorzystać z konsultacji lekarskiej.
Reklama
Dieta na niestrawność
Pamiętaj, że chcąc pozbyć się dyspepsji oprócz leczenia naturalnego, opartego na przyjmowaniu odpowiednich naparów z ziół, bardzo istotna jest odpowiednia profilaktyka.
Co jeść na niestrawność? Dieta przy niestrawności powinna być lekkostrawna. Warto zrezygnować ze smażenia potraw na rzecz posiłków pieczonych czy przyrządzanych na parze. Aby uniknąć uczucia przejedzenia jadłospis osoby z dyspepsją powinien uwzględniać 5 mniejszych posiłków.
Równie istotny jest sam sposób jedzenia. Podczas spożywania pokarmów należy unikać łykania powietrza. Jedzenie trzeba jeść powoli i dokładnie przeżuwać. Nie powinno się również przejadać czy jeść na noc. Ostatni posiłek najlepiej spożyć przynajmniej 3 godziny przed snem. Warto pić dużo wody, ale trzeba pamiętać o tym, by przyjmować ją małymi łykami.
Zwróć uwagę na to, co jesz. Produkty, które mogą zwiększyć możliwość pojawienia się niestrawności to:
- tłuste mięsa,
- margaryny i inne tłuszcze sztucznie utwardzane,
- sery dojrzewające,
- warzywa strączkowe, np. fasola, groch albo soczewica,
- czosnek, cebula oraz por,
- kalarepa, kapusta, brukselka,
- ostre przyprawy,
- cukier rafinowany,
- pasztety, wędliny,
- grzyby,
- mleko,
- soki cytrusowe,
- kawa,
- słodycze,
- grzyby.
Produkty, które można spożywać w przypadku niestrawności to: warzywa gotowane na parze, chude mięso i ryby, kasze, jabłka pieczone, kleiki ryżowe, czerstwe pieczywo.
Niestrawność to problem, który jednorazowo może przytrafić się każdemu. Jeżeli masz tendencję do występowania tej dolegliwości należy przede wszystkim odstawić wszystkie produkty w diecie, które mogą potęgować problemy żołądkowe.
Bardzo istotne jest też prowadzenie spokojnego, wolnego od stresu stylu życia. Jeżeli pomimo tych zmian, niestrawność nadal będzie utrudniać ci codzienne funkcjonowanie warto skonsultować się z lekarzem.
Niestrawność, choć sama nie jest przyczyną chorób, to jednak może być jednym z objawów poważniejszych schorzeń. Z tego powodu warto swoje problemy omówić z medykiem, który z całą pewnością zaproponuje odpowiednią diagnostykę oraz dalsze leczenie.
