Czym jest testosteron?
Testosteron stanowi organiczny związek chemiczny zaliczany do grupy androgenów. Jest to główny męski hormon płciowy o charakterze sterydowym. U mężczyzn wytwarzają go komórki śródmiąższowe Leydiga w jądrach. Mężczyźni nie mają jednak wyłączności na posiadanie tego hormonu, ponieważ występuje on także w niewielkich ilościach u kobiet. U pań produkują go jajniki, łożysko i kora nadnerczy.
Właściwy poziom testosteronu u panów sprawia, że libido znajduje się na właściwej skali, poza tym dzięki temu hormonowi możliwe jest podjęcie satysfakcjonującej aktywności seksualnej. Testosteron ma także inne zadania, odnoszące się do całości ustroju, jak np. dbanie o właściwą gęstość kości, siłę mięśniową, ilość tkanki tłuszczowej, a także odpowiednie zakresy ciśnienia tętniczego krwi. Ponadto dzięki niemu produkowane jest nasienie, a panowie mają niski głos.
Zbyt wysoki lub za niski poziom testosteronu wpływa na funkcjonowanie całego organizmu, nie tylko na obszar sprawności seksualnej. Jeśli testosteronu jest za mało, mogą pojawić się m.in. takie schorzenia jak cukrzyca, osteoporoza i zespół metaboliczny. Co więcej zwiększa się wówczas ryzyko wystąpienia miażdżycy.
Reklama
Jak objawia się niski poziom testosteronu?
Czy można rozpoznać u siebie niski poziom testosteronu? Objawy takiego stanu w pierwszej kolejności zwykle dotyczą funkcjonowania narządów płciowych. Mężczyzna odczuwa osłabienie popędu płciowego oraz kłopoty ze wzwodem.
Jako kolejne objawy niskiego testosteronu wymienia się m.in.:
- ciągłe zmęczenie,
- rozdrażnienie,
- problemy z koncentracją oraz bezsennością,
- uderzenia gorąca.
Następne syndromy zaburzenia w produkcji testosteronu to spadek siły i masy mięśniowej, dyskomfort odczuwany w rejonie gruczołów piersiowych, zmniejszenie objętości jąder, redukcja owłosienia na ciele, zmniejszenie gęstości mineralnej kości. U panów z niskim testosteronem obserwuje się także nierzadko stany chorobowe, które towarzyszą temu syndromowi. Należą do nich niewielka niedokrwistość, cukrzyca typu 2, osteoporoza, zespół metaboliczny, niepłodność oraz przewlekła obturacyjna choroba płuc.
Ponadto obniżony poziom testosteronu odzwierciedlają wyniki badań, które odnotowują spadek poziomu tego hormonu (poziom całkowitego testosteronu w surowicy <8mmol/L, bądź też wolnego testosteronu powyżej 180 pmol/L), a wzrost stężenia gonadotropin w surowicy. Właściwe wskaźniki testosteronu u zdrowego mężczyzny powinny zatem wynosić między 8 a 12 mmol/L.
Reklama
Przyczyny niskiego poziomu testosteronu
Niski poziom testosteronu u mężczyzn jest spowodowany procesem starzenia się, ale także trybem życia (z naciskiem na nałogi takie jak palenie papierosów oraz nadużywanie alkoholu) i czynnikami genetycznymi.
Badania dowodzą, że stężenie testosteronu całkowitego u panów, którzy ukończyli 45. rok życia spada o 20-30 procent, natomiast hormon ten obniża się aż do 50 procent u mężczyzn mających 80 lat i więcej.
Co jeszcze wpływa na niski testosteron? Przyczyny tego zjawiska mogą mieć związek z niewłaściwą dietą, czego dowodzą naukowcy z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles. Według badaczy panowie spożywający mniejszą ilość tłuszczy, a większą ilość błonnika, mogą spodziewać się spadku testosteronu nawet o 12 procent. Zatem jedzenie tłuszczy jest ważne, jednak należy wybierać nienasycone kwasy tłuszczowe.
Brak snu (w czasie którego są produkowane hormony płciowe) lub jego zbyt mała ilość również mogą wpłynąć na zmniejszenie stężenia testosteronu.
Reklama
Leczenie niskiego poziomu testosteronu
Co robić w przypadku podejrzenia, że pojawił się za niski poziom testosteronu, do jakiego lekarza należy się udać? Warto skonsultować własne spostrzeżenia z lekarzem pierwszego kontaktu, w dalszej kolejności odpowiednimi specjalistami mogą się okazać urolog, androlog lub endokrynolog.
Najpierw wykonuje się specjalistyczne badania:
- oznaczenie stężenia całkowitego testosteronu, PSA (u mężczyzn > 45. roku życia),
- morfologii krwi,
- glikemii i poziomu lipidów.
Ponadto wykonuje się badanie urologiczne, badanie sprawdzające działanie wątroby, a jeśli zajdzie taka potrzeba, także densytometrię kości.
Jeśli lekarz stwierdzi niski poziom testosteronu, leczenie zazwyczaj opiera się na podawaniu odpowiednich dawek testosteronu w różnej formie: zastrzyków, plastrów, tabletek doustnych, żelów, itp.
W trakcie kuracji pacjent musi być często poddawany badaniom kontrolnym, m.in. oceniającym aktualne stężenie testosteronu, poziom PSA, a w razie wystąpienia niepokojących symptomów, należy także przeprowadzić inne testy i analizy.
Reklama
Przeciwwskazania do leczenia zaburzeń hormonalnych
Zbyt niski poziom testosteronu nie u wszystkich może od razu być leczony. U niektórych panów zachodzi konieczność zrobienia w pierwszej kolejności innych zabiegów oraz wyleczenia innych schorzeń. Jedną z takich okoliczności jest przeszkoda w odpływie moczu, wywołana gruczolakiem prostaty. Aplikacja wskazanej dawki testosteronu jest w tym przypadku możliwa dopiero po usunięciu tej anomalii.
Istnieją także choroby i stany zdrowia, które wykluczają możliwość leczenia testosteronem. Należą do nich m.in.:
- rak prostaty,
- rak sutka,
- nieleczony bezdech senny,
- ciężka nadkrwistość (czerwienica),
- niewydolność krążenia oceniona jako poważna,
- przewlekła obturacyjna choroba płuc,
- niektóre schorzenia dróg moczowych.
Nawet jeśli uda się podjąć terapię pacjenta z niedoborem testosteronu, musi być on objęty stałym monitoringiem medycznym.
