Kiedy puls jest za niski? Ile wynosi niskie tętno?
Puls, nazywany również tętnem to wartość określająca, z jaką częstotliwością następuje ruch ścian naczyń tętniczych. Częstotliwość ta zależy przede wszystkim od tempa, z jaką bije serce oraz od elastyczności poruszających się ścian.
Palpacyjnego badania pulsu z reguły dokonuje się na tętnicach powierzchniowych:
- promieniowej,
- szyjnej zewnętrznej,
- ramiennej,
- udowej,
- skroniowej,
- podkolanowej.
Naczynia te umiejscowione są na tyle płytko, że tętno wyczuwalne jest przez skórę. Tętno u zdrowego, dorosłego człowieka w czasie normalnej aktywności to ok. 70 uderzeń na minutę (BPM z ang. beats per minute).
Norma ta zmienia się w zależności od wieku pacjenta:
- u niemowląt: 130 BPM,
- u dzieci: 100 BPM,
- u młodzieży i osób dorosłych: 85 BPM,
- u osób starszych: 60 BPM.
Ogólnie rzecz biorąc, puls obniża się z wiekiem. Zdarza się jednak, że u niektórych pacjentów stwierdza się zbyt niskie tętno spoczynkowe (mierzone podczas spoczynku, czyli nie w momencie lub tuż po fizycznym wysiłku) - poniżej 50 BPM. Czasem ma ono charakter przejściowy, a niekiedy jest stanem przewlekłym.
Jaki niski puls jest zatem niebezpieczny? U osoby dorosłej już wartość 50 BPM może być przyczyną różnych dolegliwości. W zależności od wielu czynników, np. wiek czy płeć, granica ta może się różnić, dlatego w razie jakichkolwiek obaw należy udać się do lekarza.
Reklama
Przyczyny niskiego pulsu
Co oznacza niskie tętno? Ponieważ jednym z najważniejszych czynników mających wpływ na puls jest elastyczność ścian tętniczych, jego obniżenie może świadczyć o złej kondycji naczyń krwionośnych.
Niskie tętno towarzyszy np. miażdżycy - najczęstszej przewlekłej chorobie tętnic (w jej przebiegu zazwyczaj występuje niski puls i wysokie ciśnienie tętnicze).
Innymi chorobowymi przyczynami niskiego tętna mogą być:
- zaburzenia hormonalne, w tym niedoczynność tarczycy, objawiające się ogólnym osłabieniem, apatią, niskim tętnem i ciśnieniem,
- arytmie serca spowalniające jego czynność (najczęściej migotanie przedsionków),
- bradykardia zatokowa - choroba polegająca na zaburzeniach pracy węzła zatokowo-przedsionkowego, który nadaje rytm pracy mięśnia sercowego (diagnozuje się podczas wysiłku fizycznego oraz tuż po), może się objawiać wieczorami, rano lub trwać cały dzień,
- bloki zatokowo-przedsionkowe,
- bloki przedsionkowo-komorowe,
- zaburzenia poziomu elektrolitów,
- zatrucia (np. lekami czy innymi substancjami chemicznymi).
Niski pulsu dzieci, w tym noworodków i niemowlaków, wskazują głównie na choroby serca. U nieco starszych mogą być przyczynami np. niedoczynności tarczycy.
Puls nie obniża się jednak wyłącznie w wyniku choroby. Jest wiele czynników, które mogą wpływać na tętno, m.in.:
- nerwica (oraz inne zaburzenia na tle nerwowym),
- leki, np. na uspokojenie lub beta-blokery,
- niska temperatura ciała,
- odwodnienie (charakteryzuje się wysokim ciśnieniem i niskim pulsem),
- dieta odchudzająca (zbyt duży deficyt kaloryczny),
- niedobór magnezu i nadmiar potasu.
- zmiany hormonalne w ciąży,
- alkohol (niskiemu pulsowi towarzyszyć może wtedy niskie ciśnienie rozkurczowe),
- niewłaściwa reakcja na kofeinę (zauważalne po wypiciu kawy),
- zespół odstawienny (po rzuceniu palenia).
Przyczyną słabego pulsu może być również nieprawidłowa saturacja, czyli nasycenie krwi tlenem. Często u pacjentów chorych na COVID-19 jest ona poniżej normy (u osób dorosłych 95-100%).
Nieprawidłowy wynik świadczy o niewydolności oddechowej, która jest objawem charakterystycznym właśnie dla zarażonych koronawirusem.
Również po szczepionce przeciw COVID-19 dojść może do skutków ubocznych, m.in. niskiego pulsu.
Reklama
Jakie są objawy niskiego pulsu?
Mierzenie tętna jest bardzo prostym badaniem, które można wykonać samemu właściwie w dowolnym miejscu i chwili. Wystarczy przyłożyć dwa palce prawej dłoni do wewnętrznej strony lewego nadgarstka lub lewej strony szyi i policzyć ilość tętnień w czasie jednej minuty.
Warto zatem raz na jakiś czas zmierzyć puls, który sporo mówi o stanie zdrowia i kondycji fizycznej organizmu. Mniej niż 50 uderzeń/min. w stanie spoczynku (np. po nocy) świadczy o zaniżonym pulsie.
Zbyt niskie tętno może prowadzić do spadku dotlenienia ośrodkowego układu nerwowego, co może objawiać się:
- uczuciem zmęczenia,
- szumem w uszach,
- zawrotami głowy,
- omdleniami,
- kołataniem serca,
- mroczkami przed oczami,
- niekiedy nawet utratą przytomności.
Wystąpienie takich objawów powinno być bezwzględnie i niezwłocznie skonsultowane z lekarzem. Niedotlenienie jakichkolwiek części organizmu może być groźne w skutkach.
Reklama
Niski puls u zdrowego pacjenta - czy to możliwe?
O czym świadczy niskie tętno, które nie jest spowodowane stanem chorobowym? W sposób naturalny występuje ono często u osób starszych, u których wydolność pracy serca jest już osłabiona. Jest to stan naturalny, chyba że tętno jest bardzo niskie (poniżej 40 BPM) - wówczas może świadczyć o zaburzeniach pracy organizmu.
Niskie tętno występuje także często u sportowców, nie tylko podczas snu, ale również przy wysiłku fizycznym. Świadczy ono o dobrej kondycji organizmu i jego odporności na zmęczenie.
Zaburzenia ciśnienia i pulsu często obserwuje się także u kobiet w ciąży. W ich przypadku jednak przeważnie występuje przyspieszone tętno i niskie ciśnienie. Zbyt niski puls zdarza się zdecydowanie rzadziej i powinien zostać skonsultowany z lekarzem prowadzącym.
Reklama
Jak podnieść niski puls?
Co robić, kiedy tętno jest zbyt niskie? Metody postępowania zależą od tego, jaki charakter ma dolegliwość, a więc przewlekły czy nagły, a także, czy spadki pulsu są nieznaczne, czy wręcz zagrażają czynnościom życiowym pacjenta.
Stan przewlekłego niskiego pulsu nazywany jest bradykardią. Nie zawsze dolegliwość ta wymaga terapii. Niektórzy pacjenci zawsze mają obniżone tętno, ale czują się dobrze i funkcjonują normalnie.
Innym natomiast puls spada jedynie w nocy podczas snu. Choć pozornie tacy pacjenci nie odczuwają żadnych dolegliwości w ciągu dnia, to może jednak wtedy dojść do sytuacji zagrożenia ich życia.
Czym grozi niski puls? Kiedy wynosi on np. 47 przekroczona zostaje pewna ustalona granica. Jeśli organizm nie jest przyzwyczajony do tętna w okolicach 50 uderzeń na minutę, a taki stan utrzymuje się przez pewien okres, dojść może nie tylko do omdleń, ale także zatrzymania akcji serca.
W sytuacji niebezpiecznej dla życia konieczne jest podanie atropiny lub dopaminy. Aby na stałe wyregulować puls, wszczepia się niekiedy stymulator serca.
Kiedy pacjent boryka się z niewielkimi spadkami pulsu, na co dzień można zwiększyć spożycie płynów zawierających teinę i kofeinę, czyli herbaty i kawy.
Jak podwyższyć niskie tętno domowym sposobem? Można stosować też niektóre zioła o działaniu pobudzającym. Bardzo skuteczną metodą jest podnoszenia tętna jest także wysiłek fizyczny. Szczególnie zaleca się ruch na świeżym powietrzu.
Dostępne są również krople nasercowe, które mają za zadanie poprawić funkcjonowanie serca, a zatem podwyższyć za niski puls.
