Budowa przepony
Co to jest przepona? Jak wygląda jej anatomia? To olbrzymi mięsień, który służy człowiekowi przede wszystkim do oddychania, ale nie tylko. Jest szeroką i cienką (mającą od 2 do 4 mm grubości) strukturą, która oprócz roli oddechowej, ma także inne ważne zadania. Zanim jednak szerzej zostaną one omówione, warto dowiedzieć się gdzie jest przepona.
Znajduje się pomiędzy klatką piersiową a jamą brzuszną, a nawet częściowo te struktury wypełnia. Ma ona kształt kopuły. To unaczyniony i unerwiony mięsień, który dzieli się na część mięśniową (obwodową) i ścięgnistą (położoną centralnie).
Obszar mięśniowy przepukliny tworzą segmenty:
- lędźwiowy (tę część budują dwie odnogi i trzy więzadła łukowate; jej przyczepy docierają do lędźwiowego odcinka kręgosłupa),
- żebrowy (leży po obu stronach mostka; włókna mięśni wychodzą z sześciu najniżej położonych żeber: VII-XII),
- mostkowy (to krótkie włókna mięśni, zaczynające się od wyrostka mieczykowatego mostka). W przeponie są otwory, przez które przebiegają przełyk, aorta i żyła główna dolna.
Reklama
Funkcje przepony
Przepona brzuszna odpowiada przede wszystkim za proces oddychania, a co za tym idzie za dotlenienie poszczególnych narządów i tkanek ludzkich. Jednak mięsień ten posiada również inne zadania.
Kolejne funkcje przepony to udział w oddawaniu moczu, kału, a także w procesie rodzenia dziecka. Właściwe oddychanie przeponą sprawia, że prawidłowo funkcjonuje nie tylko układ oddechowy, ale także m.in.:
- krwionośny,
- nerwowy,
- pokarmowy,
- kostno-mięśniowo-powięziowy,
- limfatyczny.
Co więcej, dzięki przeponie możliwe jest utrzymanie odpowiedniej postawy ciała, a także stabilizacja części lędźwiowej kręgosłupa w czasie wykonywania różnych czynności. Ponadto jeśli jej praca jest bez zarzutu, także serce działa poprawnie. Nie każdy wie, że m.in. przeponą wykonuje się takie prozaiczne czynności jak przełykanie oraz wymiotowanie. Ta obszerna struktura stanowi też barierę antyrefluksową.
Dobra praca przepony zapobiega takim schorzeniom i sytuacjom zdrowotnym jak m.in. zastój krwi, żylaki, obrzęki, przepuklina, zaburzenia trawienne, czy schorzenia związane z układem nerwowym.
Reklama
Co oznacza ból przepony?
Ból przepony może wynikać z rozmaitych przyczyn. Jednak określenie to nie jest precyzyjne. Zazwyczaj dolegliwości bólowe wynikające z niewłaściwego funkcjonowania przepony obserwuje się np. w klatce piersiowej, w okolicy głowy, szyi, karku, czy jamie brzusznej. Odczuwanie bolesności w części piersiowo-lędźwiowej kręgosłupa oraz ból głowy, karku, czy barków może wskazywać na jakiś uraz przepony, czy inną dolegliwość lub po prostu na to, że nie jest ona dobrze używana.
Bólem objawiają się też choroby przepony, jedną z nich jest przepuklina rozworu przełykowego. Schorzenie to można rozpoznać m.in. po:
- bólu w klatce piersiowej,
- zgadze,
- wymiotach,
- duszności,
- nadmiernej potliwości,
- pieczeniu pod mostkiem.
Przyczyn przepukliny upatruje się np. w otyłości, urazach jamy brzusznej, zaparciach, czy dźwiganiu ciężkich przedmiotów.
Trzeba zdać sobie sprawę z tego, że przepona ma wpływ na wiele układów w ludzkim ciele oraz na poszczególne jego elementy, dlatego od dobrego pracowania przeponą zależy funkcjonowanie innych stref organizmu.
Reklama
Nieprawidłowa praca przepony
W jaki sposób sprawdzić czy przepona u człowieka dobrze pracuje? Wystarczy jedną dłoń położyć na klatce piersiowej, drugą na brzuchu i obserwować swój oddech. Jeśli podczas wdechu unosi się jedynie lub przede wszystkim klatka piersiowa, oznacza to, że przepona nie jest dobrze używana lub że pojawiły się jakieś nieprawidłowości w jej działaniu.
Takie dysfunkcje mogą stanowić skutek różnych czynników, m.in.:
- palenia papierosów,
- życia w nadmiernym stresie,
- nadwagi,
- braku ruchu,
- złej diety,
ale także chorób występujących w organizmie.
Jeśli praca przepony jest nieprawidłowa, w sposób bezpośredni i pośredni przekłada się to na funkcjonowanie innych układów ustrojowych oraz poszczególnych organów, mięśni, itd. Mówiąc ściślej może dojść np. do zmniejszenia wydolności oddechowej, kłopotów z unerwieniem szyi i głowy, problemów z obręczą barkową, wad postawy, ograniczenia w ruchomości poszczególnych obszarów ciała, czy wzrostu napięcia mięśniowego w określonych partiach.
Reklama
Jak oddychać przeponą?
Aby kopuła przepony działała prawidłowo, a wraz z nią inne, zależne od niej narządy, należy ćwiczyć odpowiednie użytkowanie tego mięśnia. Długi, spokojny, głęboki oddech wydłuża życie, zapewnia równowagę emocjonalną oraz wpływa korzystnie na zdrowie psychiczne, jak i fizyczne.
Na czym polega oddychanie przeponą? Aby nauczyć się oddechu przeponowego, najlepiej jest się położyć na plecach z nogami luźno ułożonymi na podłodze lub zgiętymi w kolanach, a stopami rozstawionymi mniej więcej na szerokość bioder. Obie dłonie należy ułożyć na brzuchu, można też zamknąć oczy. Kiedy oddech przeponowy jest prawidłowy, wraz z wdechem powinien się unosić brzuch (i leżące na nim dłonie), a wraz z wydechem – opadać. Ten ruch powinien przypominać nadmuchiwanie balona.
Kiedy już uda się rozpoznać, jak pracuje przepona, można wykonywać takie wdechy i wydechy w siadzie skrzyżnym, czy siedząc na krześle. Warto takie ćwiczenia wykonywać każdego dnia, powtarzając je chociaż 10 razy. Z czasem trening oddechowy można przeprowadzać kilka razy w ciągu dnia i wkomponowywać go w codzienne czynności, tak żeby stał się naturalnym procesem oddechowym.
